Sự kiện nổi bật trong ngành Y tế đầu tiên là Ban Bí thư, Quốc hội ban hành các Chỉ thị, Nghị quyết tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên tham dự Kỳ họp lần thứ 42 Đại Hội đồng UNESCO từ ngày 20/11 - 22/11/2023 tại Paris, Cộng hòa Pháp

Thứ hai, Quốc hội thông qua Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). Theo đó, ngày 9/1/2023, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 2 Khóa XV, Quốc hội thông qua Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).

Luật được xây dựng lấy người bệnh làm trung tâm cho mọi hoạt động cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh; tăng cường hiệu lực, hiệu quả, trật tự, kỷ cương, kỷ luật của công tác quản lý nhà nước về hoạt động khám bệnh, chữa bệnh; lần đầu tiên áp dụng mô hình Hội đồng y khoa Quốc gia nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và hội nhập quốc tế.

Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về chính sách của Nhà nước, về một số thủ tục hành chính theo hướng đơn giản hóa tối đa các trình tự, quy trình, thủ tục, hồ sơ; giảm thời gian xem xét để cấp mới, cấp lại, gia hạn, điều chỉnh giấy phép hành nghề, giấy phép hoạt động… nhằm tạo điều kiện cho người bệnh, người hành nghề, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh.

Thứ ba, Bộ Y tế tham mưu, xây dựng nhiều chính sách tháo gỡ khó khăn về đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế và vắc xin

Vượt qua những khó khăn, thách thức sau 3 năm đại dịch Covid-19, năm 2023, Bộ Y tế tham mưu trình Quốc hội, Chính phủ ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, tháo gỡ khó khăn về đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế, vắc-xin..., kịp thời đáp ứng yêu cầu công tác khám, điều trị bệnh, đảm bảo công tác chăm sóc sức khỏe người dân.

Thứ tư, tháo gỡ cơ chế thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bằng việc Bộ Y tế tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 75/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, tháo gỡ vướng mắc về thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế; nâng mức hưởng từ 80% lên 100% chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế cho một số nhóm đối tượng; tăng cường vai trò, trách nhiệm của bộ, ngành, cơ sở khám, chữa bệnh trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả quỹ bảo hiểm y tế.

Thứ năm, UNESCO vinh danh Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác. Tại phiên họp lần thứ 42 của Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) ngày 21/11 đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn danh sách các “Danh nhân Văn hóa và Sự kiện lịch sử niên khóa 2024-2025” trong đó có hồ sơ kỷ niệm 300 năm Ngày sinh của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.

Nghị quyết của UNESCO thông qua là sự khẳng định rõ ràng nhất về những đóng góp to lớn của Việt Nam trên các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội, đồng thời thể hiện sự lan tỏa tài năng, trí tuệ của người Việt trên trường quốc tế.

Nền y dược học cổ truyền Việt Nam, mà Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là một đại diện, đã được hình thành, phát triển qua hàng nghìn năm cùng với quá trình phát triển của lịch sử dân tộc.

Các thế hệ lương y đã đúc rút, sáng tạo ra hàng nghìn bài thuốc, phương pháp chữa bệnh, trong đó có những phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc như châm cứu, bấm huyệt, khí công, dưỡng sinh…, tạo thành nét độc đáo của trí tuệ Việt, được người dân trong nước và thế giới tin tưởng, đánh giá rất cao. Sự kiện UNESCO vinh danh Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác một lần nữa khẳng định vị thế của nền y học cổ truyền, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới. 

Trước đó, ngày 25/12/2019, Chính phủ ban hành Quyết định số 1893/QĐ-TTg về Chương trình phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y dược hiện đại đến năm 2030. Mục tiêu đến năm 2030 là: 100% các tỉnh, thành phố thành lập bệnh viện đa khoa y dược cổ truyền; 95% bệnh viện hiện đại thành lập khoa Y - Dược cổ truyền; 100% các trạm y tế xã đều sử dụng y dược cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh cho người dân…

Thứ sáu, Covid-19 chính thức chuyển sang bệnh truyền nhiễm nhóm B, ghi nhận sự thành công của Việt Nam trong phòng, chống dịch 

Thứ bảy, ngành Y tế cải cách hành chính và chuyển đổi số mạnh mẽ. Theo đó, trên phạm vi cả nước đã kết nối liên thông giữa 63 Sở Y tế, 63 cơ quan Bảo hiểm xã hội, 99,5% cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên toàn quốc với hệ thống giám định của Bảo hiểm xã hội Việt Nam. 100% bệnh viện đã triển khai hệ thống thông tin bệnh viện. 

