Nghị quyết số 260/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM đang mở ra những “đường băng” mới cho TP.HCM tăng tốc phát triển. Như Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang nhấn mạnh, đây là “cơ hội kim cương” mà Thành phố phải chắt chiu từng ngày để hành động quyết liệt, nếu không muốn lỡ nhịp cất cánh trong giai đoạn tăng trưởng mới.
Ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết số 260/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Văn Được đã chủ trì cuộc họp triển khai Nghị quyết ngay trong tối hôm sau. Mục tiêu được đặt ra rất rõ ràng: kịp thời bắt tay vào những phần việc mà Quốc hội đã giao, không để độ trễ chính sách làm lỡ nhịp cơ hội.
Nửa tháng sau, HĐND TP.HCM đã tổ chức Kỳ họp thứ 7 (kỳ họp chuyên đề) để thông qua hàng loạt quy định quan trọng để triển khai Nghị quyết 260. Trong đó có các nội dung liên quan đến quản lý khoản thu phân chia và tỷ lệ phần trăm giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương từ khai thác quỹ đất khu vực TOD; quy định về nội dung, định mức chi phí, đơn giá, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt Quy hoạch tổng thể Thành phố; cũng như trình tự, thủ tục thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do.
Phát biểu tại kỳ họp, Chủ tịch HĐND TP.HCM Võ Văn Minh đánh giá việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết đặc thù có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, khai thông và lấp đầy các điểm nghẽn về thể chế trong phân cấp, phân quyền, huy động và sử dụng nguồn lực, qua đó phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của TP.HCM sau sáp nhập, tạo động lực mới cho tăng trưởng và phát triển bền vững.
Việc đưa các cơ chế, chính sách đặc thù đi ngay vào cuộc sống, khơi thông và tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển kinh tế - xã hội, thể hiện sự chuẩn bị sẵn sàng của Đảng bộ và chính quyền Thành phố trước một sứ mệnh mới, tiếp tục phát huy vai trò đầu tàu, đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của đất nước trong giai đoạn bứt phá sắp tới.
Có thể thấy, TP.HCM đang chạy đua với thời gian để hoàn tất các thủ tục cần thiết, sẵn sàng triển khai ngay khi “cánh cửa” cơ chế được mở. Như Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang nhấn mạnh tại Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Đảng bộ TP.HCM khóa I, chiều 15/12: “Đây là cơ hội kim cương, Chúng ta phải chắt chiu thời gian, hành động quyết liệt để cơ hội không vuột qua”.
“Đây là cơ hội kim cương, chúng ta phải chắt chiu thời gian, hành động quyết liệt để cơ hội không vuột qua. Cần tính đến kịch bản xấu nhất là Nghị quyết sửa đổi có thời hiệu tương đương Nghị quyết 98 hiện hành, tức thành phố chỉ còn khoảng 2,5 năm để tận dụng các cơ chế mới”, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang.
Nghị quyết 98 có hiệu lực từ 1/8/2023, cho phép TP.HCM áp dụng 44 cơ chế, chính sách đặc thù trong các lĩnh vực như đầu tư hạ tầng, tài chính - ngân sách, quy hoạch xây dựng, thu hút nhà đầu tư chiến lược, tổ chức bộ máy. Thời hạn thực hiện 5 năm, đến nay đã đi gần nửa chặng đường.
Sau 2 năm triển khai, kinh tế TP.HCM (trước sáp nhập) từ chỗ suy giảm nghiêm trọng do tác động của đại dịch Covid-19 đã phục hồi nhanh và từng bước phát triển ổn định. Tổng giá trị GRDP của Thành phố năm 2025 ước tăng 1,5 lần so với năm 2020.
Tuy nhiên, qua đánh giá trong giai đoạn 2021-2025, tổng vốn đầu tư toàn xã hội của Thành phố mới chỉ đạt bình quân khoảng 22,5% GRDP - là điểm nghẽn lớn cản trở sự phát triển nhanh và bền vững của Thành phố.
