Chính phủ vừa chính thức ban ban hành Nghị định số 323/2025/NĐ-CP ngày 18/12/2025 về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP.HCM định hướng phát triển trở thành Trung tâm tài chính quốc tế có hệ sinh thái tài chính toàn diện và đa dạng; cung cấp các dịch vụ tài chính truyền thống và chuyên sâu, khai thác tác động cộng hưởng, tương hỗ của các dịch vụ tài chính như: huy động vốn, đầu tư, thanh toán, phát hành và giao dịch sản phẩm tài chính, quản lý tài sản, dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ (fintech), dịch vụ tài chính xanh và các dịch vụ tài chính khác.
Trung tâm tài chính quốc tế là một phần trong tổng thể đổi mới của nền kinh tế Việt Nam. Vì vậy, sự đặc biệt đã đến từ chuyện nhà đầu tư quốc tế muốn đến làm ăn, muốn đầu tư thì Trung tâm tài chính quốc tế sẽ tạo điều kiện thuận lợi, đồng thời “kéo” về Việt Nam những giao dịch và dịch vụ vốn đang được hỗ trợ từ các thị trường khác. TS. Hồ Quốc Tuấn, Giảng viên cao cấp, Giám đốc chương trình đào tạo Thạc sĩ Tài chính & Kế toán, Đại học Bristol (Vương quốc Anh) chia sẻ với Báo Tài chính - Đầu tư về vấn đề này.
TS. Hồ Quốc Tuấn, Giảng viên cao cấp, Giám đốc chương trình đào tạo Thạc sĩ Tài chính & Kế toán, Đại học Bristol (Vương quốc Anh)
Thưa ông, ý tưởng xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM đã có từ lâu, nay với việc sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM, cấu trúc vùng kinh tế - đô thị thay đổi đáng kể. Theo ông, những thay đổi này mở ra lợi thế gì mới?
Trước tiên, chúng ta cần xác định là tham vọng xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM đã có từ lâu và những thay đổi về cấu trúc vùng kinh tế - đô thị, đặc biệt nếu có sự sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, sẽ mở ra những lợi thế mới đáng kể để thành phố sau sáp nhập theo đuổi mục tiêu này.
Trên tiền đề đó chúng ta xác định lợi thế phải nằm ở hai điểm. Một là kết nối liên vùng, hai là ở việc tạo ra giá trị mới thông qua hợp tác các cấu thành đã có (synergy).
Từ việc kết nối liên vùng và việc tạo ra các giá trị mới, sự mở rộng này tạo ra một vùng kinh tế - đô thị đa ngành nghề với quy mô và vị thế kinh tế lớn hơn, tăng cường thực lực từ kinh tế thực của các khu vực TP.HCM mới. Kinh tế thực là xương sống cơ sở của trung tâm tài chính quốc tế. Từ đó, nó tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa khu vực dịch vụ tài chính tại TP.HCM với các khu vực sản xuất công nghiệp trọng điểm (Bình Dương) và cửa ngõ hàng hải, năng lượng (Bà Rịa - Vũng Tàu).
Sự liên kết này cho phép Trung tâm tài chính phát triển các dịch vụ tài chính chuyên biệt như tài trợ chuỗi cung ứng, bảo hiểm hàng hải, tài chính năng lượng, tài chính hỗ trợ chuyển đổi xanh và chuyển đổi số cho cả khu vực, đa dạng hóa và mở ra cơ hội luân chuyển vốn quốc tế với thị trường vốn và tài sản.
Nói tóm lại, Trung tâm tài chính quốc tế là mạch máu mới giúp vận hành một cơ thể mới với quy mô lớn hơn và mạnh khỏe hơn. Hiểu rõ điều này là cực kỳ quan trọng để hiểu bức tranh tổng thể. Mục tiêu tối thượng cuối cùng của việc sáp nhập các tỉnh thành cũng như việc tạo ra trung tâm tài chính quốc tế đều là để phục vụ tăng trưởng.
Nói cách khác, việc sáp nhập các tỉnh, thành phố là tạo ra những thực thể kinh tế mới với nhiều tiềm năng tăng trưởng. Nhưng các thực thể kinh tế đó cần “máu” nuôi mình, thì trung tâm tài chính liên quan là nơi cung cấp máu. Ngược lại, vì thực thể mới của TP.HCM có quy mô kết hợp cả thương mại, dịch vụ với sản xuất, và có tính quốc tế hóa cao trong các hoạt động, nó giúp “thay máu” của trung tâm tài chính quốc tế, khiến nó được nâng tầm.
Hiểu được bức tranh tổng thể đó thì sẽ nhìn thấy lợi ích của việc sáp nhập TP.HCM với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu với trung tâm tài chính quốc tế và ngược lại.
Vậy, đâu là những yếu tố cốt lõi TP.HCM cần tập trung để xây dựng thành công Trung tâm tài chính, thưa ông?
Trên cơ sở của TP.HCM, tham khảo từ các kinh nghiệm của các trung tâm tài chính quốc tế trẻ hơn và gần gũi với Việt Nam như Singapore, Dubai, Hồng Kông, chúng ta rút ra được một vài yếu tố cốt lõi cần có.
Thứ nhất, về thể chế về pháp luật và vận hành cũng như cơ chế đặc thù. Đây là yếu tố quyết định. Cần có các cơ chế vượt trội về thuế, quản lý ngoại hối, visa, thủ tục hành chính để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và cạnh tranh so với các trung tâm tài chính khác. Nhiều vấn đề của chúng ta vẫn còn vướng về luật hiện có thì cần có cơ chế vượt trội và đặc thù để có thể thử nghiệm những vấn đề mới, nhằm nâng tính cạnh tranh.
