Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trình dự án luật.

Sáng 12/4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội bắt đầu phiên họp chuyên đề, cho ý kiến dự án Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).

Thừa uỷ quyền Thủ tướng trình bày tờ trình dự án luật, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết Dự thảo có 11 chương với 92 điều với nhiều điểm mới.

Trong đó, Chính phủ đề xuất áp dụng quy định về việc bất động sản hình thành trong tương lai phải giao dịch qua sàn. Cụ thể, theo Điều 57, hai loại giao dịch bất động sản phải thông qua sàn, gồm chủ đầu tư bán, cho thuê mua nhà ở hoặc công trình hình thành trong tương lai và chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại đất đã có hạ tầng kỹ thuật. Còn các giao dịch khác được khuyến khích thông qua sàn.

Liên quan đến vấn đề này, quy định các giao dịch nhà đất phải thông qua sàn từng được nêu tại Luật Kinh doanh bất động sản 2006, nhưng sau đó được bỏ khi sửa luật vào năm 2014 và áp dụng đến nay.

Tám năm qua, việc không bắt buộc giao dịch mua, bán, chuyển nhượng bất động sản phải qua sàn đã làm giảm tính minh bạch, công khai thông tin, nhất là với bất động sản hình thành trong tương lai, theo đánh giá nêu trong tờ trình.

Ngoài ra, theo Chính phủ, Luật Kinh doanh bất động sản hiện hành quy định về điều kiện của bất động sản hình thành trong tương lai được đưa vào kinh doanh không rõ ràng để áp dụng đối với công trình xây dựng (căn hộ du lịch, văn phòng kết họp lưu trú...).

Mặt khác, không xác định được tất cả các công trình xây dựng hay chỉ một số trường hợp công trình xây dựng cụ thể nào được kinh doanh theo hình thức bán, cho thuê mua công trình xây dựng hình thành trong tương lai.

Luật hiện hành cũng thiếu quy định nhằm mục đích công khai, minh bạch các thông tin của bất động sản hình thành trong tương lai đưa vào kinh doanh…

Bởi vậy, việc "siết" lại giao dịch nhà ở hình thành trong tương lai, theo Chính phủ, sẽ đảm bảo quyền, trách nhiệm của chủ đầu tư dự án với người mua và tránh đầu cơ. Ngoài ra, điều kiện thành lập sàn giao dịch bất động sản hiện nay cũng bất cập, dẫn tới khó khăn trong quản lý, cũng như chưa đảm bảo phòng chống rửa tiền, tạo kẽ hở cho các sàn lách luật.

Lần sửa đổi này, điểm mới còn là bổ sung các quy định siết lại điều kiện thành lập, quyền và nghĩa vụ của người điều hành, tổ chức và cá nhân tham gia sàn.

Đáng chú ý, Dự thảo dành một chương riêng quy định về điều tiết, bình ổn trong trường hợp thị trường bất động sản sốt nóng hoặc đóng băng.

Lý do bổ sung là các quy định hiện hành còn thiếu hoặc lỏng lẻo dẫn tới thị trường bất động sản phát triển thiếu kiểm soát, không có quy hoạch, kế hoạch, chạy theo lợi nhuận, phong trào. Hiện chưa có cơ chế, quy định về trách nhiệm, thẩm quyền kiểm soát, điều tiết thị trường bất động sản của cơ quan nhà nước.

Giá bất động sản, nhất là tại đô thị, cao so với mặt bằng thu nhập chung của người dân, tốc độ phát triển kinh tế. Thị trường dư thừa phân khúc cao cấp, trong khi thiếu sản phẩm trung bình và thấp.

Tình trạng đầu cơ bất động sản còn diễn ra khá phổ biến ở các địa phương, Chính phủ đánh giá.

Từ đó, dự thảo bổ sung quy định, Bộ Xây dựng chủ trì, cùng các bộ, ngành, địa phương trình cấp có thẩm quyền biện pháp điều tiết khi thị trường mất cân đối cung - cầu, số lượng và giá giao dịch tăng - giảm bất thường hay khi xuất hiện thiên tai, chiến tranh, khủng khoảng kinh tế...

Công cụ để Chính phủ điều tiết thị trường bất động sản, gồm chính sách về đầu tư, xây dựng, quy hoạch, nhà ở, đất đai, kinh doanh bất động sản, thuế, tín dụng, tài chính. Việc điều tiết thị trường sẽ theo nguyên tắc tôn trọng quy luật thị trường; phân cấp, phân quyền quản lý.

Quy định này, chưa nhận được sự đồng thuận cao của Thường trực Uỷ ban Kinh tế - cơ quan thẩm tra dự án luật.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nghị cho biết, Dự thảo cũng hợp nhất, bổ sung một số quy định của Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014, Luật Nhà ở năm 2014 về xây dựng hệ thống thông tin về nhà ở, thị trường bất động sản như: cấu trúc thành phần của hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản, khai thác thông tin từ hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản.

Bổ sung mới một số quy định cụ thể về: nội dung của cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản; xây dựng, quản lý, vận hành và kinh phí để xây dựng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản.

Ngoài những vấn đề trên, Dự thảo còn bổ sung quy định mới trong quản lý Nhà nước lĩnh vực kinh doanh bất động sản, như quản lý hoạt động môi giới, kinh doanh dịch vụ bất động sản, sàn giao dịch. Dự thảo cũng bổ sung các quy định về xử lý vi phạm (tạm dừng giao dịch một phần hoặc toàn bộ dự án bất động sản, chấm dứt hoạt động của dự án bất động sản, đình chỉ, thu hồi Giấy phép hoạt động của sàn giao dịch bất động sản, chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản) và làm rõ hơn trách nhiệm của các bộ, ngành và địa phương có liên quan, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết.

Theo nghị trình, dự án Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại kỳ họp vào tháng 5 (dự kiến khai mạc ngày 22/5 tới).