Do vậy, Nghị quyết 260 có thể coi là bước chuẩn bị những “đường băng mới” cho TP.HCM cất cánh. Những cơ chế chưa từng có tiền lệ về quản lý đầu tư, tài chính – ngân sách, cùng cách tiếp cận mới trong thu hút nhà đầu tư chiến lược, không chỉ giúp Thành phố chạy nhanh hơn, mà còn mở ra không gian phát triển chung cho các địa phương trong kỷ nguyên tăng trưởng mới.
"Chúng ta phải tập trung xây dựng TP.HCM phát triển với tư cách là đầu tàu, là cực tăng trưởng của cả nước. Là nơi ứng dụng những tiến bộ của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, là trung tâm văn hóa, là trung tâm văn minh đô thị”, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang.
“Nghị quyết 260 là một phiên bản rất mới, rất lớn, rất sáng tạo. Đây là điều kiện bằng kim cương để thành phố tăng tốc đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số”, Bí thư Thành ủy TP.HCM đánh giá, chưa bao giờ chúng ta có được điều kiện thuận lợi đến như vậy, đơn giản hơn về thủ tục, phân cấp mạnh mẽ hơn, và có nhiều chính sách đặc thù.
Theo Bí thư Trần Lưu Quang, Nghị quyết 260 có 4 điểm lớn tạo lực đẩy trực tiếp cho phát triển. Thành phố được giữ lại 100% nguồn thu từ việc khai thác quỹ đất bên cạnh các dự án hạ tầng giao thông, qua đó tăng nguồn lực cho đầu tư. Thành phố chỉ lập một quy hoạch chung, hướng tới giảm chồng chéo và tăng tính thống nhất trong định hướng không gian đô thị.
Cơ chế nhà đầu tư chiến lược được định nghĩa lại theo hướng thông thoáng hơn, gắn với các thủ tục như chỉ định thầu và quyết định đầu tư dự án. Ngoài Trung tâm Tài chính quốc tế, TP.HCM còn có thêm khu thương mại tự do nhằm thu hút đầu tư, tăng kết nối với thế giới.
Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết sửa đổi là việc bổ sung quy định về thành lập Khu Thương mại tự do TP.HCM. Theo Bí thư Trần Lưu Quang, đây có thể hình dung là một khu thương mại “kết nối với thế giới”, mở ra cơ hội lớn để thu hút đầu tư và tạo ra nhiều giá trị mới cho sự chuyển mình của Thành phố.
“Có thể tưởng tượng đây là một khu thương mại kết nối với thế giới, nó là cơ hội thu hút đầu tư và làm được rất nhiều việc, sinh ra tiền, sinh ra cơ chế, sinh ra những giá trị gia tăng cho sự thay đổi lớn của Thành phố. Rất nhiều nhà đầu tư trong nước đang chờ đợi”, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang.
Theo Nghị quyết 260, Khu thương mại tự do TP.HCM (FTZ) được thành lập để thí điểm các cơ chế, chính sách vượt trội nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, dịch vụ, nhân lực chất lượng cao.
Điểm khác biệt của những cơ chế mới không chỉ nằm ở mức độ ưu đãi, mà ở cách tiếp cận mang tính tổng thể. Nghị quyết đã thiết kế đồng bộ giữa thể chế - hạ tầng - chính sách ưu đãi - quản trị hành chính, qua đó tạo nền tảng pháp lý cho một mô hình phát triển hoàn toàn mới. Đồng thời, đây cũng là “phòng thí nghiệm thể chế” để TP.HCM hình thành khu vực kinh tế đặc biệt, hội nhập sâu hơn với kinh tế khu vực và toàn cầu, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tài chính, thương mại, logistics và công nghệ cao của Đông Nam Á.