Thứ hai, chuyện chúng ta cũng đang bàn tới đó là xây dựng một nền tảng pháp lý thích ứng với các giao dịch quốc tế. Rất nhiều giao dịch quốc tế cần xác nhận là khi có tranh chấp trong giao dịch - điều rất dễ diễn ra trong thị trường tài chính ngày nay, thì sử dụng luật pháp nào, cơ sở nào để giải quyết tranh chấp. Muốn làm giao dịch quốc tế thuận lợi hơn, thu hút vốn quốc tế, thì phải bắt đầu từ câu chuyện hợp đồng và cách xử lý tranh chấp mà nhà đầu tư quốc tế tin tưởng và quen thuộc.
Thứ ba, để vận hành hai yếu tố trên cũng như đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về trung tâm tài chính quốc tế thì cần nguồn nhân lực chất lượng cao về tài chính, công nghệ, luật và kế toán. Những người này phải dung nạp được cả những thực tiễn trên thế giới lẫn ở Việt Nam. Đây là một thách thức không nhỏ.
Cuối cùng, không thể xem nhẹ là vấn đề hạ tầng, bao gồm cơ sở vật chất hiện hữu cũng như công nghệ. Trong thời đại mà tấn công mạng đang diễn ra thường xuyên và được cảnh báo là một trong những rủi ro hàng đầu với những doanh nghiệp và ngân hàng niêm yết lớn trên thế giới, Việt Nam không thể xem nhẹ. Áp lực phát triển tài chính số càng đi đôi với rủi ro tấn công mạng. Điều này đòi hỏi hạ tầng kỹ thuật và nhân lực ở mức cao.
Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15, trong đó có các cơ chế thành lập khu thương mại tự do cho TP.HCM. Ông nhìn nhận thế nào về tính liên thông, liên kết giữa khu thương mại tự do với Trung tâm tài chính quốc tế?
Về tính liên thông với các cơ chế đặc thù khác, việc Quốc hội thông qua sửa đổi Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế đặc thù phát triển TP.HCM, trong đó có cơ chế thành lập khu thương mại tự do (FTZ), được nhìn nhận là có tính liên kết chặt chẽ với Trung tâm tài chính quốc tế.
Khu thương mại tự do có thể đóng vai trò là “vùng đệm” hoặc “khu vực thử nghiệm” ý tưởng, nơi các hoạt động thương mại, kho vận (logistics) sẽ tạo ra nhu cầu lớn về các dịch vụ tài chính quốc tế như tài trợ thương mại và quản lý dòng vốn.
Các chính sách ưu đãi về thuế, hải quan và ngoại hối trong FTZ có thể được thí điểm trước khi mở rộng sang trung tâm tài chính, giúp thu hút doanh nghiệp đa quốc gia và các định chế tài chính quốc tế phục vụ các doanh nghiệp này.
Tuy nhiên, vấn đề ở đây cần nhìn nhận là Nghị quyết 98 cũng trên tinh thần là cho thí điểm những cái mới, nhưng đưa Nghị quyết đi vào thực tế vẫn còn nhiều điểm vướng. Một vấn đề quan trọng cần thông suốt là mối quan hệ giữa những mối liên kết dọc của bộ, ngành và liên kết ngang của địa phương cần được làm rõ.
Quan trọng nhất, địa phương được “quyết” gì, cơ chế tự chủ và chịu trách nhiệm thật sự đến đâu cần được làm rõ và đơn giản hóa tối đa. Như vậy thì ta mới có thể đổi mới nhanh được khi cần thiết.
Chúng ta rất dễ nói là có cơ chế thí điểm, đặc thù, mở..., nhưng thực tế quản lý chuyện triển khai là một vấn đề. Lần này cần phải rút kinh nghiệm và có những thay đổi thiết thực.
SỨC HÚT CỦA TRUNG TÂM TÀI CHÍNH QUỐC TẾ TP.HCM
Tại Hội nghị công bố thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam diễn ra sáng 21/12, TP.HCM chính thức công bố danh sách các thành viên tham gia giai đoạn đầu của Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại thành phố, đồng thời xác nhận cơ quan điều hành đã sẵn sàng đi vào hoạt động.
Danh sách thành viên được công bố tập trung vào 4 nhóm lĩnh vực then chốt, phản ánh định hướng xây dựng một trung tâm tài chính gắn với thị trường vốn, công nghệ và hạ tầng hiện đại.
Ở nhóm ngân hàng, tổ chức tài chính và sàn giao dịch toàn cầu, các thành viên gồm Nasdaq, VinaCapital, MBBank, Vietcombank và VietinBank.
Nhóm hạ tầng số và tài sản số có sự tham gia của Binance, Circle, Liên minh Onchain, Dragon Capital và Tether.
Nhóm hạ tầng cho Trung tâm tài chính quốc tế gồm REE, liên doanh Cathay United và Pension One Group. Nhóm công nghệ quy tụ Viettel, TikTok và FPT.
Thực tế, nỗ lực triển khai Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM đón nhận quan tâm mạnh mẽ từ nhiều tập đoàn quốc tế. Tại buổi tiếp ông Peng Yang, CEO Ant International (Singapore) trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 tại TP.HCM cuối tháng 11 vừa qua, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cho biết, Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM đang thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ các tập đoàn tài chính lớn trên thế giới, với gần 30 doanh nghiệp đăng ký tham gia từ giai đoạn đầu.