100% cơ sở khám chữa bệnh trong toàn quốc đã triển khai khám chữa bệnh bảo hiểm y tế bằng căn cước công dân gắn chip, với trên 49,6 triệu lượt tra cứu thông tin thẻ bảo hiểm y tế bằng căn cước công dân gắn chíp thành công phục vụ làm thủ tục khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. 

63/63 Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, 4.160 cơ sở khám chữa bệnh đã triển khai đơn thuốc điện tử và liên thông đơn thuốc với hệ thống đơn thuốc quốc gia.

63/63 tỉnh, thành phố trên cả nước triển khai hệ thống thống kê y tế điện tử hầu hết các đơn vị nhập số liệu đầy đủ; Duy trì cập nhật 5 chỉ tiêu báo cáo đã kết nối lên Hệ thống thông tin báo cáo Chính phủ. 

Cùng đó: 100% hồ sơ công việc của Bộ Y tế được thực hiện, quản lý trên môi trường điện tử. 100% Lãnh đạo từ cấp Vụ, Cục trở lên của Bộ Y tế được cấp chữ ký số;

100% thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của Bộ Y tế được cung cấp trên môi trường mạng; 100% (161/161) thủ tục hành chính đủ điều kiện dịch vụ công trực tuyến toàn trình;

100% các cơ sở khám chữa bệnh có dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt theo nhiều hình thức khác nhau (chuyển khoản, quét mã QR code, ví điện tử, thẻ khám chữa bệnh có kết nối với ngân hàng…) bảo đảm thuận tiện cho người dân khi đi khám chữa bệnh; 100% cơ sở đào tạo nhân lực y tế thanh toán học phí không dùng tiền mặt.

Tiếp tục sử dụng hệ thống khám chữa bệnh từ xa tại hơn 1.000 cơ sở y tế trong cả nước; đẩy mạnh ứng dụng tư vấn khám chữa bệnh từ xa, hỗ trợ người dân…

Thứ tám, nhiều đột phá trong phẫu thuật, điều trị, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh phục vụ nhân dân

Năm 2023 ghi dấu ấn phục vụ nhiều sự kiện quan trọng của Đảng và Nhà nước trong công tác khám, chữa bệnh, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng chống dịch và thường trực cấp cứu của ngành Y tế.

Công tác khám bệnh, chữa bệnh được hồi phục sau hơn 3 năm phòng chống dịch COVID-19. Năm 2023, số lượt khám bệnh ngoại trú và nội trú đều tăng tại các bệnh viện, một số bệnh viện có số lượng tăng hơn trên 50% so với cùng kỳ năm 2022. Tỷ lệ người bệnh hài lòng đạt trên 90%.

Nhiều ca phẫu thuật và điều trị bệnh phức tạp đã được thực hiện tại nhiều bệnh viện trên cả nước. Tiêu biểu như ca ghép đa tạng tim - thận cùng lúc của tập thể thầy thuốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức thực hiện ngày 15/2; ca ghép tạng xuyên Việt ngày 26/2 do Bệnh viện Chợ Rẫy và Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức phối hợp thực hiện; ca phẫu thuật nội soi điều trị nang ống mật chủ cho bệnh nhân Australia tại Bệnh viện Xanh Pôn (Việt Nam là một trong hai nước trên thế giới triển khai kỹ thuật phẫu thuật nội soi một lỗ trong điều trị nhiều căn bệnh nguy hiểm);

Ca phẫu thuật xuyên đêm dài gần 8 tiếng đồng hồ nối liền bàn tay bị đứt lìa cho bé 21 tháng tuổi do các bác sĩ của Bệnh viện Trường Đại học Y Hà Nội thực hiện; kỹ thuật thay van trong van lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam do Viện Tim mạch Quốc gia làm chủ; bé trai chào đời ở tuần thai 25, nặng vỏn vẹn 600 gram với bệnh lý hẹp ruột bẩm sinh được ê kíp bác sỹ của 2 đơn vị là Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức cứu sống...

Những thành tựu trên khẳng định trình độ ngày càng cao của các y bác sĩ và sự phát triển vượt bậc của nền y học Việt Nam. Sự phát triển này không chỉ đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân trong nước mà còn thu hút ngày càng nhiều người bệnh nước ngoài sang Việt Nam khám, chữa bệnh.

