Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS, trong những ngày qua, một số trang cơ quan báo chí đăng tải thông tin liên quan đến tổ chức dựa vào cộng đồng có tên là Bông Hồng Đen, Cầu Vồng Đen triển khai xét nghiệm HIV cho học sinh tại Quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng, sau khi làm việc và nhận báo cáo của với các đơn vị liên quan, Cục Phòng, chống HIV/AIDS chính thức thông tin về sự việc.

Ảnh minh hoạ.

Theo đó, Nhóm Bông Hồng Đen, Cầu Vồng Đen là một nhóm tự lực thường được gọi là tổ chức dựa vào cộng đồng, được hình thành trên cơ sở tự nguyện của các thành viên và tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ tháng 8/2011.

 Nhóm Bông Hồng Đen, Cầu Vồng Đen hiện đang triển khai hoạt động của dự án “Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma tuý tại Việt Nam” tại phường Hải Sơn, Quận Đồ Sơn, TP.Hải Phòng theo Thoả thuận hợp tác số 53-12/2022/HĐTN-SCDI ngày 30/12/2022 của Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI), Đơn vị Chủ dự án và nhóm Bông Hồng Đen, Cầu Vồng Đen.

Ngoài ra nhóm Bông Hồng Đen, Cầu Vồng Đen còn triển khai một số hoạt động phòng, chống HIV/AIDS thuộc Dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét tài trợ giai đoạn 2021-2023.

Các hoạt động của nhóm Bông Hồng Đen, Cầu Vồng Đen liên quan đến Dự án “Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma tuý tại Việt Nam” bao gồm tiếp cận và can thiệp khách hàng là người sử dụng ma tuý trong độ tuổi từ 16 đến 24 tham gia nghiên cứu, với các hoạt động: Sàng lọc hành vi các khách hàng đăng ký tham gia nghiên cứu;

Tư vấn và xét nghiệm HIV cho khách hàng; Thực hiện các bảng hỏi phỏng vấn ngắn như: Thông tin cơ bản về hành vi nguy cơ và đánh giá kiến thức về ma túy, sức khỏe tâm thần.

Chuyển gửi khách hàng của dự án nhận hỗ trợ theo từng gói can thiệp phù hợp nhu cầu của khách hàng bao gồm: Khám và điều trị các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục (STIs), điều trị methadone, xét nghiệm HIV định kỳ, xét nghiệm và điều trị viêm gan C, Lao, sức khoẻ tâm thần... Truyền thông nâng cao nhận thức, cung cấp thông tin về giảm hại ma túy, STIs, HIV, các kỹ năng dự phòng ma túy cho khách hàng.

Các hoạt động của nhóm Bông Hồng Đen, Cầu Vồng Đen liên quan đến Dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu tài trợ giai đoạn 2021-2023 bao gồm, tiếp cận khách hàng nhóm có hành vi nguy cơ cao như người quan hệ tình dục đồng giới (MSM), người bán dâm, người tiêm chích ma túy để truyền thông về kiến thức và dịch vụ HIV/AIDS,

Xét nghiệm HIV tại cộng đồng hoặc cung cấp sinh phẩm tự xét nghiệm, giới thiệu khách hàng xét nghiệm HIV âm tính đến các dịch vụ dự phòng như điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc kháng HIV (PrEP), hỗ trợ người xét nghiệm sàng lọc HIV có phản ứng đi làm xét nghiệm khẳng định HIV dương tính tại cơ sở y tế, chuyển gửi người nhiễm HIV đến cơ sở điều trị ARV, hỗ trợ khách hàng tuân thủ điều trị ARV và PrEP.

Theo báo ban đầu của Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng và Tổ chức SCDI, từ ngày 1/1/2023-18/8/2023, số khách hàng được tư vấn xét nghiệm sàng lọc HIV là 204 người và đều có kết quả xét nghiệm âm tính.