Ông Yang Peng, CEO Ant International nhận định Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM không chỉ học hỏi mô hình của các trung tâm lớn trên thế giới, mà cần xác định thế mạnh riêng để tạo ra sự khác biệt. Cơ chế thử nghiệm, chính sách đặc thù khuyến khích đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI), sẽ là yếu tố then chốt.
Ông Yang Peng cho biết Ant International có kế hoạch xây dựng trung tâm nghiên cứu và phát triển dịch vụ thanh toán số tại TP.HCM. Hiện doanh nghiệp đã tuyển dụng các kỹ sư công nghệ để làm việc tại trung tâm và dự án kiến trúc tiếp tục tăng cường đầu tư, ông thông tin và trình bày mong muốn Thành phố tạo thêm điều kiện thuận lợi để dự án phát triển lâu dài.
Còn trong tham luận gửi đến Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025, ông Nguyễn Lâm Thanh, Tổng giám đốc TikTok Việt Nam cho biết qua quá trình nghiên cứu mô hình Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM, TikTok nhận thấy 3 lĩnh vực chiến lược hoàn toàn phù hợp để thiết lập doanh nghiệp tại Việt Nam, gồm: thương mại điện tử số, thanh toán số và Logistic số. TikTok sẽ nộp hồ sơ xin phép thành lập 3 công ty tại Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM để triển khai các hoạt động trên, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế số và dịch vụ số của Thành phố.
Bên cạnh ghi nhận các đề xuất đầu tư, TP.HCM cũng cần chuẩn bị về hạ tầng công nghệ và nhân lực nội tại để tránh rơi vào bẫy phụ thuộc và đánh mất quyền tự chủ tài chính. Đó chính là lý do cho sự ra đời của Liên minh kinh tế On-chain toàn cầu (GOE Alliance), một sáng kiến vừa được công bố trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Mùa thu 2025 dưới sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng các lãnh đạo cấp cao của TP.HCM.
Các thành viên chủ chốt đầu tiên của Liên minh là những đơn vị hàng đầu trong và ngoài nước bao gồm: Công ty Dịch vụ số Viettel - đơn vị dẫn đầu hạ tầng số Việt Nam; Dragon Capital - định chế quản lý quỹ hàng đầu Việt Nam; Tether - nhà phát hành stablecoin lớn nhất thế giới; Ava Labs - nền tảng blockchain hiệu năng cao; Sky Mavis - “kỳ lân” dẫn đầu về gaming blockchain; Republic - Đơn vị tư vấn tài sản số hàng đầu tại Mỹ; và On-chain Academy - đơn vị dẫn đầu kiến tạo tri thức kinh tế on-chain khu vực.
Sứ mệnh cốt lõi của Liên minh GOE chính là hiện thực hóa triết lý “nội lực là nền tảng, ngoại lực là đôi cánh”. Về mặt nội lực, Liên minh tập hợp các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu, các viện nghiên cứu và trường đại học trong nước để chủ động xây dựng hạ tầng Mạng lưới tài chính On-chain Đông Nam Á (SEA-OFN).
Về mặt ngoại lực, thông qua cơ chế Sandbox của IFC HCM, Liên minh trở thành cổng kết nối an toàn để thu hút các “đại bàng” công nghệ và tài chính thế giới. Các đối tác quốc tế khi tham gia vào Liên minh sẽ mang theo không chỉ nguồn vốn rẻ, mà quan trọng hơn là bộ tiêu chuẩn vận hành toàn cầu và công nghệ lõi tiên tiến.
Sự cộng hưởng này giúp Việt Nam vừa học hỏi được tinh hoa thế giới, vừa giữ vững được chủ quyền số quốc gia.
Quay trở lại với Trung tâm tài chính quốc tế, nếu so sánh trong khu vực, ông đánh giá TP.HCM đang ở đâu trong bản đồ tài chính ASEAN và châu Á? Vậy để bắt kịp khu vực, TP.HCM cần có thể chế và mô hình đặc thù nào, tương tự như cách các trung tâm tài chính trên thế giới đã từng đi?
Về mặt so sánh vị thế thì chúng ta vẫn còn được xếp sau Thái Lan, Indonesia, chứ chưa nói tới Malaysia, Singapore. Ngay cả chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán vừa qua thì cũng chỉ mới đạt tới vị thế mà Indonesia đã có một thời gian dài rồi. Như vậy, về thực tế, chúng ta đang đi sau, cần thừa nhận điều đó.
So với Malaysia hay Singapore, Việt Nam còn một khoảng cách xa trong cả các xếp hạng quốc tế (Singapore thường top 10, Malaysia top 50 - 60, trong khi TP.HCM chỉ trong khung 90 - 100). Nhưng Việt Nam có nhiều cơ hội để vượt qua Bangkok của Thái Lan hay Jakarta của Indonesia trong khoảng thời gian không quá xa và nên xem đó là mục tiêu hợp lý trong trung hạn.
Để bắt kịp khu vực, TP.HCM cần có 2 nguyên tắc tiếp cận.
Thứ nhất, thể chế và mô hình của chúng ta khó tránh việc phải bắt chước, làm tương tự như cách các trung tâm tài chính trên thế giới đã từng đi. Vì dịch vụ tài chính quốc tế có những nguyên tắc tương tự, khó đi tắt đón đầu bằng mô hình thật đặc biệt.