Hiện nay, TP.HCM đang xúc tiến lập FTZ Cái Mép Hạ thuộc phường Tân Phước với quy mô gần 3.800 ha, gắn với hệ thống cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải.
Dự án được chia thành 3 khu chức năng chính. Khu chức năng thứ nhất (đầu mối giao thông vận tải) rộng hơn 1.735 ha, bao gồm hệ thống cảng biển hiện hữu, bến cảng container Cái Mép Hạ (thượng lưu và hạ lưu), cảng bến thủy nội địa và đặc biệt là Ga Cái Mép Hạ thuộc tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu.
Khu chức năng thứ hai (kho bãi logistics và công nghiệp) rộng hơn 1.178 ha, bao gồm khu nam Khu công nghiệp Cái Mép và Trung tâm logistics Cái Mép Hạ.
Khu chức năng thứ ba (công nghiệp công nghệ cao, đô thị và dịch vụ) rộng hơn 850 ha, trong đó chú trọng đến quy hoạch khu dự trữ xanh và tín chỉ carbon rừng.
Ông Dương Ngọc Châu, Bí thư phường Tân Phước, cho biết FTZ Cái Mép Hạ có vị trí chiến lược khi nằm sát cụm cảng nước sâu lớn nhất cả nước, kết nối trực tiếp với các tuyến giao thông huyết mạch như Quốc lộ 51, đường liên cảng, đồng thời hội tụ hạ tầng năng lượng quốc gia với kho LNG và hệ thống đường ống dẫn khí. Theo ông Châu, đây là nền tảng quan trọng để thu hút logistics, công nghiệp công nghệ cao và dòng vốn đầu tư quy mô lớn.
“Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ là nền tảng quan trọng để thu hút logistics, công nghiệp công nghệ cao và dòng vốn đầu tư quy mô lớn”, ông Dương Ngọc Châu, Bí thư phường Tân Phước (TP.HCM).
Để chuẩn bị cho "đại dự án" này, địa phương xác định bốn nhiệm vụ trọng tâm, gồm tạo sự đồng thuận trong nhân dân; quản lý chặt chẽ đất đai, giải phóng mặt bằng và ngăn chặn xây dựng trái phép; chuẩn bị nguồn nhân lực tại chỗ thông qua đào tạo nghề các lĩnh vực logistics, cảng biển, cơ khí, thương mại dịch vụ; đồng thời chủ động quy hoạch đô thị theo hướng bền vững, hình thành môi trường sống chất lượng cao nhằm thu hút chuyên gia, nhà quản lý.
Tiến sĩ Bùi Duy Tùng, giảng viên kinh tế, Đại học RMIT Việt Nam đánh giá, FTZ không giống các dự án đầu tư thông thường, mà là một mô hình kinh tế đặc thù, đòi hỏi khung thể chế vượt trội, khác biệt căn bản so với khuôn khổ pháp luật hiện hành.
Theo ông, Nghị quyết 98 sửa đổi đã cung cấp một “hành lang pháp lý đặc biệt” thông qua việc thiết lập hệ thống quy định toàn diện, từ vị trí, cơ cấu khu chức năng, cơ chế quản lý, chính sách đất đai, ưu đãi đầu tư, đến thủ tục hành chính và cơ chế hải quan.
“Khi các tập đoàn tài chính, logistics, công nghệ cao đặt trụ sở khu vực tại FTZ, họ sẽ kéo theo hàng loạt doanh nghiệp vệ tinh, nhà cung cấp dịch vụ, và tạo ra nhu cầu lớn về nhân lực chất lượng cao”, Tiến sĩ Bùi Duy Tùng, giảng viên kinh tế, Đại học RMIT Việt Nam.
Với TP.HCM, FTZ không chỉ là một khu kinh tế ưu đãi đơn thuần mà là hạt nhân chiến lược để xây dựng hệ sinh thái tài chính - logistics - công nghệ cao tích hợp. Các trung tâm tài chính hàng đầu thế giới như New York, Singapore, Hồng Kông đều có những “vùng đặc quyền” tương tự, nơi các quy định về thuế, ngoại hối, pháp lý doanh nghiệp được thiết kế theo chuẩn mực quốc tế.
