Nhiều nguy cơ đối với sức khỏe

Ngày 6/5/2023, trên các phương tiện thông tin đại chúng phản ánh thông tin phát hiện đỉa trong nước uống đóng bình của Công ty cổ phần nước khoáng Bang, địa chỉ tại thị trấn Kiến Giang, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 

Mùa hè, nhu cầu nước uống đóng chai, nước tinh khiết tăng cao, đòi hỏi công tác quản lý cần được tăng cường.

Để chủ động giám sát, phát hiện và có biện pháp xử lý kịp thời các hành vi vi phạm an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm đối với thông tin phản ánh trên, Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế vừa có văn bản đề nghị Sở Y tế Quảng Bình kiểm tra, xác minh thông tin theo nội dung phản ánh nêu trên, lấy mẫu các sản phẩm thực phẩm nghi ngờ không đảm bảo an toàn để kiểm nghiệm các chỉ tiêu an toàn thực phẩm; 

Cục An toàn thực phẩm cũng đề nghị địa phương phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm an toàn thực phẩm và công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đồng thời tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát bảo đảm an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất nước uống đóng chai, đóng bình trên địa bàn, xử lý nghiêm các vi phạm an toàn thực phẩm (nếu có).

Tăng cường công tác thông tin, truyền thông và hướng dẫn người dân, doanh nghiệp nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo đảm an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm.

Cũng về chất lượng nước uống đóng chai, vừa qua, Cục Quản lý thị trường TP. Hải Phòng phát hiện cơ sở sản xuất nước uống đóng bình nhãn hiệu Vimass Núi Voi của Công ty TNHH Phúc Hà lấy nước từ mương nước thải để sản xuất và cung cấp ra thị trường hàng trăm bình nước mỗi ngày.

Tại Hà Nội, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội Đặng Thanh Phong cho biết, có khoảng hơn 300 cơ sở sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai, đóng bình, đá viên.

Hiện nhiều cơ sở sản xuất nước đóng bình, đóng chai, đá dùng liền đã có sự đầu tư nâng cấp dây chuyền sản xuất, hệ thống lọc nước đáp ứng các tiêu chuẩn, điều kiện vệ sinh môi trường, vệ sinh ngoại cảnh cũng đã được cải thiện.

Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn tồn tại một vài cơ sở chưa quan tâm đến việc đầu tư cơ sở vật chất, nhân viên chưa được tập huấn đầy đủ các kiến thức về an toàn thực phẩm, còn sử dụng tay trần bốc đá viên… 

Trong quá trình kiểm tra, dù phát hiện những tồn tại nhỏ nhất về điều kiện vệ sinh, an toàn thực phẩm, các đoàn thanh tra, kiểm tra đều tiến hành nhắc nhở, xử lý vi phạm, đồng thời yêu cầu cơ sở khẩn trương khắc phục.

Tính đến thời điểm hiện tại, cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra hơn 50% số cơ sở sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai, đóng bình hiện có trên toàn thành phố. 

Theo đánh giá của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội, qua kiểm tra, các cơ sở đã tuân thủ các quy định về vệ sinh, an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh theo quy định của pháp luật; 

Hồ sơ thủ tục hành chính đầy đủ, còn hiệu lực; trang thiết bị, dụng cụ sản xuất, xét nghiệm nguồn nước, tự công bố sản phẩm, kiểm định chất lượng sản phẩm theo đúng quy định.

Được biết, trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại nước đóng bình với chủng loại đa dạng được bán tại các cửa hàng tạp hóa, chợ dân sinh, hộ gia đình...

Bên cạnh các sản phẩm thuộc các công ty nước giải khát chuyên nghiệp, có thương hiệu và uy tín lâu năm, còn có không ít sản phẩm nước đóng bình của các cơ sở tư nhân hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ. 

Đa số các sản phẩm này đều ăn theo tên của những sản phẩm, thương hiệu quen thuộc, tương đồng về thiết kế bao bì, kiểu dáng, màu sắc, kích cỡ, dung tích... khiến người mua nhầm lẫn nếu không quan sát kỹ.

Nói về nguy cơ nước uống đóng chai không đảm bảo chất lượng theo chuyên gia về thực phẩm Nguyễn Duy Thịnh, nhìn bằng mắt thường sẽ không thể phân biệt được tính an toàn của sản phẩm.

Nước uống tinh khiết đóng bình kém chất lượng có thể chứa rất nhiều kim loại nặng chì, thủy ngân và lượng ion Mg, Ca vượt quá liều lượng, cùng với các vi sinh vật gây bệnh:  E.Coli, Clostridium perfringens, Streptococcus faecalis.

Thành phần tạp chất độc hại và vi khuẩn trong nguồn nước uống trực tiếp vào cơ thể gây nên một loạt các bệnh tiêu hóa, bài tiết, nhiễm khuẩn, tích tụ lâu  ngày có thể dẫn tới bệnh ung thư.

