Theo Quyết định vừa được ban hành, UBND xã, phường, thị trấn được trao thêm nhiều thẩm quyền quản lý nhà nước. Lần phân cấp này thể hiện rõ định hướng xây dựng bộ máy tinh gọn, tăng cường tính chủ động và trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc trực tiếp giải quyết nhu cầu dân sinh.

Chính quyền cấp xã được yêu cầu tổ chức thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ trong phạm vi phân cấp, chủ động phối hợp với sở, ngành để bảo đảm quản lý hiệu quả. Về phía Thành phố, các cơ quan chức năng sẽ thường xuyên kiểm tra, giám sát, đồng thời hướng dẫn, tập huấn nhằm nâng cao năng lực thực thi cho cơ sở.

Thành phố giao quyền cho chính quyền xã, phường quản lý phần lớn hạ tầng kỹ thuật tại địa bàn, trừ các công trình trọng điểm do Thành phố trực tiếp quản lý. UBND cấp xã sẽ chịu trách nhiệm đối với các tuyến đường bộ nội xã, bao gồm cả lòng đường và vỉa hè; hệ thống chiếu sáng công cộng ở ngõ, ngách, công viên, vườn hoa do xã đầu tư; cùng với cây xanh, thảm cỏ tại các khu dân cư.

Ngoài ra, chính quyền cơ sở quản lý hệ thống thoát nước có công suất dưới 5.000 m3/ngày đêm, hồ điều hòa nội xã; cấp nước sinh hoạt ở vùng nông thôn, vùng xa chưa kết nối mạng lưới tập trung; các công trình thủy lợi nhỏ, đê điều từ cấp IV trở xuống và rừng sản xuất trên địa bàn.

Việc đưa các hạ tầng gắn liền với đời sống dân cư về cho cơ sở quản lý sẽ rút ngắn quy trình xử lý sự cố, tăng tốc độ duy tu, bảo dưỡng, qua đó cải thiện chất lượng phục vụ người dân.

Ở lĩnh vực giáo dục, UBND xã, phường trực tiếp quản lý hệ thống trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, các trường phổ thông nhiều cấp học không có bậc THPT và trung tâm học tập cộng đồng. Đây là những cơ sở gắn bó chặt chẽ với đời sống học tập hằng ngày của học sinh và phụ huynh.

UBND xã, phường trực tiếp quản lý hệ thống trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, các trường phổ thông nhiều cấp học không có bậc THPT và trung tâm học tập cộng đồng.

Trong y tế, các trạm y tế xã, phường được giao về cho chính quyền cơ sở quản lý. Đồng thời, UBND xã có trách nhiệm phối hợp giám sát hoạt động của cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở dược tư nhân và đơn vị kinh doanh thiết bị y tế trong phạm vi địa bàn.

Với văn hóa, thể thao, thông tin, cấp xã quản lý các công trình phục vụ cộng đồng, hệ thống truyền thanh, cả truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin và viễn thông. Chính quyền cơ sở cũng chịu trách nhiệm bảo tồn, quản lý di tích, tượng đài, tranh hoành tráng thuộc địa bàn (trừ di tích do Thành phố trực tiếp quản lý).

Ngoài ra, UBND xã được giao quản lý nghĩa trang, nhà tang lễ trong địa bàn và các chợ sử dụng vốn ngân sách, ngoại trừ chợ đầu mối.

Một trong những nội dung liên quan mật thiết đến đời sống dân cư là giao thông và môi trường. Theo đó, chính quyền xã được quyền quản lý các bãi, điểm đỗ xe tại khu dân cư, khu thương mại, khu vực công cộng; công bố đưa vào khai thác hoặc dừng hoạt động khi cần thiết. Đồng thời, UBND xã có thẩm quyền kiểm soát giá dịch vụ trông giữ xe trong phạm vi quản lý.

Ở lĩnh vực môi trường, chính quyền cơ sở chịu trách nhiệm quản lý các điểm tập kết rác thải sinh hoạt, cơ sở tiếp nhận chất thải phục vụ nội xã, cũng như bố trí địa điểm tập kết, xử lý rác thải xây dựng. Đây là những nhiệm vụ trực tiếp tác động đến chất lượng sống, đòi hỏi chính quyền xã phải nâng cao năng lực quản lý và huy động sự tham gia xã hội hóa.

Về hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch, UBND xã được quyền quản lý tổ chức, cá nhân kinh doanh đại lý lữ hành, các cơ sở lưu trú nhỏ lẻ như homestay, nhà nghỉ, bãi cắm trại, nhà dân cho khách du lịch thuê. Loại hình này vốn đã phổ biến ở vùng ngoại thành, góp phần phát triển du lịch cộng đồng, tăng sinh kế cho người dân địa phương.

Trong lĩnh vực khoa học - công nghệ, chính quyền xã quản lý việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật tại địa bàn, cũng như quản lý hệ thống thông tin, phần mềm, cơ sở dữ liệu phục vụ hoạt động nội bộ, bảo đảm tuân thủ khung kiến trúc chính quyền số của Thành phố.

Từ hạ tầng kỹ thuật, môi trường, giáo dục, y tế cho tới du lịch và khoa học - công nghệ, loạt nhiệm vụ mới được giao cho xã, phường đều liên quan trực tiếp đến nhu cầu thường nhật của người dân. Phân cấp quản lý xuống cơ sở vì thế không chỉ giúp việc giải quyết tại chỗ thay vì phải qua nhiều tầng nấc trung gian, mà còn tạo động lực thúc đẩy sáng kiến địa phương, phát huy sức mạnh cộng đồng.

Hà Nội đang đặt kỳ vọng rằng với cơ chế mới, chính quyền xã, phường sẽ phát huy tốt vai trò “cánh tay nối dài” của Thành phố, trở thành đầu mối giải quyết kịp thời, hiệu quả các vấn đề dân sinh, qua đó nâng cao niềm tin của người dân vào bộ máy công quyền.