Thứ hai, chúng ta cần lựa chọn mô hình phù hợp với định hướng kinh tế - xã hội của Việt Nam. Lấy ví dụ, trong khi giới siêu giàu chọn Dubai để phô trương sự giàu có, thì gần đây Singapore đã “nhắc nhở” giới siêu giàu đến Singapore cần khiêm tốn lại. Từ đó, những mô hình tài chính, dịch vụ tương ứng cũng khác biệt. Hoặc Trung Quốc vẫn cấm các giao dịch tiền mã hóa trong nước, nhưng lại mở he hé cửa cho Hồng Kông, ngược lại thị trường Dubai lại rất cởi mở với điều này. Các giao dịch tài chính quốc tế cũng từ đó mà khác nhau.
Trong việc này Việt Nam phải cân nhắc nhiều yếu tố, như chuyện “room” cho giới đầu tư nước ngoài nắm giữ công ty ở Việt Nam, mức độ tự do hóa dòng vốn vào và ra, câu chuyện tỷ giá, khả năng chuyển đổi đồng nội tệ, mức độ quản lý tài sản mã hóa, từ đó chọn ra một mô hình phối hợp cái hay của nhiều trung tâm lại với nhau, nhưng phải có tính tương thích và thích hợp với định hướng quốc gia.
Trung tâm tài chính TP.HCM đi sau, nhưng nhiều ý kiến cho rằng, cần tạo được sự khác biệt trong thu hút nhà đầu tư quốc tế khác với các trung tâm tài chính khác. Vậy, mô hình vận hành của TP.HCM là gì? Trọng tâm vào thu hút nhà đầu tư hoặc nguồn vốn gì? Vì sao thưa ông?
Khi đặt vấn đề “khác biệt”, đôi khi do sự nóng vội muốn vươn lên nên cứ nghĩ mình phải khác biệt mới có thể cạnh tranh. Thực tế sự khác biệt đến từ chính trong nền kinh tế Việt Nam rồi.
Trung tâm tài chính quốc tế, như tôi nói ở trên, chỉ là một phần trong tổng thể đổi mới của nền kinh tế. Vì vậy, sự đặc biệt đã đến từ chuyện nhà đầu tư quốc tế muốn đến làm ăn ở Việt Nam, muốn đầu tư ở Việt Nam thì Trung tâm tài chính quốc tế tạo thuận lợi cho điều đó và “kéo” giao dịch và dịch vụ từ các thị trường quốc tế đóng vai trò hỗ trợ ví dụ Bangkok, Singapore về Việt Nam.
Muốn tạo khác biệt, chúng ta không cần nghĩ ra cái mới, mà chỉ cần tìm hiểu các đặc thù ở những thị trường xung quanh ta và xem ta có thể đưa ra ưu đãi hay cơ chế thoáng nhất hay không. Nó đến từ giảm thuế doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, linh hoạt trong cơ chế visa, đồng thời khiến các giao dịch quốc tế có thể sử dụng những công cụ mà họ quen thuộc như giải quyết tranh chấp qua luật phổ thông (common law). Thậm chí nếu chúng ta tiếp cận được cách giải quyết vấn đề một cửa như Singapore trong nhiều dịch vụ thì đã vượt trội so với nhiều trung tâm khác ở ASEAN và châu Á rồi.
Vì vậy, chúng ta không nên đặt ra những vấn đề cụ thể là nguồn vốn gì, nhà đầu tư nào, vì những thứ đó thay đổi theo thời gian và là quyết định tác nghiệp. Về mặt chiến lược chỉ cần cạnh tranh với các đối thủ về điều kiện vận hành, thì tự động những người tác nghiệp trong Trung tâm tài chính quốc tế sẽ xác định được đâu là cơ hội để thu hút vốn.
Cái quan trọng quay lại vấn đề về chất lượng nguồn nhân lực và cơ chế thoáng đến đâu để thực thi những gì ta đã thấy đó thôi.
NHÂN SỰ CỦA TRUNG TÂM TÀI CHÍNH QUỐC TẾ TẠI TP.HCM
Tại Hội nghị công bố thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam diễn ra sáng 21/12, TP.HCM đã công bố quyết định điều động, bổ nhiệm lãnh đạo Cơ quan điều hành Trung tâm Tài chính quốc tế tại Thành phố.
Theo đó, ông Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM kiêm nhiệm chức vụ Chủ tịch Cơ quan điều hành Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM.
Điều động ông Nguyễn Hồng Văn, Phó tổng giám đốc Công ty Đầu tư Tài chính nhà nước TP.HCM (HFIC) đến nhận công tác tại Cơ quan điều hành Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và bổ nhiệm giữ chức vụ Phó chủ tịch Cơ quan điều hành.
Biệt phái ông Nguyễn Hữu Huân, Giám đốc Chương trình đào tạo thị trường chứng khoán, Đại học Kinh tế TP.HCM đến nhận công tác tại Cơ quan điều hành Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM, bổ nhiệm giữ chức vụ Phó chủ tịch Cơ quan điều hành Trung tâm Tài chính quốc tế TP.HCM.
Thế giới đang chứng kiến sự dịch chuyển từ mô hình tài chính truyền thống sang mô hình tài chính số, tài chính xanh, blockchain và cả fintech, crypto và giao dịch xuyên biên giới. Ông nhìn nhận cơ hội nào cho TP.HCM trong xu hướng trên?
