UBND tỉnh Bình Định cho biết, trong thời gian qua, nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đã quan tâm đóng góp, tài trợ hàng trăm tỷ đồng cho hoạt động trùng tu, tôn tạo, phát huy giá trị di tích, mua sắm bài trí đồ thờ tự, trang trí di tích, tổ chức lễ hội trên địa bàn tỉnh, như: Di tích Đài Kính Thiên, Đền thờ Thân phụ, thân mẫu Tây Sơn Tam kiệt tại di tích Gò Lăng; công trình nâng cấp, mở rộng Đền thờ Tây Sơn Tam kiệt; lắp đặt hệ thống chiếu sáng mỹ thuật tại Tháp chính và tháp Hỏa của Tháp Bánh Ít; xây dựng công trình Đền thờ Võ Duy Dương, Đền thờ Nguyễn Trung Trực; xây dựng công trình tưởng niệm tại di tích Bãi biển Lộ Diêu - Nơi cập bến Tàu không số chi viện vũ khí vào khu V…, góp phần làm cho diện mạo di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh ngày càng khởi sắc, hình thành các sản phẩm văn hóa - du lịch hấp dẫn, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Thời gian qua, tỉnh Bình Định đã triển khai đầu tư xây dựng, trùng tu, tôn tạo các di tích: Khu lưu niệm Nguyễn Sinh Sắc tại Huyện đường Bình Khê, Lăng Mai Xuân Thưởng, Đền thờ Võ Duy Dương, Đình làng An Thường, Văn chỉ Hoài Ân, Đền thờ Tăng Bạt Hổ, Đền thờ Đào Duy Từ, Nhà lưu niệm nhà thơ Xuân Diệu, Chùa Bà, Đình Cẩm Thượng, Chùa Ông Nhiêu, Đền thờ Danh nhân văn hóa Đào Tấn....

Đối với hệ thống di tích tháp Chăm, từ nguồn kinh phí đầu tư theo Chương trình mục tiêu quốc gia và ngân sách tỉnh, tỉnh Bình Định đã thực hiện nhiều dự án trùng tu, tôn tạo chống xuống cấp các di tích tháp: Tháp Đôi, Tháp Bánh Ít, Tháp Phú Lốc, Tháp Dương Long, Tháp Cánh Tiên, Tháp Bình Lâm.

Trong đó, một số tháp đang được khai thác phục vụ khách tham quan du lịch như: Tháp Đôi, Tháp Cánh Tiên, Tháp Bánh Ít, Tháp Dương Long. Đối với các di tích lịch sử cách mạng, nhiều công trình di tích lịch sử cách mạng, nhà lưu niệm được đầu tư xây 10 dựng tôn tạo từ nguồn vốn ngân sách tỉnh, huyện và huy động các nguồn vốn xã hội hóa như: Biểu tượng địa điểm tập kết ra Bắc, Khu di tích Nhà tù Phú Tài, Khu di tích cách mạng Núi Bà, Nhà bia tưởng niệm chiến thắng của Sư đoàn 3 Sao Vàng (Hoài Nhơn), Khu di tích lịch sử cách mạng Núi Chéo (Hoài Ân), di tích lưu niệm Nơi thành lập Chi bộ Vạn Đức, di tích Hố Đá Bàn, Chiến thắng Cầu Cương, Chiến thắng Đồi Miếu, Vụ thảm sát Cầu Bình Trị - Đập Cây Kê, di tích Nơi thành lập Chi bộ Đề-pô Diêu Trì, di tích Nơi thành lập Chi bộ Hồng Lĩnh, Chiến thắng Chợ Cát, Nơi cập bến Tàu Không số tại bãi biển Lộ Diêu; đang triển khai nâng cấp, mở rộng di tích lịch sử Chiến thắng Đèo Nhông - Dương Liễu...