Vì thế, FTZ được kỳ vọng sẽ đóng vai trò cầu nối giữa nền kinh tế trong nước và thị trường quốc tế, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ cho toàn vùng kinh tế.
Một điểm tiến bộ quan trọng của Nghị quyết 98 (sửa đổi) là địa bàn TP.HCM chỉ lập một quy hoạch tổng thể Thành phố trên cơ sở cụ thể hóa các nội dung quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và tích hợp, lồng ghép các nội dung của quy hoạch tỉnh, quy hoạch chung Thành phố.
Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang cho rằng, với những ai từng trực tiếp tham gia công tác quy hoạch, sẽ thấy rõ giá trị của thay đổi này. Thay vì tồn tại song song quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch chung hay quy hoạch xây dựng như trước đây, nay Thành phố chỉ còn một bản quy hoạch thống nhất, làm nền tảng cho mọi quyết sách phát triển.
“Đây là điều mà các đồng chí Sở Quy hoạch và Kiến trúc và anh em chúng tôi thấy rất thích, rất là thỏa mãn trong việc này”, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang.
Từ yêu cầu đó, ông đề nghị phải hoàn thành quy hoạch chung TP.HCM chậm nhất vào cuối năm 2026. Thành phố sẵn sàng chi hàng triệu USD để thuê tư vấn quốc tế nhằm bảo đảm chất lượng quy hoạch, đồng thời rà soát, điều chỉnh hợp lý các quy hoạch hiện hữu, tránh xung đột, tạo không gian phát triển thông thoáng, phù hợp với mô hình siêu đô thị sau khi sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu từ ngày 1/7/2025.
Theo ông Đoàn Mạnh Thắng, Giám đốc Ngành nước & Quy hoạch Việt Nam của Royal HaskoningDHV (nay là Haskoning) - đơn vị đứng đầu Liên danh tư vấn xây dựng Quy hoạch TP.HCM (cũ) thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 - quy hoạch TP.HCM mới cần được đặt ở tầm một đại đô thị toàn cầu, với định hướng không chỉ cho vài thập niên, mà cho cả thế kỷ XXI.
Từ góc nhìn này, quy hoạch Thành phố phải phát huy rõ lợi thế cạnh tranh của từng trụ cột phát triển. Trụ cột thứ nhất là trung tâm đô thị - tài chính - dịch vụ cao cấp tại lõi TP.HCM, với trọng tâm là xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế, đi kèm khung chính sách ngang bằng chuẩn mực khu vực như tự do ngoại hối có điều kiện, cải cách thị trường vốn, ưu đãi thuế và thu hút lao động chất lượng cao.
Trụ cột thứ hai là vùng công nghiệp - sản xuất tiên tiến tại Bình Dương (cũ), nơi giữ vai trò “nhà máy của chuỗi cung ứng”, với FDI trong lĩnh vực chế biến - chế tạo chiếm trên 90% tổng vốn đăng ký, đồng thời nâng cấp các khu VSIP và mô hình Smart City theo tiêu chuẩn xanh và số hóa.
Trụ cột thứ ba là vùng cảng - logistics và du lịch biển tại Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), trong đó cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, thuộc nhóm 10 cảng hiệu quả nhất thế giới theo đánh giá của WB/S&P năm 2023, được xác định là động cơ trung chuyển khu vực. Mục tiêu là tăng tỷ lệ hàng trung chuyển trực tiếp, giảm sự phụ thuộc vào việc gom hàng bằng đường sông đưa về trung tâm Thành phố.
