Tổng giám đốc Toyota Việt Nam Nakano Keita

Kết quả bán hàng năm 2023 với 59.207 xe, gồm cả Lexus có làm ông hài lòng không?

Tinh thần của Toyota là khách hàng vui và hài lòng thì chúng tôi hài lòng. Cũng có nhiều khách hàng chờ chúng tôi chăm sóc và vẫn còn dư địa để chăm sóc thêm.

Nhiều doanh nghiệp ô tô có vẻ không lạc quan với năm 2024. Vậy ông đánh giá thế nào về triển vọng thị trường ô tô trong năm 2024?

Năm 2024 được dự đoán có nhiều biến động về kinh tế thế giới, nên cũng sẽ khó đoán định. Về phía mình, chúng tôi luôn chuẩn bị nhiều phương án để ứng phó với tình hình và luôn tìm kiếm những cơ hội tích cực để phấn đấu.

Tôi hy vọng thị trường sẽ tốt hơn vì các yếu tố kinh tế vĩ mô ở Việt Nam vẫn giữ được ổn định. Bên cạnh đó, thị trường đầu năm 2024 vẫn ổn định và có tín hiệu tốt. Khác với đầu năm 2023, thị trường ô tô sụt giảm rất mạnh, ảnh hưởng lớn đến kết quả cả năm.

Năm 2023, Toyota Việt Nam đã ra mắt 6 mẫu xe và phiên bản mới. Năm 2024, chúng tôi cũng có những điều bất ngờ dành cho khách hàng và sẽ dần được giới thiệu.

Toyota Việt Nam hiện là doanh nghiệp có nhiều mẫu xe điện hoá trên thị trường. Triển vọng bán hàng của các dòng xe hybrid tại Việt Nam ra sao, thưa ông?

Năm 2023, doanh số xe điện hoá của Toyota Việt Nam đạt trên 12% tổng số xe bán ra, với 8.474 xe hybrid được bán ra. Chúng tôi phấn đấu năm 2024 sẽ bán khoảng 10.000 xe hybrid.

Tập đoàn Toyota đang theo đuổi cách tiếp cận đa chiều với xe điện hoá. Ông có thể nói rõ hơn về câu chuyện này.

Thế giới hiện nay có khoảng 1,5 tỷ xe lưu hành và như năm 2023, doanh số bán xe toàn thế giới chưa tới 100 triệu chiếc.

Giả sử người dân chỉ mua xe thuần điện (BEV) để thay thế các xe động cơ đốt trong (ICE), thì cũng mất 15 năm mới thay thế xong số lượng xe động cơ đốt trong hiện có. Đó là chưa kể, khả năng hạ giá thành của các nhà sản xuất xe điện hiện nay lẫn khả năng chi trả của người tiêu dùng với xe thuần điện trên thực tế khác với kỳ vọng.

Trong lúc chưa thể thay thế hoàn toàn xe động cơ đốt trong bằng xe điện, thế giới vẫn phải đối mặt với yêu cầu giảm phát thải để môi trường bớt ô nhiễm.

Như vậy, bên cạnh việc chuyển đổi sang xe thuần điện, cũng cần có ngay các giải pháp khác để giảm phát thải cho các xe động cơ đốt trong đang lưu hành chưa chuyển đổi được. Vì thế, cần có cách tiếp cận đa chiều trong giảm phát thải.

Với khách hàng mới mua xe điện hay các khách hàng đang dùng xe động cơ đốt trong truyền thống, nhưng nếu sớm chuyển sang dùng xe hybrid để giảm mạnh tiêu thụ nhiên liệu, rồi phổ cập các nhiên liệu sạch hơn như nhiên liệu sinh học, khí CNG, hydrogen, thì môi trường tổng thể sẽ được cải thiện đáng kể và nhanh hơn so với chỉ có duy nhất một con đường.

Tác động môi trường ở đây cần xem xét một cách tổng thể việc phát thải trong cả vòng đời từ sản xuất nhiên liệu và sản xuất vật liệu, linh kiện, sản xuất xe đến giai đoạn sử dụng, thải bỏ; cũng như gồm cả các xe đang lưu hành, chứ không chỉ nên so sánh giữa hai loại xe mới độc lập với nhau.

Ngay cả các nước nhiều dầu mỏ ở Trung Đông, bên cạnh ưu thế về dầu mỏ, họ cũng đang tận dụng lợi thế lớn về điện mặt trời thông qua việc xây dựng các nhà máy năng lượng tái tạo lớn và dùng điện mặt trời để sản xuất, tách ra hydrogen, rồi nạp nhiên liệu hydrogen này cho các phương tiện vận tải nhằm mục tiêu giảm phát thải.

