Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, việc Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ thể hiện sự quan tâm sâu sắc của người đứng đầu Chính phủ đối với Vùng Đông Nam Bộ.

Một vùng kinh tế động lực, một cực tăng trưởng quan trọng bậc nhất của cả nước, nhằm nhanh chóng cụ thể hóa các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chương trình hành động của Chính phủ để đạt các mục tiêu phát triển đã đề ra của Vùng.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng trình bày kế hoạch triển khai hoạt động Hội đồng điều phối vùng Đông Nam. Ảnh: VGP

Bộ trưởng cho biết Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 81 về Quy hoạch tổng thể quốc gia, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 463/QĐ-TTg ngày 14/4/2022 phê duyệt nhiệm vụ Quy hoạch vùng Đông Nam bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

“Đây là cơ hội để chúng ta cùng nhau thảo luận, bàn bạc và xây dựng Quy hoạch vùng thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 với tư duy chiến lược, tầm nhìn dài hạn, bảo đảm tính liên kết, đồng bộ, thống nhất, hiệu quả và bền vững, với trọng tâm là đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao”, ông nói.

Theo Bộ trưởng, vùng Đông Nam bộ được định hướng phát triển là vùng có cơ cấu kinh tế hiện đại, có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, động lực tăng trưởng lớn nhất cả nước… Trong đó, TP.HCM phải là thành phố văn minh, hiện đại, năng động sáng tạo, là nơi thu hút nhân tài, chuyên gia, nhà khoa học, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao đến sinh sống và làm việc; trung tâm tài chính quốc tế, phát triển không gian ngầm, giải quyết ùn tắc giao thông, úng ngập, tạo nên một không gian, địa điểm đáng sống…

Để đạt được các mục tiêu chung cho Vùng theo định hướng quy hoạch, tạo nên một không gian rộng lớn, thống nhất, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng gợi ý và đề nghị các thành viên Hội đồng Vùng và đại biểu tập trung thảo luận vào một số nhiệm vụ, giải pháp.

Trong các gợi ý về phát triển vùng Đông Nam bộ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng lưu ý các giải pháp huy động vốn đầu tư bao gồm nghiên cứu hình thành Quỹ phát triển hạ tầng vùng, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trên cơ sở đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt nguồn lực ngoài nhà nước nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của vùng.

Trong đó, ưu tiên nguồn ngân sách trung ương từ nguồn dự phòng, tăng thu để đầu tư các dự án cấp bách liên vùng.

Đối với TP.HCM, Bộ trưởng cho rằng cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cơ chế cho phép Thành phố vay một khoản đủ lớn khoảng trên dưới 20 tỷ USD để hoàn thành đồng bộ các tuyến đường sắt đô thị (metro) theo quy hoạch nhằm giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông, mở rộng không gian thành phố bằng cách kéo dài đường sắt TP.HCM sang các địa phương lận cận trong vùng nhằm thay đổi một cách cơ bản về hạ tầng của Thành phố.

“Làm được việc này sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho Thành phố. Đồng thời cũng góp phần quan trọng để để phát triển các đô thị vệ tinh, tận dụng được không gian ngầm và phát triển được các mô hình TOD dọc các tuyết đường sắt đô thị này”, ông nói.

Toàn cảnh Hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đông Nam bộ. Ảnh: Thành Nhân

Bộ trưởng cũng cho rằng cần tập trung thảo luận và đề xuất các cơ chế, chính sách phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội của Vùng và của Vùng với các địa phương lân cận, nhất là hạ tầng giao thông, xem đây là vấn đề có ý nghĩa chiến lược.

“Vừa qua, chúng ta đã triển khai rất tốt sự điều phối để thực hiện Dự án đường Vành đai 3 TP.HCM, cao tốc Biên Hòa – Vũng tàu. Sắp tới chúng ta tiếp tục triển khai Dự án đường Vành đai 4, cao tốc TP.HCM – Mộc Bài, TP.HCM – Chơn Thành, Chơn Thành - Gia Nghĩa với chủ trương phân cấp cho địa phương thực hiện và có sự điều phối chung”, ông nói.

Ngoài ra, cần Tập trung triển khai hoàn thành Sân bay Long Thành để có thể đưa vào khai thác theo đúng tiến độ và phát triển đồng bộ các ngành công nghiệp, dịch vụ liên quan để hình thành một nền kinh tế xung quanh đô thị sân bay này. "Trong tương lai, TP.HCM cũng cần phối hợp với các địa phương phát triển các tuyến đường sắt đô thị kết nối với các địa phương trong vùng nhất là nghiên cứu phát triển ngay đường sắt nhẹ kết nối sân bay Long Thành - Thủ Thiêm hay là Biên Hòa - Vũng Tàu", ông nói.

Đối với các dự án đầu tư liên quan đến 2 địa phương thuộc nhiệm vụ của địa phương, Bộ trưởng cho rằng các địa phương cần chủ động bàn bạc, sớm thống nhất phương án thực hiện, trường hợp không thống nhất được, đề nghị đưa ra Hội đồng vùng thảo luận, có ý kiến.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng cho rằng cần "giải nén", giảm tải cho các đô thị lớn cùng với việc đẩy mạnh hạ tầng giao thông và phương tiện công cộng, thúc đẩy phát triển các đô thị vệ tinh, giảm số lượng xe gắn máy cùng với cơ chế hỗ trợ đủ mạnh để vừa giảm ùn tắc giao thông vừa cải thiện môi trường không khí tại các đô thị lớn.

“Hiện nay mật độ dân số ở TP.HCM là 4.292 người/km2, trong khi Hà Nội chỉ là 2.398 người/km2, dẫn tới chất lượng môi trường sống của dân cư đô thị thấp”, ông nói và đồng thời gợi ý, cần sử dụng các công cụ quy hoạch đô thị, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và các công cụ thị trường khác để điều tiết, kiểm soát chặt chẽ sự gia tăng dân số đô thị, nhất là tại các đô thị đặc biệt.

Đồng thời, quản lý chặt chẽ việc phát triển nhà ở cao tầng tại các đô thị lớn, nhất là khu vực trung tâm; nghiên cứu có cơ chế khuyến khích phát triển và kết nối khai thác hiệu quả không gian và các hạ tầng ngầm tại các đô thị đặc biệt để mở rộng không gian phát triển, tạo thêm nguồn lực cho đầu tư phát triển, đóng góp lớn hơn cho tăng trưởng.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng gợi ý TP.HCM cần quyết tâm, đi đầu thu hút đầu tư các dự án có giá trị gia tăng cao, sử dụng tiết kiệm năng lượng và đất đai, các dự án chíp bán dẫn, điện tử, công nghệ cao.

Đối với dự án sử dụng nhiều đất, dự án thâm dụng lao động cần nhường cho các địa phương lân cận còn nhiều quỹ đất, dồi dào lao động. Đối với các khu công nghiệp, khu chế xuất khi hết thời hạn sử dụng đất, không còn phù hợp với quy hoạch thì cần sớm nghiên cứu chuyển đổi chức năng và di dời ra khỏi Thành phố.