Liên quan đến các cơ chế chính sách về phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu tại cuộc họp ngày 26/7/2024, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản số 356/TB-VPCP ngày 30/7/2024, thông báo kết luận của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà, trong đó nhắc nhở Bộ Công thương triển khai nhanh các công việc liên quan.

Theo Thông báo, trong thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ, Phó thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt về xây dựng Nghị định quy định cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà, tự sản tự tiêu; Phó thủ tướng cũng đã chủ trì nhiều cuộc họp với các bộ, ngành, cơ quan liên quan và các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức quốc tế để nghe báo cao và chỉ đạo về các nội dung quan trọng của Dự thảo Nghị định.

Tuy nhiên, đến thời điểm này, Bộ Công thương vẫn chưa phối hợp chặt chẽ với các các cơ quan liên quan để tiếp thu đầy đủ hoặc giải trình trong trường hợp không tiếp thu, nhất là các chính sách ưu đãi về giá, thuế với việc đầu tư hệ thống lưu trữ điện; việc cắt giảm, đơn giản hóa, công khai các thủ tục hành chính trong đăng ký đầu tư điện mặt trời tự sản, tự tiêu..

Trước thực tế quy định cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu là chính sách rất quan trọng để huy động nguồn lực xã hội thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, đáp ứng mong mỏi của người dân, doanh nghiệp, góp phần giảm áp lực đầu tư phát triển nguồn điện cho nhà nước, nhất là việc phát triển điện năng lượng tái tạo có hệ thống lưu trữ là cơ sở quan trọng để sớm điều chỉnh cơ cấu các nguồn điện, giảm nguồn điện sử dụng năng lượng hóa thạch, giảm phát thải khí nhà kính theo các cam kết tại COP26.

Đồng thời để đẩy nhanh tiến độ xây dựng Nghị định này, bảo đảm chất lượng, tính khả thi, phù hợp khi Nghị định được ban hành đi vào thực tiễn, hiệu quả, tuyệt đối không để sơ hở, trục lợi chính sách, tạo cơ chế xin-cho, Phó thủ tướng đã đề nghị Bộ Công Thương nhiều vấn đề rất cụ thể.

Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Công thương hoàn thiện khái niệm "tự sản, tự tiêu" với điện mặt trời mái nhà

Đó là hoàn thiện khái niệm “tự sản, tự tiêu” đối với điện mặt trời mái nhà, trong đó bổ sung tỷ lệ bán lượng điện dư để làm rõ hơn nội hàm điện mặt trời tự sản, tự tiêu, lượng điện sản xuất được tiêu thụ 90% tổng công suất và được bán lên lưới điện quốc gia không quá 10% tổng công suất.

Nghiên cứu, căn cứ cơ sở thực tiễn của nguồn điện, cơ cấu các nguồn điện theo đặc thù của từng vùng miền để có chính sách khuyến khích, huy động điện mặt trời đối với từng khu vực, vùng miền phù hợp, theo đó nghiên cứu, tính toán các cơ sở hợp lý, khoa học để quy định tỷ lệ bán điện dư lên lưới theo hướng khu vực miền Bắc được bán lên lưới lượng điện dư là 20% tổng công suất; khu vực miền Trung và miền Nam được bán lên lưới lượng điện dư là 10% tổng công suất.

Xác định cơ cấu công suất điện áp mái mặt trời khu vực phía Bắc cần ưu tiên cao hơn các khu vực khác (do tỷ lệ khu vực phía Bắc huy động còn thấp, phụ tải cao có thể huy động cao hơn). 

Bộ Công thương cũng được yêu cầu làm rõ quy định về điện đấu nối lên lưới điện quốc gia và điện không đấu nối.

Đó là đối với điện mặt trời mái nhà không đấu nối lên hệ thống điện quốc gia sẽ không giới hạn công suất, đồng thời phải đơn giản tối đa thủ tục đăng ký, thời gian giải quyết đối với hình thức này. Đối với điện đấu nối lên hệ thống điện quốc gia cân nhắc để người sử dụng hoặc người thuê dịch vụ đầu tư hệ thống pin mặt trời để sử dụng được áp dụng bình đẳng như nhau trong Nghị định này. 

