Bên cạnh tiềm năng kinh tế, yếu tố pháp lý, đặc biệt là chính sách thuế, đã tạo ra những điều kiện thuận lợi cho các thương vụ M&A thêm phần sôi động và hiệu quả.

Trong những năm gần đây, Mua bán và Sáp nhập (M&A) đã trở thành một trong những chiến lược phát triển quan trọng cho các doanh nghiệp Việt Nam. Cùng lúc, Việt Nam đang trong quá trình hiện đại hóa nhiều khung pháp lý để đáp ứng phù hợp hơn với xu thế toàn cầu.

Chính sách thuế, một trong những yếu tố chủ chốt ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư, gần đây đã có sự thay đổi đáng kể. Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp năm 2025 được công bố đã đưa ra những cải cách quan trọng, minh bạch hơn về nghĩa vụ thuế trong giao dịch chuyển nhượng vốn. Đây được coi là bước tiến quan trọng nhằm tháo gỡ nhiều vướng mắc, đồng thời mở đường cho hoạt động M&A tại Việt Nam phát triển bứt phá.

Những thách thức trong hoạt động M&A tại Việt Nam

So với nhiều thị trường trong khu vực, hoạt động M&A tại Việt Nam vẫn mang nhiều nét đặc thù. Hệ thống pháp luật liên quan - bao gồm các quy định về thuế, chuyển nhượng vốn và quản trị doanh nghiệp - đang trong quá trình hoàn thiện, đôi khi dẫn đến cách hiểu và áp dụng chưa nhất quán giữa các cơ quan quản lý. Điều này tạo ra không ít rào cản đối với cả nhà đầu tư trong nước lẫn quốc tế.

Đặc biệt, việc xác định nghĩa vụ thuế từ chuyển nhượng vốn, cả trực tiếp lẫn gián tiếp, thường xuyên gây tranh luận. Các khó khăn phổ biến bao gồm: kê khai tính nộp thuế đối với giao dịch chuyển nhượng vốn gián tiếp, xác định giá vốn của phần vốn chuyển nhượng, xử lý giao dịch tái cấu trúc nội bộ tập đoàn.

Cải cách thuế - bước đi mang tính đột phá

Dự thảo Nghị định mới đã đưa ra giải pháp rõ ràng: áp dụng mức thuế suất 2% trên doanh thu chuyển nhượng vốn đối với nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ vốn tại công ty Việt Nam không niêm yết, thay vì tính trên thu nhập ròng như trước đây. Quy định này áp dụng cho cả giao dịch trực tiếp và gián tiếp, đồng thời loại trừ các trường hợp tái cấu trúc nội bộ trong cùng một tập đoàn nhằm tránh gánh nặng thuế không cần thiết.

Theo bà Võ Hiệp Vân An, Phó tổng giám đốc, Dịch vụ Tư vấn Thuế & Pháp lý, Deloitte Việt Nam, việc áp dụng thuế suất cố định trên doanh thu giúp các quy định trở nên rõ ràng, giảm đáng kể tranh chấp trong thực tiễn, đồng thời tạo điều kiện để nhà đầu tư dự đoán chính xác và chắc chắn nghĩa vụ thuế ngay từ giai đoạn lập kế hoạch.

Các chính sách thuế là động lực cho các thương vụ M&A thêm phần sôi động và hiệu quả.

Quy định mới không chỉ mang lại sự minh bạch mà còn hạn chế rủi ro truy thu sau nhiều năm - một trong những mối quan ngại lớn nhất của các nhà đầu tư quốc tế. Qua đó, chính sách mới vừa bảo đảm nguồn thu ổn định cho ngân sách Nhà nước, vừa củng cố niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp.

Triển vọng M&A và hướng đi cho doanh nghiệp Việt Nam

Với hành lang pháp lý ngày càng rõ ràng, hoạt động M&A tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục bùng nổ trong những năm tới. Các lĩnh vực có tiềm năng lớn bao gồm năng lượng tái tạo, công nghệ, tài chính, bất động sản, y tế, tiêu dùng và bán lẻ.

Việc Chính phủ kịp thời điều chỉnh Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp, cùng các hướng dẫn cụ thể về chuyển nhượng vốn, giúp Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh so với các thị trường trong khu vực - nơi nhiều quốc gia cũng đang đẩy mạnh cải cách để thu hút dòng vốn FDI.

Để tận dụng cơ hội từ các chính sách thuế mới, doanh nghiệp Việt Nam cần ưu tiên:

- Minh bạch hóa quản trị và tài chính: chuẩn hóa báo cáo, tuân thủ quy định pháp luật để gia tăng niềm tin của nhà đầu tư.

- Nâng cao năng lực quản trị nội bộ: cải thiện quy trình ra quyết định, áp dụng thông lệ quốc tế, qua đó tăng tính cạnh tranh trong mắt đối tác M&A.

- Chủ động cập nhật chính sách: nắm bắt thông tin pháp lý, chính sách ưu đãi và tham khảo ý kiến chuyên gia nhằm sẵn sàng cho các giao dịch phức tạp.

Sự chuẩn bị kỹ lưỡng, kết hợp với hỗ trợ từ các đơn vị tư vấn uy tín, sẽ là chìa khóa để doanh nghiệp Việt thành công trên sân chơi M&A, qua đó nâng cao vị thế trên thị trường khu vực và toàn cầu.

Deloitte Việt Nam khẳng định vị thế dẫn đầu

Năm 2025, Deloitte Việt Nam một lần nữa khẳng định vị thế dẫn đầu khi được Tạp chí Thuế Quốc tế (International Tax Review – ITR) vinh danh với ba giải thưởng danh giá: “Tax Firm of the Year” (năm thứ 5 liên tiếp), “Transfer Pricing Firm of the Year” và “Controversy Firm of the Year” tại thị trường Việt Nam.

Đây là những giải thưởng uy tín hàng đầu trong lĩnh vực tư vấn thuế toàn cầu, trong đó mỗi quốc gia chỉ có duy nhất một doanh nghiệp được trao ở từng hạng mục. Thành tích này tiếp tục chứng minh vai trò tiên phong của Deloitte Việt Nam trong cung cấp các giải pháp tư vấn thuế, định giá chuyển nhượng và giải quyết tranh chấp thuế, đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong tiến trình hội nhập và phát triển bền vững.