Tuy nhiên, một mô hình cai nghiện thuốc lá hiệu quả đang dần được hình thành, mang lại những kết quả tích cực, không chỉ trong việc cải thiện sức khỏe của người tham gia mà còn nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của thuốc lá.

Cai nghiện thuốc lá luôn là một thách thức lớn đối với người nghiện thuốc lá ở nhiều quốc gia, đặc biệt là ở Việt Nam, nơi tỷ lệ người hút thuốc lá vẫn còn ở mức cao.

Trong những năm qua, Việt Nam đã triển khai nhiều chương trình cai nghiện thuốc lá thông qua các mô hình hỗ trợ, từ việc tổ chức các lớp tập huấn cho nhân viên y tế đến việc xây dựng các nhóm hỗ trợ cai nghiện tại các cộng đồng dân cư.

Một trong những mô hình thành công đáng chú ý là chương trình "Cai nghiện thuốc lá tại cơ sở y tế" được triển khai tại một số bệnh viện lớn và trạm y tế xã, huyện.

Đây là mô hình kết hợp giữa tư vấn chuyên sâu và điều trị y tế, cung cấp cho người tham gia những chiến lược cụ thể để giảm dần và từ bỏ thuốc lá.

Mô hình này không chỉ bao gồm việc cung cấp thuốc hỗ trợ cai nghiện, mà còn bao gồm các buổi tư vấn, theo dõi sức khỏe, cũng như các buổi chia sẻ kinh nghiệm từ những người đã thành công trong việc từ bỏ thuốc lá.

Một nghiên cứu về mô hình cai nghiện thuốc lá tại một số cơ sở y tế cho thấy, sau một năm triển khai, tỷ lệ người tham gia thành công trong việc bỏ thuốc lá đạt khoảng 60%.

Những người tham gia chương trình cho biết, việc có sự hỗ trợ từ bác sĩ và các chuyên gia trong suốt quá trình cai nghiện giúp họ duy trì động lực và giảm bớt cơn thèm thuốc.

Điều này càng được củng cố bởi kết quả khảo sát về sức khỏe. Những người tham gia mô hình cai nghiện thuốc lá đã có những cải thiện rõ rệt về tình trạng sức khỏe, như giảm huyết áp, cải thiện chức năng phổi và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và ung thư phổi. Đặc biệt, trong các nhóm tham gia cai nghiện, những người được hỗ trợ y tế có khả năng bỏ thuốc lá lâu dài cao hơn những người tự bỏ thuốc.

Bên cạnh những kết quả về sức khỏe, mô hình cai nghiện thuốc lá còn tạo ra những tác động tích cực trong cộng đồng. Việc xây dựng các nhóm hỗ trợ cai nghiện thuốc lá tại các cộng đồng dân cư giúp những người tham gia không cảm thấy cô đơn trong hành trình từ bỏ thuốc. Các buổi sinh hoạt nhóm và các chương trình truyền thông đã tạo ra một môi trường động viên mạnh mẽ, giúp người tham gia giữ vững quyết tâm.

Đặc biệt, mô hình này không chỉ hỗ trợ người hút thuốc mà còn nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá. Các chiến dịch truyền thông và các hoạt động tuyên truyền tại các trường học, bệnh viện, nơi công cộng đã giúp người dân hiểu rõ hơn về những hiểm họa từ thuốc lá, từ đó giảm tỷ lệ hút thuốc trong cộng đồng.

Mô hình cai nghiện thuốc lá tại cộng đồng đã chứng minh được hiệu quả rõ rệt, không chỉ giúp giảm tỷ lệ hút thuốc trong cộng đồng mà còn mang lại lợi ích thiết thực về sức khỏe cho những người tham gia.

Với sự phát triển của công nghệ, việc ứng dụng các giải pháp như ứng dụng di động hỗ trợ cai nghiện hay các nền tảng tư vấn trực tuyến sẽ giúp mở rộng mô hình này, đưa việc cai nghiện thuốc lá đến gần hơn với tất cả những ai đang cần sự hỗ trợ.

Chính phủ, các tổ chức y tế và cộng đồng cần tiếp tục nỗ lực trong việc nâng cao nhận thức, cung cấp hỗ trợ và xây dựng các mô hình cai nghiện thuốc lá hiệu quả, góp phần xây dựng một xã hội khỏe mạnh và không khói thuốc.

Trung tâm Y tế huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi được thành lập và đi vào hoạt động từ 01/01/2018, đây là sự hợp nhất của hai đơn vị Bệnh viện đa khoa Bình Sơn và Trung tâm Y tế dự phòng Bình Sơn.

Trung tâm Y tế Bình Sơn về cơ bản đã thành lập đầy đủ các khoa, phòng theo mô hình Trung tâm Y tế huyện, xây dựng đội ngũ lãnh đạo các khoa, phòng bước đầu đáp ứng được công tác khám, chữa bệnh và phòng chống dịch bệnh.

Về nhân lực, hiện có 183 cán bộ y tế, trong đó có 27 bác sĩ (05 bác sĩ có trình độ sau đại học) đang làm việc tại tuyến huyện. Huyện Bình Sơn hiện có 22 xã/thị trấn với 22 bác sĩ làm việc tại các Trạm Y tế, đội ngũ Y tế thôn phân bố 112/120 thôn.

Với sự nỗ lực không ngừng, lòng nhiệt tình công tác, không ngại khó khăn của đội ngũ cán bộ y tế từ huyện đến xã và Y tế thôn đã thu lại những thành công lớn.