Hiện nay, tỉnh Bình Định đang trong quá trình quy hoạch, lập dự án tu bổ, phục hồi một số di tích như Tháp Dương Long (tu bổ phần thân, phần đế tháp và tôn tạo sân vườn, hệ thống hạ tầng kỹ thuật); Tháp Thủ Thiện (tu bổ hoàn thiện phần mái); Tháp Hòn Chuông; xây dựng Đền thờ Hoàng đế Thái Đức Nguyễn Nhạc và phục hồi Đàn Nam Giao tại khu di tích Thành Hoàng Đế; Mộ Đào Tấn; Mộ Lệ Đại Cang; Di tích Gộp Nước Ló; Nơi thành lập chi bộ Cửu Lợi; Nơi thành lập Chi bộ Chính Nghĩa…

"Nhìn chung, công tác trùng tu, tôn tạo di tích tuân thủ các quy định của pháp luật về xây dựng, về bảo vệ di sản văn hóa; các công trình đáp ứng yêu cầu về chất lượng công trình, tính thẩm mỹ; tuân thủ các quy định về bảo tồn, không làm sai lệch, biến dạng đặc điểm vốn có và các yếu tố gốc cấu thành di tích. Trong quá trình triển khai đều có sự tham gia của các ngành chức năng liên quan, nhân dân và chính quyền địa phương, đồng thời, luôn nhận được sự đồng tình ủng hộ trong phối hợp giám sát, công tác giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số khó khăn, tồn tại như nguồn kinh phí đầu tư cho di tích còn hạn chế nên việc đầu tư cho công tác bảo quản, tu bổ, tôn tạo di tích chưa đồng bộ, chưa kịp thời", UBND tỉnh Bình Định cho hay. 

Theo UBND tỉnh này, thời gian thực hiện tu bổ, phục hồi các công trình di tích kéo dài, nhất là đối với việc tu bổ, phục hồi các công trình tháp Chăm, do đặc thù của các công trình này cần phải thực hiện theo quy trình nghiêm ngặt, phải được thông qua nhiều cấp, từ trung ương đến địa phương để thỏa thuận, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, phê duyệt dự án.

Các công trình tu bổ, phục hồi di tích Tháp Chăm, khi triển khai thi công thường phát sinh khối lượng, cần phải điều chỉnh, bổ sung dự án, thiết kế do những hư hại, mủn mục bên trong khối xây gạch Chăm của tháp, khi hạ giải thì mới xác định chính xác được; hoặc một số công trình cần phải tổ chức khai quật khảo cổ học mới có cơ sở để lập dự án tu bổ, phục hồi… Do vậy, thời gian triển khai thực hiện quy hoạch, dự án từ chủ trương ban đầu cho đến khi thi công hoàn thành công trình thường kéo dài trong nhiều năm.

Về nghiên cứu di sản văn hóa, UBND tỉnh Bình Định phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Nghiên cứu Kinh thành tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế Gốm cổ Bình Định - Vương quốc Vijaya và mối quan hệ với kinh đô Thăng Long - Đại Việt thế kỷ XI - XV, với sự tham dự của các nhà khoa học Việt Nam và quốc tế thuộc các lĩnh vực khảo cổ, dân tộc, lịch sử, văn hóa, tôn giáo, các bảo tàng, nhà sưu tập gốm cổ, trong đó có nhiều nhà nghiên cứu chuyên sâu về gốm cổ của các nước thuộc khu vực Đông Nam Á - Châu Á.

Hội thảo là dịp tổng kết, đánh giá những thành tựu nghiên cứu về gốm cổ Champa ở Bình Định, đánh giá giá trị, vai trò của gốm Bình Định trong đời sống, văn hóa của Hoàng cung Thăng Long, qua đó tìm hiểu những vấn đề liên quan đến lịch sử giao lưu kinh tế, văn hóa giữa vương quốc Vijaya (thế kỷ XI - XV) với kinh đô Thăng Long và các nước Đông Nam Á; đồng thời quảng bá các giá trị di sản văn hóa của Bình Định đến với bạn bè, các nhà khoa học trong nước và quốc tế.