Có những phản gỗ bị nứt, vát góc vào tay thợ gỗ lành nghề lại trở thành sản phẩm đắt tiền. Ảnh: Nhất Nam

Ruột công nghiệp, vỏ tự nhiên

Được anh bạn tên Trường (quận Cầu Giấy, Hà Nội) tin tưởng về kinh nghiệm sản phẩm nội thất gỗ, nên rủ cùng đi mua sản phẩm cho bạn. Vì mới tậu được nhà mới, lại được “viện trợ” kinh tế theo kiểu “không hoàn lại” từ bố mẹ, nên Trường muốn sắm nội thất bằng gỗ tự nhiên cho sang trọng.

Trường cho biết, anh đã lên mạng tìm hiểu các mẫu mã về tủ, bàn ghế tiếp khách, nội thất bếp…, nhưng bị lóa mắt. Bởi, anh không phân biệt đâu là gỗ tự nhiên, đâu là gỗ công nghiệp. Tất cả các sản phẩm có bề ngoài chẳng khác gì nhau, mẫu mã đa dạng với nhiều vân gỗ y như thật và giá thành thì cũng “xêm xêm” nhau.

Được Trường tin tưởng, tôi đưa bạn đến các phố chuyên bán đồ gỗ tại Hà Nội như Đê La Thành, Thái Hà (Hà Nội), thậm chí về cả làng nghề Hữu Bằng (Thạch Thất) để tìm hiểu. Hầu hết các cửa hàng bày bán giường tủ, kệ... giới thiệu là làm từ gỗ tự nhiên, nhưng bằng mắt thường, người tiêu dùng khó có thể phân biệt được đó có phải là gỗ tự nhiên thật hay không.

Theo quan sát của phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, bên ngoài những sản phẩm này, vân gỗ hoàn toàn tự nhiên, không đồng đều, lặp đi lặp lại như gỗ công nghiệp. Thậm chí, các bộ phận ráp nối có vân, màu sắc khác nhau, nên nhiều người khó tin đó là giường tủ làm bằng gỗ công nghiệp. Tuy nhiên, khi hỏi về “giấy tờ tùy thân”, nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, thì chủ cửa hàng chỉ nói là hàng đặt một cách chung chung.

Cạnh đó, cửa hàng đồ gỗ nội thất cao cấp T.H cũng quảng cáo bán kệ, giường, tủ, bàn phấn được làm từ gỗ xoan đào, nghiến tự nhiên. Tuy nhiên, nữ chủ cửa hàng cũng chỉ nói chứ không có cách nào chứng minh thuyết phục cho khách, sản phẩm làm hoàn toàn bằng gỗ tự nhiên.

Nếu nhìn bề ngoài thì không ai nghĩ đây là cửa bằng sắt

Có mặt tại làng nghề gỗ Hữu Bằng, chúng tôi chứng kiến được cảnh tấp nập ra vào của các xe chở hàng nội thất với đủ loại sản phẩm từ sofa, giường, tủ, kệ,… “thượng vàng, hạ cám” với đủ các biển số các tỉnh, thành phố như Hà Nội, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Yên Bái, Bắc Giang, Hà Nam, Thái Bình…

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, anh Dũng, đại diện một hộ sản xuất đồ gỗ ở làng nghề Hữu Bằng cho biết: “Chúng tôi chủ yếu sản xuất theo đơn đặt hàng, gia công. Thậm chí, cả những thương hiệu nội thất lớn ở Hà Nội cũng về đặt hàng gia công với đủ các loại mẫu mã và chuyển đi nhiều tỉnh, thành phố khác”.

Cũng theo anh Dũng, người dân ở xã đa phần làm đồ gỗ công nghiệp, còn nếu muốn làm từ gỗ tự nhiên thì phải đặt trước. Gia đình anh cũng bán cho nhiều cửa hàng trên phố Đê La Thành.

“Đến cả chúng tôi sản xuất ra, có khi còn khó phân biệt được sản phẩm làm hoàn toàn từ gỗ tự nhiên với sản phẩm có lõi bằng gỗ công nghiệp, huống chi là người tiêu dùng”, anh Dũng chia sẻ.

Một thợ lành nghề khác ở làng nghề tiết lộ, đa phần các sản phẩm tại đây được làm bằng cách bóc các khoanh gỗ tự nhiên thành các tấm gỗ mỏng khoảng 0,5 - 0,6 cm sau đó dán phía ngoài các tấm gỗ công nghiệp.