Thứ chín, Việt Nam là quốc gia dẫn đầu Châu Á - Thái Bình Dương về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP), góp phần giảm nguy cơ lây nhiễm HIV

Với gần 100.000 người được điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV (PrEP) vào cuối năm 2023, Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực châu Á-Thái Bình Dương về số người được điều trị PrEP. Giúp kiểm soát được 98% người sử dụng tránh được nguy cơ lây nhiễm HIV.

Việt Nam cũng là một trong những nước đứng đầu Thế giới về chất lượng điều trị HIV với trên 97% người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng HIV có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện (<200 bản sao/mL máu).

Khi tải lượng vi rút dưới 200 bản sao/mL máu, người nhiễm HIV sẽ không có khả năng lây truyền HIV sang người khác qua quan hệ tình dục (còn gọi là Không phát hiện = Không lây truyền hay K=K). Việc mở rộng tiếp cận PrEP và K=K đã góp phần kiểm soát nguy cơ lây nhiễm HIV ở Việt Nam.

Sự kiện tiêu biểu thứ mười là hoạt động đối ngoại của ngành Y tế được đẩy mạnh 

Trong năm 2023, tiếp tục triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XIII, ngành Y tế đã triển khai nhiều hoạt động đối ngoại phong phú, thiết thực và đã có nhiều kết quả quan trọng góp phần tăng cường hội nhập quốc tế, phát triển hệ thống y tế cả chiều sâu và chiều rộng.

Ở trong nước, Bộ Y tế đã đón chính thức 3 Đoàn cấp Bộ trưởng Y tế các nước sang thăm Việt Nam, đã ký 4 thỏa thuận quốc tế cấp Bộ (Bản ghi nhớ hợp tác với Bộ Y tế Lào, Bộ Y tế Đan Mạch, Bộ Y tế và Dịch vụ con người Hoa Kỳ, Đại học Y Harvard, Công hàm trao đổi hợp tác đầu tư về y tế với Chính phủ Nhật Bản) và nhiều Biên bản ghi nhớ hợp tác cấp đơn vị ký với đối tác nước ngoài để thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Trên 1.800 hội nghị, hội thảo chuyên môn kỹ thuật có yếu tố nước ngoài đã được tổ chức trong nước, đặc biệt Hội nghị lần thứ 49 của Hội đồng Điều hành Quỹ Toàn cầu đã được tổ chức từ ngày 8/5/2023 đến ngày 12/5/2023 tại Hà Nội với sự tham dự của nhiều quan chức cấp cao về y tế trên thế giới, nhiều nhà tài trợ, qua đó tăng cường thu hút đầu tư và hỗ trợ kinh phí cho phòng chống 3 bệnh: Lao, Sốt rét và HIV/AIDS tại Việt Nam. 

Trong năm 2023 sau nhiều năm bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, Bộ Y tế đã tổ chức cuộc họp Nhóm đối tác y tế quốc tế với trên 100 đại diện, cơ quan, tổ chức quốc tế tham dự nhằm thảo luận, chia sẻ các mục tiêu ưu tiên của ngành Y tế sau đại dịch cũng như kêu gọi các hợp tác quốc tế trong lĩnh vực y tế.

Lãnh đạo Bộ Y tế đã tăng cường các hoạt động đối ngoại, tham dự và có bài phát biểu tại nhiều sự kiện, diễn đàn quốc tế quan trọng như: phòng chống đại dịch HIV/AIDS, phòng chống lao tại Đại hội đồng Liên Hợp quốc, phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm tại Đại Hội đồng Tổ chức Y tế thế giới, chống biến đổi khí hậu tại Hội nghị COP28 về biến đổi khí hậu, tham dự Kỳ họp lần thứ 42 Đại Hội đồng UNESCO... 

Công tác ngoại giao vắc-xin cũng được tiếp tục đẩy mạnh. Trong năm 2023, Việt Nam đã nhận được 432.000 liều vắc-xin Covid-19 của Pfizer cho người từ 12 tuổi trở lên do COVAX hỗ trợ; vắc-xin trong Tiêm chủng thường xuyên gồm: 185.700 liều vắc xin DPT-VGB-Hib (5 trong 1) do WHO và UNICEF hỗ trợ;  490.600 liều vắc-xin DPT-VGB-Hib (5 trong 1) do Chính phủ Australia hỗ trợ.