Chúng ta cần nhận ra tài chính số và tài chính xanh là mục tiêu phát triển của rất nhiều nước trên thế giới, chứ không chỉ Việt Nam. Vì vậy, chạy theo trào lưu như vậy là bắt buộc, nhưng không đảm bảo chúng ta sẽ vượt qua người khác chỉ nhờ làm về chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Điều quan trọng là TP.HCM phải đặt câu hỏi đâu là lợi thế của mình và tập trung vào lợi thế đó.
Theo tôi, vấn đề chúng ta cần thật sự nhận ra là đôi khi cơ hội không đến từ những thứ theo trào lưu mà nếu Việt Nam xử lý được những nhu cầu sát sườn của nền kinh tế thực thì nó lại là cơ hội.
Ví dụ, những thế mạnh nào của TP.HCM liên quan đến sản xuất, dịch vụ đang có mà các dịch vụ tài chính có thể giúp nâng tầm, làm nhanh hơn, giảm chi phí, giúp tiếp cận vốn quốc tế thì đôi khi đã là tạo ra một hệ sinh thái độc đáo và riêng biệt.
Và đôi khi chúng ta không cần vượt qua quốc tế mà chỉ cần làm tốt việc tìm nguồn vốn hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh, không cần làm gì đặc biệt quá với khu vực, cũng đã tạo ra thành công vượt trội. Đó là vì một số lĩnh vực kinh tế thực của chúng ta đã có quy mô đáng kể và vượt hơn một số nước ASEAN khác. Nên chúng ta chỉ cần giữ được miếng bánh tài chính xanh và số hỗ trợ cho nhóm doanh nghiệp này, không buộc họ phải sử dụng dịch vụ của Malaysia hay Thái Lan là ta đã thành công.
Cách tiếp cận biết người biết ta, không gấp rút mà đi vào thực chất như thế theo tôi sẽ căn cơ hơn là cứ cố chạy theo trào lưu và muốn vượt lên để khoe thành tích nhưng thực tế không đem lại nhiều lợi ích thực chất.
Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa được FTSE Russell nâng hạng. Sự kiện này tạo hiệu ứng lan tỏa thế nào đối với việc vận hành Trung tâm tài chính quốc tế?
Nâng hạng thị trường chứng khoán sẽ tạo ra một chiếc vé vào cửa để nhà đầu tư của các quỹ lớn có thể quan tâm đến Việt Nam. Nhưng họ thật sự đầu tư hay không thì vẫn phải xem câu chuyện “hàng hóa” trên thị trường, sự hấp dẫn của nền kinh tế thực và sự ổn định vĩ mô. Đây là những điều mà nhà đầu tư quốc tế quan tâm.
Có rất nhiều dự đoán khác nhau về mức độ thu hút vốn sau khi nâng hạng. Có nơi dự báo hơn 1 tỷ USD, có nơi dự báo 10 tỷ USD. Đó là những con số thể hiện tiềm năng. Thực tế được gì phụ thuộc vào chính chúng ta sẽ làm được gì để thuyết phục nhà đầu tư quốc tế.
Trung tâm tài chính quốc tế được xác định có diện tích khoảng 998 ha, thuộc địa bàn phường Sài Gòn, phường Bến Thành và phường An Khánh (khu vực phía bên kia sông Sài Gòn, thuộc Thủ Thiêm). Khu vực này có thể hình dung như một “vòng tròn” bao trọn sông Sài Gòn. Vị trí địa lý và quy hoạch này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi các doanh nghiệp, tổ chức tài chính, các tòa nhà và định chế tài chính hoạt động trong phạm vi địa lý nói trên sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi của Chính phủ.
Liên quan đến bộ phận điều phối của Trung tâm tài chính quốc tế, dự kiến sẽ đặt tại tòa nhà số 8 Nguyễn Huệ. Tuy nhiên, hiện nay tòa nhà này đang được sửa chữa, cải tạo để đáp ứng các quy chuẩn của một trụ sở điều hành trung tâm tài chính quốc tế nên cần thêm thời gian hoàn thiện. Trong giai đoạn tạm thời, bộ phận điều phối sẽ được đặt tại tầng 6, số 123 Trương Định, là Trung tâm Khởi nghiệp Sáng tạo của TPHCM.
Khi nói về tính liên thông, liên kết của Trung tâm tài chính quốc tế với khu thương mại tự do (FTZ), nhất là FTZ Cái Mép Hạ, thì mối liên kết có tính quyết định là kết nối hạ tầng số và dịch vụ tài chính hiện đại. FTZ Cái Mép Hạ được thiết kế với những cơ chế chính sách ưu đãi đột phá, trong đó có chính sách mới vượt trội như cho phép sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ giao dịch chính, cho phép thế chấp quyền sử dụng đất tại ngân hàng nước ngoài, tự do hóa lãi suất, và phát triển logistics thông minh.
Những cơ chế này đòi hỏi một hệ thống tài chính có khả năng xử lý giao dịch xuyên biên giới, thanh toán đa tiền tệ, và cung cấp các sản phẩm tài chính phức tạp - đây chính là thế mạnh của Trung tâm tài chính quốc tế.
Đặc biệt, định hướng phát triển trọng tâm của Trung tâm tài chính là tài chính kỹ thuật số, bao gồm xây dựng cơ sở hạ tầng số tiên tiến và thúc đẩy ứng dụng fintech, hoàn toàn tương thích với nhu cầu vận hành một FTZ thế hệ mới kết nối cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải với sân bay Long Thành. Khi các giao dịch thương mại tại FTZ được xử lý qua hệ thống tài chính số của Trung tâm tài chính, toàn bộ chuỗi cung ứng sẽ trở nên minh bạch, nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Mối liên kết thứ hai mang tính chiến lược cao là khả năng thu hút và phục vụ dòng vốn FDI chất lượng cao. FTZ Cái Mép Hạ với vị trí gắn liền cụm cảng nước sâu Thị Vải - Cái Mép - Cần Giờ, nằm trong top cảng nước sâu tốt nhất thế giới, có khả năng đón tàu siêu trọng với tải trọng lên đến 250.000 TEU.