Về vấn đề kiểm soát an toàn hệ thống điện, quy định trách nhiệm của nhà đầu tư điện mặt trời mái nhà có công suất lắp đặt 1 MW hoặc dưới 1 MW thì cần có cơ quan (Tổng công ty Điện lực/Điện lực Quận Huyện) quy định việc kiểm tra, kiểm soát và có các giải pháp kỹ thuật bảo đảm an toàn lưới điện đối với các công trình lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu trong trường hợp phát sản lượng điện dư vào hệ thống điện Quốc gia để bảo đảm vận hành an toàn hệ thống điện. 

Liên quan đến vấn đề giá điện, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Công thương nghiên cứu thêm giải pháp lượng điện dư phát lên lưới mà EVN mua thì có thể xem xét được bù trừ khi người dân mua điện của EVN hoặc giá điện dư thì EVN có thể mua theo giá thị trường tại thời điểm giá điện thấp nhất được chào trên thị trường điện.

Tại Nghị định quy định nguyên tắc về giá điện, giá cụ thể sẽ do Bộ Công Thương phối hợp Bộ Tài chính xem xét, quyết định theo đúng quy định của Luật Điện lực. 

Về quy trình, thủ tục, Bộ Công Thương được yêu cầu chủ trì, làm việc ngay với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng, Bộ Công an và các cơ quan liên quan rà soát các thủ tục hành chính theo pháp luật liên quan, nghiên cứu cắt giảm tối đa các quy trình, thủ tục đối với các công trình hiện hữu; tham chiếu các quy chuẩn, tiêu chuẩn an toàn khi lắp đặt các công trình điện, trong đó có điện mặt trời mái nhà.

Các bộ, UBND TP. Hà Nội và các cơ quan phải chủ động nghiên cứu, có văn bản góp ý về các thủ tục hành chính theo quản lý ngành, lĩnh vực, gửi Bộ Công Thương trước ngày 30/7//2024 để tổng hợp, hoàn thiện Dự thảo Nghị định. 

Phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường rà soát chính sách ưu đãi về thuế theo pháp luật về thuế do các đối tượng này được hưởng ưu đãi thuế theo pháp luật bảo vệ môi trường. 

Về chính sách ưu đãi, Bộ Công thương cũng được yêu cầu nghiên cứu bổ sung thêm các chính sách ưu đãi đối với trường hợp đầu tư điện mặt trời mái nhà để sử dụng có lắp đặt hệ thống lưu trữ điện năng thì có tính chất như nguồn điện nền nên không giới hạn, có thể mua 100% công suất điện dư và có phương án hỗ trợ về giá, thuế, lãi suất, chi phí lắp đặt... 

Về các vấn đề xin ý kiến Thành viên Chính phủ, theo chỉ đạo của Phó thủ tướng, ngoài nội dung xin ý kiến toàn văn dự thảo Nghị định, Bộ Công Thương, Văn phòng Chính phủ bảo cáo, xin ý kiến Thành viên Chính phủ đối với 3 nội dung.

Đó là về tỷ lệ điện bán lên lưới điện quốc gia, quy định khu vực miền Bắc được bán lên lưới lượng điện dư là 20% tổng công suất; khu vực miền Trung và miền Nam được bán lên lưới lượng điện dư là 10% tổng công suất.

Quy định việc tính toán, điều chỉnh Quy hoạch điện VIII để tăng thêm quy mô công suất nguồn điện mặt trời mái nhà khi đáp ứng được yêu cầu về công nghệ, kỹ thuật, chi phí giá thành và an toàn hệ thống. 

Quy định đơn giản, cắt giảm tối đa các quy trình, thủ tục đối với các công trình hiện hữu. 

Đồng thời căn cứ tình hình thực tế hiện nay đối với nguồn điện năng lượng tái tạo để thực hiện theo điểm a, khoản 1 Điều 29 của Nghị định 80/NĐ-CP ngày 3/7/2024 về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn và Điều 53 Luật Quy hoạch để tiến hành rà soát, đánh giá và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ phương án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.