Tuy vậy, việc phát triển nhiên liệu hydrogen phổ cập cho giao thông cũng rất thách thức, dù đây đang được kỳ vọng là nhiên liệu chính trong tương lai. Lý do là chi phí khá đắt. Một trạm sạc hydrogen ở Thái Lan hiện có chi phí đầu tư khoảng 2 triệu USD, chưa kể chi phí sản xuất và vận chuyển hydrogen.

Toyota đã giới thiệu tới châu Á - Thái Bình Dương con đường đa dạng hoá trung hoà carbon và không dựa vào một mình xe điện. Vậy tại Việt Nam, Toyota đã bắt đầu như thế nào? 

Tại Việt Nam, việc mà Toyota đã làm là giới thiệu các mẫu xe tiết kiệm nhiên liệu nhất, dù xe đó mang động cơ đốt trong hay khuyến khích dùng nhiên liệu sinh học.

Với các xe điện hoá, chúng tôi đã giới thiệu xe hybrid và vài năm tới sẽ cân nhắc việc ra mắt xe điện, sau đó xa hơn là các dòng xe dùng năng lượng mới như hydrogen.

Tôi cho rằng, phổ biến các loại xe hybrid hay tăng cường sử dụng nhiên liệu sinh học hiện là thực tế và hợp lý nhất với điều kiện hiện nay của Việt Nam. Xe điện chắc chắn là một phần không thể thiếu trong tương lai, nhưng lại phụ thuộc vào việc đáp ứng của hệ thống năng lượng. Chỗ nào nguồn cung điện có sẵn và ổn định thì việc phát triển xe điện sẽ tốt.

Các loại xe điện hoá khác nhau đều có đóng góp vào giảm phát thải. Là người dân sống trên trái đất, thì nên có trách nhiệm đóng góp, chỉ có điều người dân và các chính phủ cần chọn phương án nào là chính trong mỗi giai đoạn để phù hợp với điều kiện thực tế của mình.

Cũng nhằm góp phần giảm phát thải, Toyota Việt Nam đã xây dựng kế hoạch lắp điện mặt trời áp mái tại nhà máy. Việc này sẽ được kết hợp cùng với việc cải tạo nhà máy. Nhiều đại lý của chúng tôi đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái tại cơ sở của họ, qua đó tăng cường sử dụng năng lượng xanh và đóng góp thiết thực vào giảm phát thải.

Thời gian qua, Toyota Việt Nam đã tài trợ cho nghiên cứu sử dụng nhiên liệu sinh học trên xe hybrid và kết quả rất khả quan. Vậy có thể áp dụng mô hình này vào thực tế ra sao, thưa ông?

Đúng là các kết quả nghiên cứu rất khả quan và chúng tôi cho rằng, nên áp dụng rộng rãi để góp phần giảm phát thải. Sử dụng nhiên liệu sinh học trên các xe hybrid nói chung và xe Toyota nói riêng không có vấn đề gì với loại xăng E5 (5% ethanol) hay thậm chí  là xăng E10 (10% ethanol)

Tuy nhiên, điều khó là không phải nhiều người có thể hiểu được ý nghĩa của cách tiếp cận đa chiều (Multi-Pathway) với điện hoá và cũng cần có sự sẵn sàng trong việc cung cấp nhiên liệu sinh học phù hợp và phổ biến cho thị trường.

Chính phủ Việt Nam đang có những ưu đãi về thuế và lệ phí trước bạ chỉ cho xe điện. Tuy nhiên, như ông đã nói, có nhiều cách để tiết kiệm nhiên liệu, giảm phát thải. Vậy nên chăng, cần có chính sách hỗ trợ các dòng xe điện hoá khác để khuyến khích người dùng hướng sang xe xanh, góp phần giảm phát thải theo mục tiêu mà Việt Nam đã cam kết tại COP26?

Chúng tôi đã có đề nghị và đang trao đổi về vấn đề này. Rất mong Chính phủ sẽ có những hỗ trợ cho các dòng xe điện hoá nói chung. Các ưu đãi này cũng là dành cho tất cả các loại xe, chứ không phải cho một hãng nào.

Nếu có chính sách hỗ trợ, người tiêu dùng chắc chắn sẽ hưởng ứng. Nhờ vậy sẽ giảm được phát thải nhanh, nhiều hơn để đạt được mục tiêu mà Chính phủ đã cam kết tại COP26.