Tuy nhiên, để các tập đoàn đa quốc gia quyết định đầu tư vào FTZ, họ không chỉ cần hạ tầng logistics tốt, mà còn cần một môi trường tài chính quốc tế hóa với các dịch vụ như quản lý tài sản, quản lý quỹ, giao dịch phái sinh, và trái phiếu doanh nghiệp.
Khi các nhà đầu tư nước ngoài biết rằng họ có thể tiếp cận đầy đủ các dịch vụ tài chính hiện đại ngay tại TP.HCM mà không cần phải thông qua Singapore hay Hồng Kông, sức hấp dẫn của FTZ Cái Mép Hạ sẽ tăng lên gấp bội. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, khi các tập đoàn đang tìm kiếm những địa điểm mới có thể cung cấp cả hạ tầng vật chất lẫn dịch vụ tài chính trong một "gói giải pháp tích hợp".
Cuối cùng, liên kết về không gian địa lý và khả năng kết nối vùng tạo nên lợi thế cạnh tranh độc đáo. Mặc dù FTZ Cái Mép Hạ cách Trung tâm tài chính quốc tế khoảng 55 - 65 km, khoảng cách này hoàn toàn khả thi cho việc vận hành hiệu quả nhờ hệ thống giao thông đang được nâng cấp, bao gồm đường cao tốc Long Thành - Dầu Giây và hệ thống cầu lớn kết nối khu vực trung tâm.
Quan trọng hơn, sự phân tách địa lý này tạo ra một mô hình phát triển đa trung tâm thông minh: khu vực Thủ Thiêm tập trung vào các hoạt động tài chính “sạch” với văn phòng hạng A và trụ sở các tổ chức tài chính quốc tế, trong khi FTZ Cái Mép Hạ tập trung vào các hoạt động logistics “nặng” với cảng biển, kho bãi và công nghiệp. Mô hình này tương tự như New York và Newark Port, cho thấy đây là một chiến lược phát triển đã được kiểm chứng thành công ở các trung tâm kinh tế toàn cầu.
Trong lĩnh vực thương mại quốc tế, xu hướng hiện nay của các doanh nghiệp toàn cầu là ưu tiên giải quyết tranh chấp tại các trung tâm trọng tài. Khi đầu tư, kinh doanh, doanh nghiệp luôn kỳ vọng những rủi ro pháp lý dẫn đến tranh chấp sẽ được xử lý nhanh nhất, hiệu quả nhất và công bằng nhất. Hiện nay, phương thức đáp ứng tốt nhất các yêu cầu đó chính là trọng tài.
Thông thường, giải quyết tranh chấp bằng trọng tài diễn ra rất nhanh và bảo đảm tính bảo mật. Uy tín, thương hiệu của doanh nghiệp được giữ gìn tốt hơn nhờ cơ chế xét xử kín. Trong khi tòa án hoạt động theo nguyên tắc công khai, thì trọng tài lại xét xử bí mật; chỉ các bên liên quan và Hội đồng trọng tài biết về vụ việc. Đây là lợi thế lớn, đặc biệt trong bối cảnh uy tín thương hiệu là tài sản mà nhiều doanh nghiệp luôn trân trọng. Vì vậy, Trọng tài đang là một phương thức giải quyết tranh chấp rất hiệu quả.
Với các tranh chấp tài chính, nhu cầu sử dụng trọng tài càng rõ rệt. Dòng lưu chuyển vốn giống như mạch máu của nền kinh tế, tắc nghẽn ở bất kỳ điểm nào cũng có thể gây rủi ro. Do đó, tranh chấp tài chính càng cần một cơ chế xử lý nhanh, hiệu quả và công bằng. Hiện nay, hơn 100 trung tâm tài chính quốc tế trên thế giới đang hoạt động, và phần lớn tranh chấp tại những trung tâm này được giải quyết bằng trọng tài. Tòa án vẫn tồn tại, nhưng trọng tài được ưu tiên, tòa án chỉ xử lý các vụ việc khi các bên không có thỏa thuận trọng tài, còn đã có thỏa thuận thì doanh nghiệp sẽ chọn trọng tài.
Về cơ chế giải quyết tranh chấp tại Trung tâm tài chính quốc tế, phương thức trọng tài trên thế giới đều vận hành theo các nguyên tắc cốt lõi được thể hiện trong Luật Mẫu UNCITRAL của Liên hợp quốc. Bộ luật mẫu này đặt ra nhiều nguyên tắc bảo đảm tính nhanh, hiệu quả và công bằng. Việt Nam hiện nay cơ bản áp dụng các nguyên tắc này trong Luật Trọng tài thương mại 2010, và VIAC cũng như các trung tâm trọng tài khác trên cả nước đều thực thi theo luật này, tức là tuân thủ những nguyên lý cốt lõi của Luật Mẫu UNCITRAL.
Đối với tranh chấp tài chính, các bên hoàn toàn có quyền lựa chọn VIAC hoặc bất kỳ trung tâm trọng tài nào khác. Điều quan trọng là tìm được trung tâm đủ năng lực đáp ứng tốt nhất việc giải quyết tranh chấp theo các nguyên tắc nhanh, hiệu quả và công bằng.
