Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh phát niểu tại Hội nghị. (Ảnh: Phú Khánh)

Tạo lập diện mạo cảnh quan đô thị hai bên sông

Chiều 5/4, UBND Thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị công bố các đồ án Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, tỷ lệ 1/5000 (Đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở) và Quy hoạch phân khu sông Đuống (R6), tỷ lệ 1/5000 (Đoạn từ cầu Bắc Cầu đến cầu Phù Đổng) thuộc địa phận 13 quận, huyện của Thành phố Hà Nội.

Đây là các đồ án quy hoạch quan trọng, được sự quan tâm của nhân dân và các cấp, các ngành; góp phần cơ bản hoàn thành phủ kín 100% quy hoạch phân khu trên địa bàn Thành phố.

Tại hội nghị, Viện trưởng Viện quy hoạch xây dựng Hà Nôi Lưu Quang Huy đã giới thiệu tóm tắt những nội dung chính của hai đồ án quy hoạch phân khu. Trong đó đáng chú ý là việc định hướng bảo tồn và di dời các khu dân cư hiện có ngoài đê sông Hồng.

Theo số liệu thống kê, trong phạm vi quy hoạch hai bên sông Hồng hiện có khoảng 243.670 người (khoảng 66.195 hộ), hai bên sông Đuống có khoảng 14.000 người (khoảng 3.808 hộ).

Các đồ án quy hoạch phân khu đã xác định rõ các yếu tố hạ tầng cơ bản để cải tạo chỉnh trang, tái thiết hệ thống dân cư hiện hữu được tồn tại, bảo vệ theo Quy hoạch phòng chống lũ và quy hoạch đê điều hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình (Quyết định số 257/QĐ-TTg) và Văn bản số 4409/BNN-PCTT ngày 14/7/2021 của Bộ NN&PTNT; bảo tồn các công trình di tích, kiến trúc có giá trị lịch sử, kết hợp khai thác quỹ đất phát triển mới tạo lập diện mạo cảnh quan đô thị hai bên sông.

Tại các khu dân cư được tồn tại sẽ được bố trí quỹ đất 5% diện tích để phục vụ nhu cầu di dân, dãn dân, tái định cư tại chỗ. Việc chỉnh trang, tái thiết đô thị trên nguyên tắc ưu tiên các công trình hạ tầng xã hội, cây xanh vườn hoa, sân chơi thể dục thể thao, công cộng đô thị, thương mại dịch vụ; công trình hạ tầng kỹ thuật, giao thông, bãi đỗ xe (phục vụ dân cư khu vực, mật độ xây dựng thấp, phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn và quy định hiện hành).

Về hệ thống hạ tầng kỹ thuật được tính toán đến mạng lưới đường khu vực, các chỉ tiêu sử dụng đất về mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, tầng cao công trình đến từng ô quy hoạch (tương đương các đơn vị ở hoặc nhóm ở độc lập); quá trình triển khai lập tổng mặt bằng, quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị và dự án đầu tư xây dựng sẽ được tiếp tục cụ thể hóa theo quy trình quy định pháp luật có liên quan.

Về những lô đất chức năng được phép xây dựng và được nghiên cứu xây dựng, bao gồm các loại đất: Công cộng đô thị; cây xanh và thể dục thể thao đô thị; trường trung học phổ thông; công cộng đơn vị ở; trường tiểu học, trung học cơ sở; trường mầm non (nhà trẻ, mẫu giáo); cây xanh và thể dục thể thao đơn vị ở; nhóm nhà ở xây dựng mới; nhóm nhà ở hiện có (cải tạo chỉnh trang hoặc tái thiết); bãi đỗ xe; dịch vụ - làng nghề; cơ quan; di tích, tôn giáo; an ninh - quốc phòng; đầu mối hạ tầng kỹ thuật,...