“Quy hoạch siêu đô thị TP.HCM không chỉ dừng ở tầm quốc gia, mà phải vươn tới tầm khu vực và thế giới, để vừa phát triển nhanh, mạnh, vừa đảm bảo bền vững, xanh, thông minh và nhân văn”, ông Đoàn Mạnh Thắng, Giám đốc Ngành nước & Quy hoạch Việt Nam của Royal HaskoningDHV (nay là Haskoning).
Bên cạnh ba trụ cột nêu trên, quy hoạch cũng cần thiết lập ba hành lang chiến lược. Thứ nhất là hành lang cảng - công nghiệp Bà Rịa - Vũng Tàu - Phú Mỹ - Thủ Dầu Một. Thứ hai là hành lang đô thị - dịch vụ - tài chính Thủ Thiêm - Thủ Đức. Thứ ba là hành lang sân bay - công nghệ - du lịch, kết nối sân bay Long Thành (khai thác giai đoạn đầu từ năm 2026) với trung tâm TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu bằng hệ thống cao tốc, đường sắt nhanh và mô hình TOD quanh các ga cửa ngõ.
Để phát triển bền vững, Thành phố phải gắn tăng trưởng với chuyển đổi số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, đồng thời bảo đảm yếu tố công bằng xã hội, nghĩa tình và nâng cao chất lượng sống cho người dân. Song song đó là xây dựng trung tâm tài chính quốc tế và trung tâm logistics hàng đầu khu vực và thế giới, tạo động lực thu hút đầu tư, nhân lực chất lượng cao và công nghệ tiên tiến.
Theo Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được, quy hoạch là tư duy cốt lõi cho mọi bước phát triển. “Làm gì thì làm, trước hết phải có quy hoạch. Từ quy hoạch mới có kế hoạch, rồi mới tính đến nguồn lực và tổ chức thực hiện”, ông nhấn mạnh trong phiên thảo luận tổ tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM nhiệm kỳ 2025 - 2030. Trong thời gian tới, TP.HCM sẽ ký hợp đồng với một đơn vị quy hoạch nước ngoài, phối hợp cùng đơn vị trong nước để lập lại quy hoạch. Dự kiến, công tác này sẽ hoàn thành trong năm 2026.
Sau sáp nhập, GRDP hợp nhất của TP.HCM mới cũng ước đạt 3,03 triệu tỷ đồng (tương đương 123 tỷ USD), chiếm 23,5% GDP cả nước. Quy mô này cho thấy sức mạnh kinh tế của Thành phố không chỉ đến từ một trung tâm đơn lẻ, mà là kết quả cộng hưởng của ba vùng kinh tế năng động, bổ trợ lẫn nhau.
Để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển trong 5 năm tới, TP.HCM dự kiến mỗi năm cần huy động bổ sung từ 8 đến 12 tỷ USD. Tuy nhiên, theo tính toán, nguồn lực ngân sách dành cho đầu tư phát triển trong giai đoạn 2026 - 2030 chỉ đáp ứng được khoảng 30% tổng nhu cầu (khoảng 1,2 triệu tỷ đồng so với 3,5 triệu tỷ đồng). Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có các giải pháp hiệu quả nhằm huy động mạnh mẽ nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước.
Trong bối cảnh đó, với hàng loạt cơ chế đột phá như phát triển TOD, bổ sung 11 nhóm dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, TP.HCM được đánh giá đã hội đủ điều kiện để triển khai các dự án chiến lược có quy mô lớn, mang tính dẫn dắt và lan tỏa cao.
Trọng tâm là các dự án hạ tầng then chốt, dự án môi trường, công nghệ cao, các khu đô thị - hỗn hợp và dịch vụ du lịch gắn với nghỉ dưỡng. Song song là việc lựa chọn nhà đầu tư chiến lược có năng lực thực chất, với các tiêu chí rõ ràng về vốn chủ sở hữu, công nghệ, năng lực quản trị và cam kết phát triển bền vững.