Người làng nghề công khai quy trình sản xuất như vậy, bán giá rẻ hơn gỗ tự nhiên nhiều lần, nhưng không ít các đại lý mua về bán lại giới thiệu với khách là sản phẩm làm hoàn toàn bằng gỗ tự nhiên. Có đại lý nắm bắt được tâm lý của người tiêu dùng, nên phát giá các loại này là gỗ tự nhiên với giá cao gấp 2 - 3 lần.

Trên thực tế, không ít khách hàng phản ánh mua nội thất gỗ tự nhiên, nhưng về dùng thời gian bị mục mới biết là gỗ công nghiệp.

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản về việc quản lý chất lượng các sản phẩm gỗ nội thất trên địa bàn, đại diện một số đội quản lý thị trường Hà Nội đều cho rằng, thị trường đồ gỗ nội thất hiện nay rất khó quản lý. Đa số là các sản phẩm từ các làng nghề truyền thống. Quản lý thị trường cũng chưa kiểm tra sâu sát và nếu phát hiện hàng giả, hàng thật thì chỉ khi người dân phản ánh mới có cơ sở đến kiểm tra thực tế.

Người tiêu dùng nên làm gì?

Theo kinh nghiệm của những người làm nghề lâu năm, cách nhận biết sản phẩm gỗ tự nhiên hay công nghiệp, người mua nên quan sát kỹ các đường nét, góc cạnh. Thậm chí, tìm phần đầu gỗ hay các cỡ ổ khóa để nhìn thớ gỗ cho chính xác. Đồng thời, người tiêu dùng nên dựa vào vân gỗ và các đường chém huỳnh (các đường gọt, vát các góc cạnh). Với vân gỗ, người mua nên chú ý vân gỗ ở mặt trước/sau, trên/dưới có sự tương đồng hay không.

Với những mặt chém mặt trong, người tiêu dùng chỉ cần dùng tay bóp nhẹ vào cạnh, nếu vỡ vụn, dễ gãy thì đó là gỗ công nghiệp. Bởi một số xưởng sản xuất thậm chí còn dùng các tấm gỗ cạnh nhau, được bóc tách từ cùng một thân gỗ để dán vào mặt trước, mặt sau khiến cho khách hàng khó phân biệt. Tuy nhiên, nếu để ý kỹ, khách hàng vẫn có thể phân biệt được.

Chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, anh Trịnh Xuân Tiến, có thâm niên trong nghề gỗ ở Đê La Thành cho biết, có những phản gỗ bị nứt, vát góc vào tay thợ gỗ lành nghề lại trở thành sản phẩm đắt tiền. Phản gỗ này có thể được đắp bằng dăm gỗ, vá bằng ván rồi phủ sơn, khách hàng không thể phân biệt. Những phản gỗ này thường được bán tại các hội chợ mỹ nghệ, có khi kiếm thêm được hàng chục triệu đồng.

Về cách nhận biết sản phẩm nội thất làm bằng gỗ tự nhiên, anh Tiến cho biết, những sản phẩm làm từ gỗ tự nhiên thường được chạm khắc những đường nét và hoa văn rất tinh xảo, giúp tăng thêm vẻ đẹp và sự sang trọng cho sản phẩm. Người tiêu dùng có thể quan sát kết cấu phần đầu gỗ để biết đó có phải là gỗ tự nhiên không. Gỗ tự nhiên bao giờ cũng có vân gỗ chạy từ mặt trước đến mặt hông và đi ra mặt phía sau của sản phẩm, tạo thành một khối thống nhất với nhau. Đồng thời, các vân gỗ cũng có sự đan xen một cách hài hoà.

Khó nhận biết gỗ tự nhiên thật giả. Ảnh: Nhất Nam

Ngược lại, với đồ nội thất từ gỗ công nghiệp lại khá đơn điệu về mẫu mã, nhưng lại đa dạng về màu sắc. Do đặc tính không thể chạm trổ của gỗ công nghiệp, mà các sản phẩm từ gỗ công nghiệp thường có thiết kế đơn giản và hoa văn dạng khối đơn sơ. Với phần đầu gỗ là nơi dễ “lộ tẩy” nên các thợ thủ công thường tạo một lớp keo và bột ở phần đầu gỗ. Do đó, vân gỗ sẽ không thể nối liền với mặt hông, mặt sau nên không thể tạo thành một khối đồng nhất được.

Ở góc độ khác, khi mua sản phẩm, người tiêu dùng nên lựa chọn những đơn vị phân phối có uy tín. Quan tâm đến các dịch vụ hậu mãi, bảo hành và xuất xứ sản phẩm rõ rằng. Đặc biệt, khi mua hàng, người tiêu dùng nên yêu cầu xuất hóa đơn để tránh rơi vào tình trạng “mua gà hóa cuốc”.