Lãnh đạo thành phố Đà Nẵng khẳng định, cơ sở cho việc khởi kiện này là việc Bộ Tài nguyên Môi trường lập quy trình vận hành hồ chứa gây thiệt hại lớn cho hạ du, còn kiện thủy điện Đăk Mi 4 gây ra thiếu nước.

Trao đổi với PV, ông Huỳnh Vạn Thắng, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp, Phó ban Phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn Đà Nẵng, cho biết nếu áp dụng mực nước 2,53m tại trạm thủy văn Ái Nghĩa (huyện Đại Lộc, Quảng Nam) như trong Dự thảo để các thủy điện (chủ yếu là Đăk Mi 4) làm cơ sở vận hành, xả lũ vào mùa khô, sẽ gây thiếu hụt nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp và nhà máy nước Cầu Đỏ.

"Nếu Bộ Tài nguyên Môi trường không sửa Dự thảo thì Đà Nẵng phải kiện ra tòa chứ không còn cách nào khác", ông Huỳnh Vạn Thắng nói. Ảnh: Nguyễn Đông

Theo tính toán, thủy điện Đăk Mi 4 đã lấy đi khoảng 1.300 triệu m3 nước của sông Vu Gia mỗi năm. Trong khi đó, hồ A Vương chỉ mới bổ sung lại 266m3, giảm 50% dung tích theo quy hoạch được duyệt. Nếu thực hiện theo quy trình vận hành mới, hạ du sông Vu Gia trong mùa cạn vẫn thiếu đến 700 triệu m3 so với điều kiện tự nhiên không có thủy điện như trước đây.

"Đơn vị tư vấn lập dự thảo quy trình chỉ biết đặt lợi ích của thủy điện lên trên hết, bất chấp lợi ích của gần 1,7 triệu người dân sống ở hạ du sông Vu Gia thuộc các huyện Đại Lộc, Điện Bàn và phố cổ Hội An (Quảng Nam) cũng như thành phố Đà Nẵng. Những địa phương này luôn phải đối mặt với tình trạng thiếu nước, cạn kiệt nguồn nước", ông Thắng nói.

Theo ông Thắng, thực tế thiệt hại của hạ du sông Vu Gia lớn hơn 5 đến 10 lần lợi ích kinh tế mà thủy điện Đăk Mi 4 mang lại. Mỗi năm, nếu 10.000 ha đất trồng lúa ở hạ du sông Vu Gia bị thiệt hại khoảng 30% thì người dân sẽ mất đi số tiền 200 tỷ đồng, chưa kể hoa màu, dịch bệnh phát sinh do thiếu và ô nhiễm nguồn nước. Nhà máy nước Cầu Đỏ, cung cấp nước cho người dân toàn bộ khu vực này, đang phải bỏ thêm chi phí xử lý ô nhiễm, bơm thêm nước cách nhà máy 10km, riêng năm 2013 tiêu tốn 13 tỷ đồng. Người dân phải "gánh" giá nước tăng cao.

Để chia sẻ nguồn nước, Đà Nẵng đề xuất mực nước cơ sở vận hành tại trạm thủy văn Ái Nghĩa sẽ là 2,8 m (chứ không phải 2,53 m) nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích của thủy điện và hạ du. "Đà Nẵng đã có văn bản góp ý tại cuộc họp ở Hà Nội, nhưng dường như không được chú ý, phía Bộ vẫn duy trì mực nước như dự thảo ban đầu là điều không ai tưởng tượng nổi", ông Thắng nói.

Liên quan tới Dự thảo quy trình xả lũ mới với nội dung "trong 24h, dự báo nước đổ về hồ trên 500m3/s tại hồ Đăk Mi 4 thì vận hành để xả ra đưa về mực nước đón lũ", ông Thắng bày tỏ: "Bộ làm Đà Nẵng quá thất vọng vì chỉ cho góp ý quy trình vận hành mùa lũ thôi, còn Bộ bảo lưu dự thảo quy trình vận hành liên hồ chứa, mọi việc coi như mặc nhiên xong rồi".

Theo ông Thắng, quy trình xả lũ mới cũng không thể vận hành được. Lý do là các hồ chứa nằm ở thượng nguồn trên núi cao, mưa xuống là chảy liền về hồ. Đợt mưa lớn năm vừa qua chỉ hơn 6 giờ đồng hồ đã gây lũ, nên không thể kéo dài thời gian dự báo đến 24 giờ.

Vùng hạ du sông Vu Gia của Quảng Nam và Đà Nẵng đang bị đe dọa cạn kiệt nguồn nước trước dự thảo Quy trình vận hành liên hồ chứa của Bộ Tài Nguyên Môi trường.

Ngày 13/2, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường) có công văn phản hồi về việc xả nước sông Vu Gia, khẳng định các nội dung liên quan đến xả nước của Thủy điện Đăk Mi 4, mực nước tại Trạm thủy văn Ái Nghĩa, thay đổi tỷ lệ chuyển nước qua sông Quảng Huế... đã được nghiên cứu, phân tích tính toán, cân nhắc nhiều phương án.

Chiều 18/2, ông Huỳnh Vạn Thắng cho biết công văn của Cục Quản lý tài nguyên nước là vô lý. Phía Cục vẫn đặt lợi ích của thủy điện lên trên lợi ích của 1,7 triệu dân, vi phạm nghiêm trọng điều 60 của Luật Tài nguyên nước là gây hạn hán, thiếu nước nhân tạo.

"Tôi có nghe tin Cục Quản lý tài nguyên nước báo cáo giải trình Thủ tướng, trong đó nói rằng nếu Đăk Mi 4 xả nước trả lại sông Vu Gia theo đề nghị của Đà Nẵng sẽ làm thủy điện này thiệt hại từ 55 đến 145 tỷ đồng. Cái này lại càng vô lý, bởi cái gì thủy điện có mà bị mất đi thì mới gọi là thiệt hại. Còn đây, họ lấy nước từ tự nhiên nên không thể coi là thiệt hại", ông Thắng nói thêm.

Nguyễn Đông (VnExpress)