Thông tin về độ tuổi người được xét nghiệm HIV: Có thể không đảm bảo tính chính xác do người được xét nghiệm tự thông báo về tuổi và không xuất trình các giấy tờ chứng minh nhân thân trước khi làm xét nghiệm.

Thông tin về kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc HIV được nhóm Bông Hồng Đen thực hiện: Sử dụng sinh phẩm xét nghiệm nhanh lấy máu đầu ngón tay.

Đây là kỹ thuật đơn giản, sử dụng kim chích máu đầu ngón tay dùng 1 lần (thiết kế dùng 1 lần, khi đã sử dụng thì kim thụt vào trong và  không tái sử dụng được) để chích nhẹ đầu ngón tay, sau đó nặn lấy 1 giọt máu để làm xét nghiệm tương tự như xét nghiệm theo dõi đường huyết.

Bên cạnh đó nhóm còn sử dụng sinh phẩm tự xét nghiệm bằng dịch miệng: đây kỹ thuật sử dụng dịch miệng để làm xét nghiệm sàng lọc HIV.

Hai kỹ thuật xét nghiệm trên đã được Tổ chức Y tế thế khuyến nghị làm xét nghiệm tại cộng đồng bao gồm xét nghiệm không chuyên và tự xét nghiệm.

Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn xét nghiệm xét nghiệm tại cộng đồng và Hướng dẫn các kỹ thuật xét nghiệm HIV, trong đó cho phép sử dụng hai kỹ thuật này được làm xét nghiệm sàng tại cộng đồng, do đơn giản dễ thực hiện và đảm bảo không gây lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm từ người xét nghiệm sang người được xét nghiệm.      

Theo thông tin từ phía Tổ chức SCDI, Trong kế hoạch hoạt động được Nhà tài trợ đồng ý có hỗ trợ chi trả cho người tham gia nhận dịch vụ tư vấn xét nghiệm là 100.000 đồng.

Đây là tiền hỗ trợ đi lại và chi trả 25.000 đồng khi giới thiệu một người khác tham gia. Do đó việc nhóm chi trả cho người tham gia xét nghiệm đúng với đề cương của Dự án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.  

Xét trên các thông tin đại chúng và báo cáo cơ quan liên quan, Cục Phòng, chống HIV/AIDS thấy rằng việc Nhóm Bông Hồng Đen triển khai cung cấp một số dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng là phù hợp với chủ trương đã nêu tại Chiến lược quốc gia về chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Việc xét nghiệm HIV tại cộng đồng không có nguy cơ làm lây nhiễm HIV từ người xét nghiệm HIV sang người được xét nghiệm HIV.

Tuy vậy Cục thống nhất kiến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng là tạm dừng hoạt động của nhóm Bông Hồng Đen để thu thập thông tin xác minh sự việc xảy ra vừa qua.

Cục cung đề nghị Sở Y tế và Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng quán triệt các tổ chức cộng đồng tham gia phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, quy trình chuyên môn, xét nghiệm đúng đối tượng cơ hành vi nguy cơ trên nguyên tắc tự nguyện.

Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng tư vấn cho các gia đình, phụ huynh và các cháu đã được xét nghiệm tại nhóm Bông Hồng Đen để cung cấp thêm các thông tin HIV và các vấn đề gia đình đang quan tâm, lo lắng.

Đề nghị Trung tâm SCDI rà soát các quy trình của dự án để đảm bảo việc kiểm soát các tổ chức cộng đồng thực hiện đúng các hướng dẫn của Dự án và các quy định chuyên môn đối với hoạt động tại cộng đồng.

Bên cạnh đó, đề nghị Trung tâm SCDI cần phối hợp với cơ quan y tế địa phương để đảm bảo việc thực hiện dự án đúng với quy định hiện hành.

Đồng thời tăng cường truyền thông, quảng bá các dịch vụ để mọi người hiểu sự cần thiết và ý nghĩa của các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS được cung cấp tại cộng đồng.