Các trung tâm trọng tài trong các trung tâm tài chính quốc tế trên thế giới thường được thành lập theo những tiếp cận khác nhau. Ở nhiều nơi, trung tâm trọng tài được lập ra để thực hiện chức năng giải quyết tranh chấp và hoạt động hoàn toàn độc lập, không chịu sự chi phối của trung tâm tài chính. Nếu trung tâm trọng tài nằm dưới sự bảo trợ hay quản lý của trung tâm tài chính, tính công bằng và khách quan của nó sẽ khó được bảo đảm do nguy cơ chịu tác động từ bộ máy điều hành. Vì vậy, gần như 100% các trung tâm trọng tài trên thế giới đều tồn tại độc lập với ban quản lý các trung tâm tài chính quốc tế.
Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM được coi là một kênh dẫn nguồn vốn quốc tế vào Việt Nam. Chúng ta thấy trụ cột xanh được đề cập rất nhiều. Đây là một trong những mục tiêu chính cho sự ra đời của trung tâm tài chính: thu hút nguồn vốn xanh.
Tại Diễn đàn Kinh tế Mùa thu năm 2025, chúng tôi, ở góc độ các định chế tài chính, đã đưa ra một loạt những sáng kiến tham khảo từ các bài học quốc tế cũng như những thế mạnh của Việt Nam. Các sáng kiến này rất cụ thể trong mục tiêu của Trung tâm tài chính quốc tế, liên quan đến phát triển xanh và phát triển bền vững.
Đầu tiên là Xây dựng Chuỗi Cung ứng Xanh (Green Supply Chain). Việt Nam có một nền kinh tế rất mở, tập trung vào xuất khẩu, và trong chuỗi giá trị đó có 97% là hoạt động của SME (doanh nghiệp vừa và nhỏ). Vì vậy, một mục tiêu được đặt ra là làm sao tạo thêm giá trị gia tăng trong chuỗi giá trị này, đặc biệt là trong chuỗi xanh.
Chuỗi xanh ở đây được định nghĩa là những doanh nghiệp (kể cả doanh nghiệp SME) đáp ứng những chuẩn mực về ESG - những chuẩn mực về quản lý môi trường và xã hội. Khung đánh giá này được chúng tôi kế thừa từ các định chế tài chính khác. Cùng với hoạt động tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật của các định chế tài chính, điều này giúp các doanh nghiệp chuyển đổi sang hoạt động sản xuất xanh.
Việc này gắn liền với công việc đo lường, theo dõi được nguồn gốc xuất xứ, cũng như đo lường được lượng carbon phát thải trong chuỗi sản xuất. Từ đó, sẽ có những chính sách ưu tiên đối với những doanh nghiệp đã đáp ứng được chỉ số ESG. Những doanh nghiệp đáp ứng chỉ số ESG có lợi ích về mặt tiếp cận hạn mức tín dụng có thể cao hơn. Thứ hai là về mặt pricing (định giá) và lãi suất: khi tiếp cận những chuẩn mực này, họ hoàn toàn tiếp cận được nguồn vốn xanh giá rẻ.
Sáng kiến thứ hai là Sàn giao dịch tín chỉ Carbon. Đây là một chủ đề rất nóng và là một trong những mục tiêu rất lớn của Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM. Mục tiêu là tạo ra một sàn giao dịch tín chỉ carbon có thể đo lường được và tuân theo những tiêu chuẩn quốc tế. Sàn này là nơi những bên sản xuất ra tín chỉ carbon xanh và những bên cần sử dụng tín chỉ carbon cho hoạt động sản xuất (theo chương trình tự nguyện hoặc chương trình bắt buộc về hạn ngạch của mỗi quốc gia) có thể diễn ra hoạt động mua bán.
Việt Nam có lợi thế rất lớn về năng lượng xanh, năng lượng tái tạo, nông nghiệp xanh và trồng rừng. Đây là những lợi thế để chúng ta tạo ra những tín chỉ carbon để giao dịch. Nguồn thu từ hoạt động giao dịch tín chỉ carbon có thể quay ngược lại phục vụ cho hoạt động tái thiết rừng, chuyển đổi hoạt động sản xuất xanh hơn và thân thiện hơn với môi trường.
Sáng kiến thứ ba là sàn giao dịch số gắn với sản phẩm xanh. Ví dụ như gạo cao sản được sản xuất bằng phương pháp tiết giảm lượng carbon phát thải trong môi trường, hay các sản phẩm nông nghiệp xanh khác. Chúng ta hoàn toàn có thể biến các sản phẩm này thành những chứng chỉ để giao dịch, từ đó thu hút được nguồn vốn quốc tế cũng như các nhà đầu tư quốc tế tham gia vào thị trường vốn xanh của chúng ta.
Đây là những sáng kiến cơ bản để phục vụ cho việc chuyển đổi xanh của Trung tâm Tài chính Quốc tế. Với sự tham dự của cộng đồng quốc tế rất lớn, đặc biệt là các định chế tài chính đa phương như IFB, IFC, ADB..., việc ra đời Trung tâm tài chính quốc tế, cũng như việc ưu tiên thu hút nguồn vốn xanh quốc tế, rõ ràng tạo ra một động lực rất lớn cho thị trường vốn của Việt Nam.