Theo Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS), các nghị quyết và chính sách quan trọng của Trung ương trong thời gian qua đã đóng vai trò “mở đường”, tháo gỡ vướng mắc và tạo định hướng rõ ràng cho các bước đi tiếp theo của Thành phố.
“Các nghị quyết và chính sách quan trọng của Trung ương trong thời gian qua đã đóng vai trò “mở đường”, tháo gỡ vướng mắc và tạo định hướng rõ ràng cho các bước đi tiếp theo của Thành phố”, Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM.
HIDS đã xây dựng các kịch bản tăng trưởng của thành phố giai đoạn 2026 - 2030. Riêng năm 2026 có 3 kịch bản.
Cụ thể, kịch bản cơ sở là tăng trưởng đạt từ 8,5% đến 9%, dựa trên giả định tình hình thế giới tiếp tục phức tạp và các chính sách mới có độ trễ nhất định khi đi vào thực tiễn.
Kịch bản thuận lợi nâng mức tăng trưởng đạt từ 9% đến 10,5%, với điều kiện phát huy tối đa nguồn lực từ kinh tế tư nhân, tháo gỡ triệt để khó khăn tại các dự án và tận dụng tốt các chính sách kinh tế mới, đặc biệt là các cơ chế đặc thù.
Kịch bản thuận lợi nhất là tăng trưởng đạt từ 10,5% đến 11%. Để đạt được mức này, Thành phố cần chuyển hóa toàn bộ nội dung của các cơ chế đặc thù thành các dự án cụ thể, đồng thời thúc đẩy dòng vốn từ các dự án trọng điểm có nhà đầu tư chiến lược tham gia với dòng vốn dự kiến từ 5 đến 10 tỷ USD mỗi dự án.
Theo ông Vũ, điều kiện then chốt để kịch bản tăng trưởng cao nhất trở nên khả thi là tháo gỡ các “điểm nghẽn” trong giải ngân đầu tư công và xử lý dứt điểm các dự án tồn đọng, trong đó trọng tâm là công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, nhất là đối với các dự án giao thông và metro. Đồng thời, việc Trung tâm Tài chính quốc tế thu hút được dòng tiền và dòng vốn mới được kỳ vọng sẽ tạo thêm dư địa cho tăng trưởng cao.
Để tiến gần kịch bản này, HIDS đề xuất thành phố tập trung chỉ đạo dứt điểm các vụ việc tồn đọng, nhất là liên quan đến các dự án. Đi kèm là việc duy trì các "đội đặc nhiệm" về giải phóng mặt bằng và chuyển đổi số nhằm hỗ trợ địa phương trong các khâu triển khai đầu tư công và làm việc với nhà đầu tư chiến lược.
Bên cạnh đó, cơ chế phối hợp cần linh hoạt, trực tiếp theo tinh thần “đồng kiến tạo”, cùng làm, cùng chia sẻ lợi ích và rủi ro với nhà đầu tư, qua đó hạn chế tình trạng dự án kéo dài do thủ tục.
Ở góc nhìn khác, Tiến sĩ Phan Thanh Chung, Giảng viên Kinh tế, Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam đánh giá trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đối mặt với biến động như lạm phát kéo dài, căng thẳng địa chính trị và chuyển dịch chuỗi cung ứng, TP.HCM đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân 10 - 11%/năm trong giai đoạn 2025 - 2030 đòi hỏi các động lực mạnh mẽ và chiến lược linh hoạt.
“TP.HCM có thể chuyển đổi từ sản xuất truyền thống sang nền kinh tế kỹ thuật số, tận dụng lợi thế hợp nhất để kết nối chuỗi sản xuất số hóa”, Tiến sĩ Phan Thanh Chung, Giảng viên Kinh tế, Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam.
Động lực đầu tiên là phát triển kinh tế số và đổi mới công nghệ, dự kiến chiếm 30 - 40% GRDP. Với đầu tư R&D đạt 2 - 3% GRDP và ít nhất 4 - 5% ngân sách hàng năm cho khoa học công nghệ, TP.HCM có thể chuyển đổi từ sản xuất truyền thống sang nền kinh tế kỹ thuật số, tận dụng lợi thế hợp nhất để kết nối chuỗi sản xuất số hóa.