Ngành Y tế huyện Bình Sơn đã thể hiện sự quyết tâm, đoàn kết nhất trí trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của ngành và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ trên hầu hết các lĩnh vực chuyên môn, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Năm 2019, nhận được sự hợp tác và hỗ trợ với Bệnh viện Bạch Mai về chương trình quản lý bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản tại tuyến y tế cơ sở, tại Trung tâm Y tế đã thành lập phòng khám bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính với đầy đủ nhân lực, trang thiết bị, thuốc men để chẩn đoán và điều trị bệnh

Năm 2020, Trung tâm Y tế Bình Sơn được Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá tài trợ để triển khai hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá tại đơn vị.

Trung tâm Y tế Bình Sơn đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị tuyên truyền về tác hại của hút thuốc lá và hút thuốc lá thụ động cho bệnh nhân; tiêu chí xây dựng nơi làm việc, cơ sở y tế không khói thuốc, lợi ích của môi trường không khói thuốc đến công chức, viên chức và người lao động tại Trung tâm

Năm 2021, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá chưa được triển khai thường xuyên. Đến năm 2022, được sự tài trợ từ quỹ phòng chống tác hại thuốc lá Trung tâm đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá trên các phương tiện thông tin đại chúng như tổ chức truyền thông về tác hại của hút thuốc lá đối với sức khỏe ở tại các phòng bệnh, tổ chức các buổi tập huấn cập nhật kiến thức về Luật phòng chống tác hại thuốc lá, kỹ năng tư vấn truyền thông cho cán bộ.

Treo băng rôn, bảng hiệu tại nhà xe của cơ quan, đơn vị về tác hại của thuốc lá. Cử cán bộ chuyên trách tham gia tập huấn cập nhật kiến thức do Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá tổ chức. Tổ chức có hiệu quả đợt tuyên truyền nhân “Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5” và “Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá”.

Đại diện Trung tâm huyện y tế Bình Sơn cũng cho biết thêm, năm 2020, Trung tâm đã thành lập ban chỉ đạo phòng chống thuốc lá, với Giám đốc Trung tâm là trưởng Ban chỉ đạo và các thành viên là trưởng các khoa/phòng.

Triển khai cho ký cam kết về thực hiện các hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá giữa các bộ nhân viên với trưởng khoa/phòng/trạm y tế và trưởng khoa/phòng/trạm y tế với Giám đốc Trung tâm.

Nội dung về quy định xử phạt về hút thuốc lá của cán bộ nhân viên y tế trong bệnh viện, trạm y tế đã được đưa vào quy chế làm việc của Trung tâm.

Các buổi tập huấn về phòng chống tác hại thuốc lá, tư vấn cai nghiện đã được triển khai cho cán bộ y tế hàng năm. Cán bộ y tế hiện đang hút thuốc lá được lập danh sách gửi từ các khoa/phòng/ trạm y tế để được cán bộ tư vấn và hỗ trợ trong việc cai thuốc.

Các Khoa lâm sàng trong quá trình thăm khám điều trị cho bệnh nhân, phát hiện bệnh nhân hút thuốc lá, sẽ được thông báo cho cộng tác viên của từng khoa tư vấn ngắn cho bệnh nhân, nếu bệnh nhân đồng ý được tư vấn chuyên sâu, cộng tác viên sẽ giới thiệu và chuyển bệnh nhân về phòng tư vấn cai nghiện. Tại đây, sẽ được cán bộ tư vấn chuyên sau lập bệnh án, tư vấn, hỗ trợ, theo dõi người bệnh.

Trung tâm nhân rộng mô hình này xuống 22 trạm y tế xã/thị trấn trực thuộc. Điều này đảm bảo tiếp cận rộng rãi người bệnh có nhu cầu cai nghiện thuốc lá. Tất cả nhân viên y tế tuyến huyện đều đã được tập huấn nên họ đều là một cán bộ truyền thông và tư vấn cho người bệnh.

Các buổi truyền thông trực tiếp cho bệnh nhân, người nhà bệnh nhân tại bệnh phòng, tờ rơi được để tại các quầy sách, báo hoặc phát trực tiếp cho người dân.

Trạm y tế xã là cánh tay đắc lực về các hoạt động truyền thông như viết bài gửi đài phát thanh xã, lồng ghép truyền thông trong các buổi họp, hội nghị tại địa phương, truyền thông nhóm bệnh không lây nhiễm kết hợp yếu tố nguy cơ là thuốc lá…

Mặc dù mô hình cai nghiện thuốc lá tại cộng đồng đã đạt được những kết quả tích cực, nhưng vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết.

Một trong những vấn đề lớn là sự thiếu hụt nguồn lực và đội ngũ y tế có đủ chuyên môn để triển khai chương trình một cách rộng rãi và hiệu quả. Các cơ sở y tế cần được đào tạo thêm để có thể cung cấp dịch vụ cai nghiện một cách chuyên sâu và hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, việc duy trì động lực cho người tham gia cai nghiện cũng là một thử thách không nhỏ. Nhiều người có xu hướng tái nghiện sau khi đã bỏ thuốc trong một thời gian ngắn, do thiếu sự hỗ trợ và không đủ kiên trì.

Do đó, cần phải cải thiện và mở rộng các dịch vụ hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, như các ứng dụng di động, các cuộc gọi hỗ trợ từ các chuyên gia, hoặc các nhóm hỗ trợ trực tuyến để giúp người tham gia duy trì quyết tâm trong quá trình cai nghiện.