Tại đây, các chuẩn mực về tín dụng xanh, khung tín dụng xanh, xếp hạng tín nhiệm..., sẽ trở thành một Hub tại Trung tâm tài chính quốc tế. Đây là nơi các định chế tài chính đa phương, các định chế tài chính quốc tế, cũng như các thành phần liên quan trong chuỗi giá trị xanh trong nước, có thể hội tụ lại và cùng chia sẻ giá trị.
NỘI DUNG CHÍNH CỦA NGHỊ ĐỊNH SỐ 323/2025/NĐ-CP
NGÀY 18/12/2025 VỀ THÀNH LẬP TRUNG TÂM TÀI CHÍNH QUỐC TẾ TẠI VIỆT NAM
Nghị định gồm 7 chương, 23 điều quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Điều 8 và Điều 9 của Nghị quyết số 222/2025/QH15 ngày 27/6/2025 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam (sau đây gọi là Nghị quyết số 222/2025/QH15) về việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Theo đó, Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP.HCM định hướng phát triển trở thành Trung tâm tài chính quốc tế có hệ sinh thái tài chính toàn diện và đa dạng; cung cấp các dịch vụ tài chính truyền thống và chuyên sâu, khai thác tác động cộng hưởng, tương hỗ của các dịch vụ tài chính như: huy động vốn, đầu tư, thanh toán, phát hành và giao dịch sản phẩm tài chính, quản lý tài sản, dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ (fintech), dịch vụ tài chính xanh và các dịch vụ tài chính khác.
Về lộ trình và kế hoạch phát triển, UBND TP.HCM đảm bảo trong giai đoạn 2025 - 2026: Hình thành và đưa vào hoạt động Trung tâm tài chính quốc tế; trong đó bao gồm bố trí đầy đủ nguồn lực và nhân lực cần thiết cho hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong Trung tâm tài chính quốc tế và sớm hoàn thành một số dự án hạ tầng trọng điểm làm nền tảng cho Trung tâm tài chính quốc tế, đảm bảo kết nối thông suốt.
Từ năm 2026, các cơ quan, tổ chức thuộc Trung tâm tài chính quốc tế có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ đề xuất, xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội theo lộ trình phù hợp nhằm khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để thu hút nguồn vốn, công nghệ, phương thức quản lý hiện đại, nguồn nhân lực chất lượng cao, các định chế tài chính, nhà đầu tư quốc tế lớn và để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đồng bộ, minh bạch và thống nhất cho Trung tâm tài chính quốc tế, đồng thời thiết lập cơ chế kiểm tra, giám sát và quản lý rủi ro phù hợp, đảm bảo an ninh, an toàn tài chính - tiền tệ quốc gia.
Đồng thời, xây dựng chi tiết lộ trình, kế hoạch phát triển và ban hành cơ chế quản lý, giám sát hoạt động tại Trung tâm tài chính quốc tế. Phát triển đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và dịch vụ thiết yếu (giao thông, viễn thông, logistics công nghệ thông tin và các hạ tầng, dịch vụ cần thiết khác) nhằm tạo điều kiện cho việc vận hành và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế.
Về vị trí, địa giới hành chính, diện tích Trung tâm tài chính quốc tế, Nghị định quy định vị trí, địa giới hành chính diện tích Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM, cụ thể như sau:
+ Diện tích: khoảng 898 ha.
+ Vị trí thuộc ranh giới địa giới hành chính phường Sài Gòn, phường Bến Thành, Khu đô thị mới Thủ Thiêm thuộc phường An Khánh. Trong đó, phạm vi ranh giới: thuộc phạm vi giới hạn bởi đường Võ Văn Kiệt - Phó Đức Chính - Nguyễn Công Trứ - Nam Kỳ Khởi Nghĩa - Lê Duẩn - Tôn Đức Thắng - Nguyễn Hữu Cảnh - kênh Nhiêu Lộc Thị Nghè - sông Sài Gòn - ranh Khu Biệt thự Lan Anh - Trần Bạch Đằng - Trần Não - đoạn ranh giới phía Bắc và Đông Bắc của Khu đô thị mới Thủ Thiêm - đường số 7 - rạch Cá Trê - sông Sài Gòn - Võ Văn Kiệt.
+ Trung tâm tài chính quốc tế bao gồm các phân khu chức năng như: khu vực giao dịch tài chính, khu dịch vụ ngân hàng, khu vực sàn giao dịch chứng khoán, hàng hóa, khu văn phòng, khu trung tâm trọng tài, tòa án và các phân khu chức năng khác do Cơ quan điều hành Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Cơ quan điều hành Trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Đà Nẵng quy định, bảo đảm hoạt động thông suốt của các thành viên, cơ quan, tổ chức thuộc Trung tâm tài chính quốc tế và các nhà đầu tư, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trên địa bàn.
DANH MỤC NGÀNH, NGHỀ, SẢN PHẨM, DỊCH VỤ ƯU TIÊN
PHÁT TRIỂN CỦA TRUNG TÂM TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
Nghị định cũng ban hành danh mục ngành, nghề, sản phẩm, dịch vụ ưu tiên phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế bao gồm: phát triển hạ tầng Trung tâm tài chính quốc tế; tài chính xanh, tài chính gắn với môi trường, xã hội và quản trị (ESG); thị trường hàng hóa, hàng hóa phái sinh và tài chính thương mại quốc tế; công nghệ tài chính (fintech) và đổi mới sáng tạo; quỹ đầu tư và dịch vụ quản lý tài sản; dịch vụ hỗ trợ chuyên nghiệp và một số lĩnh vực khác…