Báo cáo của OECD nhấn mạnh rằng đầu tư vào công nghệ sẽ giúp chống chịu suy thoái toàn cầu, tương tự Singapore nơi kinh tế số góp 17,7% GDP. Lợi thế cụ thể bao gồm nguồn nhân lực trẻ từ Bình Dương và hạ tầng cảng từ Bà Rịa - Vũng Tàu, hỗ trợ xuất khẩu công nghệ cao, giảm rủi ro từ biến động thương mại Mỹ - Trung.
Cùng với đó, sức hút đầu tư nước ngoài sẽ tăng cường nhờ "siêu đô thị" mới. Theo Fitch Ratings, Việt Nam dự kiến thu hút thêm FDI nhờ chính sách tăng trưởng 8,3 – 8,5% năm 2025, với TP.HCM dẫn đầu nhờ hạ tầng kết nối.
“Tất cả những điều chúng ta làm chỉ có một mục tiêu thôi đó là cuộc sống của người dân và doanh nghiệp ở thành phố này. Người dân thì phải thấy chất lượng sống cao hơn. Doanh nghiệp thì phải coi đây là mảnh đất cơ hội để làm ăn, để sinh lợi”, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang.
Đặc biệt, cụm cảng Cái Mép - Thị Vải có tiềm năng trở thành trung tâm logistics khu vực, góp phần đa dạng hóa đối tác thương mại, giảm tác động từ căng thẳng địa chính trị. Mô hình này gợi nhớ đến Vùng châu thổ Châu Giang (Pearl River Delta) của Trung Quốc, nơi việc liên kết và hợp nhất các đô thị đã giúp GDP khu vực tăng lên hàng nghìn tỷ USD nhờ tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Phát triển nguồn nhân lực và nâng cao năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) được xem là động lực nội sinh then chốt. Với trọng tâm đầu tư cho giáo dục, y tế và khoa học - công nghệ, TP.HCM có thể nâng cao năng suất lao động, hướng tới đóng góp TFP khoảng 60% vào tăng trưởng. Lợi thế từ hợp nhất cho phép chia sẻ nguồn lực giáo dục giữa các vùng, giảm bất bình đẳng và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tương tự mô hình đa trung tâm của Tokyo - nền tảng cho tăng trưởng dài hạn.
Trên nền tảng đó, việc kết hợp hài hòa giữa chính sách nội tại và hội nhập quốc tế sẽ giúp TP.HCM không chỉ đạt mục tiêu tăng trưởng, mà còn tiếp tục giữ vai trò đầu tàu, dẫn dắt tăng trưởng quốc gia theo hướng bền vững và thích ứng tốt với những biến động toàn cầu.
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết công tác HĐND TP.HCM nhiệm kỳ 2021 – 2026, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị TP.HCM cần chú trọng trọng bảo đảm sự gắn kết giữa Khu thương mại tự do với Trung tâm tài chính quốc tế và các khu chức năng khác của Thành phố, qua đó tạo lợi thế cạnh tranh tổng hợp cho Thành phố trên bản đồ khu vực và quốc tế. Trung tâm tài chính quốc tế là một bước đột phá để thu hút và khai thông các dòng vốn theo thông lệ quốc tế cho phát triển, không chỉ dựa vào nguồn vốn của ngân sách, tín dụng trong nước.
Các cơ chế đặc thù trước đây thường chú ý đến nguồn lực ngân sách, nâng cao tỷ lệ điều tiết, bổ sung vốn đầu tư công nhưng tinh thần cơ bản của Nghị quyết lần này tập trung vào tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, cơ chế, tạo không gian phát triển, khai thông các nguồn lực xã hội, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của Thành phố.