Bảo tồn và cải tạo các hồ, ao có vai trò tiêu thoát nước và vệ sinh môi trường; quỹ đất trống (đất công) có kế hoạch sử dụng ưu tiên bố trí theo thứ tự: Sân chơi, vườn hoa, công trình sinh hoạt cộng đồng, bãi đỗ xe, trạm điện, điểm tập kết rác,… phục vụ cộng đồng dân cư khu vực, tổ chức không gian chuyển tiếp giữa khu mới và khu cũ, đảm bảo phát triển hài hòa, bền vững của khu vực dân cư.

Các khu vực đất nhóm nhà ở hiện có đã xuống cấp, phần đất ở còn lại sau khi mở đường theo quy hoạch và một số các khu vực đất ở trong khu vực nội đô lịch sử (các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Tây Hồ, Hai Bà Trưng) khi tiến hành cải tạo có thể để xuất theo hướng cải tạo xây dựng mới, tái thiết đô thị để xây dựng công trình hoặc cụm công trình theo hướng giảm mật độ xây dựng, dành không gian trống cho sân, vườn, giao thông nội bộ,... cải thiện không gian sống cho người dân trong khu vực ngoài đê.

Về đất nhóm nhà ở xây dựng mới sẽ nhiên cứu bố trí tại khu vực bãi sông phù hợp (được phép xây dựng và được nghiên cứu xây dựng) theo hướng thuận dòng chảy và địa chất thủy văn của sông, mật độ xây dựng thấp, tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan kết nối hài hòa, khai thác các chất liệu kiến trúc truyền thống và bền vững, gìn giữ giá trị văn hóa bản địa, đồng bộ về hạ tầng.

Quỹ đất này dành ưu tiên cho tái định cư phục vụ nhu cầu di dân giải phóng mặt bằng khu vực dân cư hai bên sông và góp phần giảm áp lực cho khu vực nội đô lịch sử. Công trình thiết kế chịu lũ với tầng 1 theo hướng để trống hoặc sử dụng đỗ xe, sinh hoạt công cộng,… để thích ứng và giảm thiểu thiệt hại khi có lũ, tuân thủ Luật Đê điều, Quy chuẩn xây dựng Việt Nam, tiêu chuẩn thiết kế chuyên ngành.

Phối cảnh minh họa tổng thể đồ án Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, tỷ lệ 1/5000 (Đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở).

Quản lý chặt chẽ hành lang bảo vệ đê điều

Tại hội nghị, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh khẳng định, các đồ án Quy hoạch phân khu đô thị nêu trên được phê duyệt sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để lập quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị, quản lý xây dựng theo quy hoạch trên địa bàn, hình thành các trục không gian đặc trưng hành lang xanh, với các chức năng chính là công trình công cộng, các công viên cây xanh, văn hóa lịch sử, dịch vụ du lịch, giải trí biểu tượng của Thủ đô, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội; cải thiện điều kiện sống của người dân theo hướng văn minh, hiện đại và phát triển bền vững.

Đồ án Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng là không gian thoát lũ sông Hồng đoạn qua khu vực đô thị trung tâm được xác định tại Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050;

Quy hoạch trong không gian thoát lũ từ đê cấp 1 (tả ngạn) tới đê cấp đặc biệt (hữu ngạn) hiện có dựa trên 3 nguyên tắc chính như sau: Không nâng cao các tuyến đê bối hiện có, không xây dựng đê bối mới;

Không thu hẹp không gian thoát lũ, không đề xuất giải pháp đê mới trong đê cũ (không gian thoát lũ theo đê mới trong không gian thoát lũ theo đê cũ); Không làm thay đổi mục tiêu và tiêu chuẩn phòng, chống lũ của hệ thống sông đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Đây là trục không gian đặc trưng hành lang xanh với cây xanh mặt nước, văn hóa lịch sử, cảnh quan chủ đạo của đô thị trung tâm; Hình thành trục không gian văn hóa-cảnh quan sinh thái Hồ Tây - Cổ Loa...