Tăng cường công tác kiểm tra

Hiện nay khi nhu cầu nước uống đóng bình ngày một tăng lên, nhất là thời điểm mùa hè nóng bức, việc các thương hiệu mới gia tăng là điều tất yếu, nhưng đáng quan ngại là chất lượng của các loại nước này. 

Nếu nước không đảm bảo, việc thường xuyên sử dụng có thể mang lại nhiều nguy cơ về sức khỏe. Nhẹ thì gây thiếu vi chất, ảnh hưởng đến các bệnh ngoài da, nặng có thể dẫn tới nhiều căn bệnh nguy hiểm, thậm chí là nhiễm độc, ung thư…

Trong khi đó, theo các ngành chức năng, hiện nay các cơ sở sản xuất nước đóng chai tự phát mọc lên như nấm. Các hộ dân tự tổ chức sản xuất và thường làm kín trong nhà. Nếu họ không đăng ký thì cơ quan chức năng rất khó phát hiện, dẫn đến khó khăn trong quản lý.

Để công tác thanh tra, kiểm tra đạt hiệu quả, Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế lưu ý các địa phương, với nước đá dùng liền, khi kiểm tra cần chú trọng kiểm tra chất lượng nguồn nước sử dụng trong sản xuất; bảo đảm các tiêu chuẩn về hóa sinh, vi sinh... 

Còn với nước uống đóng chai, ngoài việc kiểm tra chất lượng nguồn nước đưa vào sản xuất, các tiêu chuẩn hóa lý, vi sinh... theo quy định của Bộ Y tế, thì cần kiểm tra về cảm quan, như: Vỏ bình phải còn mới, không bị bẩn, không bị móp, méo, dập, thủng; nước không có màu sắc, mùi khác lạ.

Cũng theo đại diện Bộ Y tế, mặc dù đa dạng về mẫu mã, chủng loại và có những điểm khác biệt; song các nhóm sản phẩm nước uống đóng chai đều phải tuân thủ các quy định hiện hành, trong đó có QCVN 6-1:2010/BYT về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai, được ban hành kèm theo Thông tư 34/2010/TT-BYT ngày 2/6/2010 của Bộ Y tế.

Hơn nữa, quy định hiện hành đối với quá trình sản xuất nước uống đóng chai là khá chặt chẽ và nghiêm ngặt. Cụ thể, Điều 13, Nghị định 67 về điều kiện sản xuất, kinh doanh thực phẩm thuộc lĩnh vực quản lý chuyên ngành của Bộ Y tế, nêu rõ, cơ sở sản xuất nước uống đóng chai có khu vực chiết rót sản phẩm phải kín, tách biệt với các khu vực khác và được trang bị hệ thống diệt khuẩn không khí.

Phải bố trí khu vực rửa và tiệt trùng chai, bình đựng sản phẩm, trong đó, các chai, bình sử dụng lần đầu hay sử dụng lại đều phải được làm sạch, diệt khuẩn, xúc rửa kỹ trước công đoạn rót chai (trừ trường hợp chai, bình sử dụng lần đầu được sản xuất theo công nghệ khép kín có diệt khuẩn).

Bên cạnh đó, việc tiệt trùng, khử trùng sản phẩm, khử trùng bao bì bằng thiết bị chuyên dụng sử dụng công nghệ tạo tia cực tím, công nghệ khí ozone và/hoặc các công nghệ khác nhưng không làm ảnh hưởng đến chất lượng, an toàn sản phẩm.

Ngoài ra, cơ sở sản xuất nước uống đóng chai phải có bộ phận kiểm soát vệ sinh chai bình, chất lượng nước; có đủ hồ sơ lưu trữ kết quả xét nghiệm từ khai thác nước nguồn cho đến thành phẩm theo quy định với từng lô sản phẩm...

Về phía người tiêu dùng theo chuyên gia, nên chọn sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có thương hiệu, uy tín, sử dụng dây chuyền sản xuất hiện đại, bảo đảm các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. 

Khi mua một sản phẩm nước uống đóng chai, đóng bình, người tiêu dùng cần kiểm tra về hình thức bên ngoài, vỏ bình phải còn mới, không bị bẩn, không bị móp, méo, dập, thủng… 

Trên thân vỏ, người tiêu dùng nên quan sát kỹ tem nhãn có tuân thủ đúng quy định không, nhất là về nguồn gốc, ngày sản xuất, hạn sử dụng, có chứng nhận công bố đạt chuẩn.

Ngoài ra, người tiêu dùng lưu ý chọn mua đá sạch, dùng trong ăn uống là loại đá phải được đựng trong bao bì kín, hợp vệ sinh, có đầy đủ nhãn mác, tên nhà sản xuất.