Đồ án Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng là cơ sở pháp lý để thực hiện cải tạo chỉnh trang, tái thiết hệ thống dân cư hiện hữu được tồn tại, bảo vệ; bảo tồn các công trình di tích, kiến trúc có giá trị lịch sử, kết hợp khai thác quỹ đất phát triển mới tạo lập diện mạo cảnh quan đô thị hai bên sông Hồng.

Nội dung này có ý nghĩa hết sức thiết thực để ổn định đời sống nhân dân khu vực ngoài đê, đáp ứng được mong mỏi của nhân dân nhiều năm nay.

Đối với đồ án Quy hoạch phân khu đô thị sông Đuống, Chủ tịch UBND Thành phố nêu rõ, đây là khu vực đặc thù, phải tuân thủ các yêu cầu của Luật Đê điều: Đoạn sông có hệ thống đê tiêu chuẩn cao để ổn định dòng chảy, chống ngập lụt; tăng khả năng phân lũ của sông Hồng kết hợp cải tạo giao thông đường thủy để liên kết với mạng lưới vùng.

Đây cũng là khu vực có quỹ đất để khai thác phát triển hai bên sông theo hướng cây xanh sinh thái, kết hợp du lịch, bảo tồn và duy trì cảnh quan thiên nhiên tạo lập bộ mặt cho các phân khu đô thị, kết hợp cải tạo chỉnh trang, tái thiết làng xóm dân cư hiện hữu, bảo tồn các công trình di tích, kiến trúc có giá trị.

Để các đồ án Quy hoạch phân khu đô thị nêu trên triển khai đi vào thực tiễn ngay, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc kiểm tra, xác nhận hồ sơ, bản vẽ và quy định quản lý theo các đồ án quy hoạch phù hợp với nội dung các quyết định của UBND Thành phố; Lưu trữ hồ sơ quy hoạch theo quy định;

Chủ trì phối hợp với UBND các quận, huyện và Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội tổ chức công bố công khai quy hoạch được duyệt cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và nhân dân biết, thực hiện.

Chủ tịch UBND Thành phố cũng giao UBND các quận, huyện: Đan Phượng, Bắc Từ Liêm, Tây Hồ, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Thanh Trì, Thường Tín, Mê Linh, Đông Anh, Long Biên, Gia Lâm lập bản vẽ ranh giới tỷ lệ 1/500 các khu dân cư hiện có được tồn tại, bảo vệ… chuyển Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xác nhận phù hợp với Quy hoạch phòng chống lũ và quy hoạch đê điều đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và thỏa thuận của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Tổ chức lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 để chỉnh trang đối với các khu dân cư hiện có được tồn tại, bảo vệ; xác định cụ thể pháp lý về sử dụng đất đối với từng lô đất trong khu dân cư hiện có, làm cơ sở cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cấp giấy phép xây dựng theo quy định;

Kiểm tra, quản lý, giám sát xây dựng theo Quy hoạch, xử lý các trường hợp xây dựng sai Quy hoạch theo thẩm quyền và quy định của pháp luật. Rà soát, điều chỉnh các chương trình, kế hoạch, quy hoạch, dự án đầu tư có liên quan trên địa bàn phù hợp với Quy hoạch phân khu được duyệt.

Các quận huyện cũng cần quản lý chặt chẽ hành lang bảo vệ đê điều, kè, bờ sông, đất bãi sông, bãi nổi theo đúng quy định của pháp luật về đê điều, chống lấn chiếm vi phạm, nhất là sau khi hình thành các tuyến đường ở bãi sông theo quy hoạch.

Có giải pháp quản lý khu dân cư tập trung hiện có được tồn tại, bảo vệ theo quy định; không để phát sinh thêm về diện tích đất ở, số hộ dân sinh sống ngoài đê, ngoài quy hoạch.

Đồng thời rà soát, xây dựng phương án, lộ trình di dời các khu vực dân cư ở khu vực dòng sông co hẹp, nguy cơ mất an toàn khi có lũ lớn và các hộ dân cư vi phạm pháp luật về đê điều, nằm trong phạm vi bảo vệ đê điều, khu vực đang bị sạt lở nguy hiểm theo quy định...