Có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngân hàng

Gửi đơn lên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao…, Ngân hàng X (xin tạm chưa nêu tên theo yêu cầu) cho hay vừa nhận được Quyết định giám đốc thẩm số 10/2022/DS-GĐT ngày 27/4/2022 của Tòa án Nhân dân tối cao.

Theo quyết định trên, cấp giám đốc thẩm của Tòa án Nhân dân tối cao tuyên hủy Bản án phúc thẩm số 242/2020/DS-PT ngày 17/7/2020 của Tòa án Nhân dân cấp cao tại TP.HCM và xét xử lại (dự kiến ngày 28/5/2024).

Đây là vụ án “Tranh chấp quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn ông Nguyễn Thành Công với bị đơn bà Trịnh Tú Toàn cùng các bên liên quan đối với tài sản là quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở nhà đất tại số 317 Trần Bình Trọng, phường 4, quận 5, TP.HCM.

Sau Bản án phúc thẩm số 242/2020/DS-PT ngày 17/7/2020 có hiệu lực, người mua cuối cùng tài sản trên là ông Trương Công Minh.

Để mua, ông Minh vay thêm Ngân hàng X 140 tỷ đồng để đủ 220 tỷ đồng thanh toán. Việc mua bán thực hiện theo Hợp đồng mua bán nhà ở và chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 11/9/2020, được công chứng tại Văn phòng công chứng Văn Thị Mỹ Đức. Sau khi thanh toán và đóng đủ lệ phí trước bạ, cơ quan chức năng đã cập nhật tên ông Minh trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở vào ngày 15/9/2020.

Nhà đất tại số 317 Trần Bình Trọng, phường 4, quận 5, TP.HCM

Như vậy, ở vụ án này, Ngân hàng X phát sinh “có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan” ở giai đoạn sau khi Bản án phúc thẩm số 242/2020/DS-PT ngày 17/7/2020 đã có hiệu lực khoảng 2 tháng, khi nhận thế chấp bảo đảm cho khoản vay 140 tỷ đồng của ông Minh.

Ngân hàng X cho rằng, có đủ pháp lý chứng minh việc mình là bên thứ 3 ngay tình và việc Tòa án Nhân dân cấp cao tại TP.HCM xét xử phúc thẩm giải quyết các quan hệ tranh chấp đối với tài sản này trước thời điểm ngân hàng này nhận thế chấp, có thể gây thiệt hay nghiêm trọng cho Ngân hàng X và có khả năng gây mất tài sản bảo đảm của khoản vay dẫn đến việc duy trì khoản vay, thu hồi nợ khó khăn hoặc không thể thu hồi được.

Việc phải gửi đơn nêu trên, theo đại diện Ngân hàng X, bởi trước đó, đơn vị này đã gửi Đơn yêu cầu độc lập trong vụ án dân sự, nhưng Tòa cấp phúc thẩm không thụ lý.

Bên thứ 3 ngay tình

Căn cứ pháp lý được Ngân hàng X đưa ra là, vào ngày 22/9/2020, Ngân hàng đã cho ông Trương Công Minh vay số tiền 140 tỷ đồng và tài sản bảo đảm của khoản vay là Quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở đối với nhà đất tại số 317 Trần Bình Trọng, phường 4, quận 5, TP.HCM theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BA 301092, số vào sổ cấp GCN CH00424 do UBND quận 5 cấp ngày 17/3/2010, cập nhật thay đổi ngày 15/9/2020 thuộc sở hữu của ông Trương Công Minh theo Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất số 21295/20MN/HĐBĐ ngày 22/9/2020.

Hợp đồng thế chấp trên được công chứng tại Văn phòng công chứng Hoàng Xuân Ngụ, TP.HCM ngày 22/9/2022 và được đăng ký giao dịch bảo đảm tại Chi nhánh văn phòng đăng ký đất Quận 5 ngày 23/9/2020.

Nhà đất tại số 317 Trần Bình Trọng, phường 4, quận 5, TP.HCM

Tại thời điểm nhận thế chấp trên, Bản án phúc thẩm số 242/2020/DS-PT 242/2020/DS-PT ngày 17/7/2020 đã có hiệu lực tới hơn 2 tháng. Trong khoảng thời gian sau bản án phúc thẩm trên tới lúc quyết định cho vay, không có bất kỳ văn bản nào ngăn chặn hay cảnh báo nào về việc hạn chế giao dịch đối với tài sản này của cơ quan quản lý nhà nước nào.

Hơn thế nữa, việc Chi nhánh văn phòng đăng ký đất quận 5 là cơ quan quản lý nhà nước cấp cơ sở về đất đai cũng đã chấp nhận ghi vào sổ đăng ký giao dịch bảo đảm tại Giấy chứng nhận quyền sử dụng ngày 23/9/2020 (sau khi bản án phúc thẩm số 242/2020/DS-PT 242/2020/DS-PT có hiệu lực hơn 2 tháng), đã thể hiện rất rõ tính khách quan này.

Trong khi đó, sau bản án phúc thẩm nêu trên tới hơn 1 năm, ngày 9/9/2021, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao mới có Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 07/QĐKNGĐT-VKS-DS, kháng nghị Bản án phúc thẩm số 242/2020/DS-PT ngày 17/7/2020, là một trong những căn cớ dẫn tới cấp giám đốc thẩm tuyên hủy Bản án phúc thẩm và xét xử lại.

Luật sư Nguyễn Tấn Thi (Giám đốc Công ty Luật TNHH Hoa Sen (TP.HCM):
Theo quy đinh pháp luật thì Hội đồng xét xử phúc thẩm không thụ lý Đơn yêu cầu độc lập bởi chỉ có quyền như: Giữ nguyên bản án sơ thẩm; sửa bản án sơ thẩm; hủy toàn bộ hoặc một phần bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại; hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ giải quyết vụ án (trong trường hợp đương sự rút đơn khởi kiện…); đình chỉ xét xử phúc thẩm (khi đương sự rút đơn kháng cáo, Viện kiểm sát rút kháng nghị…) và tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án.
Tuy nhiên, theo quy định pháp luật, bản án phúc thẩm có hiệu lực kể từ ngày tuyên án.. Vì vậy, nếu các giao dịch của bên liên quan sau khi bản án phúc thẩm, sẽ thuộc trường hợp bên thứ 3 ngay tình. Mọi phán xử sau đó, đều phải vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bên thứ 3 ngay tình.

Ngân hàng X cũng cho rằng, việc ngân hàng cấp tín dụng cho ông Trương Công Minh trên cơ sở nhu cầu thực tế sử dụng vốn, sử dụng vốn đúng mục đích và nhận thế chấp tài sản thuộc sở hữu hợp pháp của ông Trương Công Minh thực hiện ký kết hợp đồng thế chấp, công chứng và đăng ký giao dịch bảo đảm đúng theo quy định của pháp luật. Hơn nữa, sau khi giải ngân cho vay đến thời điểm hiện, ông Minh vẫn thực hiện đầy đủ trách nhiệm trả lãi vay cho ngân hàng này.

Vì vậy, Ngân hàng X cho rằng, các phán quyết của Tòa phúc thẩm tới đây, liên quan đến tài sản nêu trên cần xem xét bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của ngân hàng này, là bên thứ 3 ngay tình theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và Công văn 64/TANDTC-PC ngày 3/4/2019 của Tòa án Nhân dân tối cao (thông báo kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắc về hình sự, dân sự và tố tụng hành chính); Công văn số 02/2021/TANDTC-PC ngày 2/8/2021 (giải đáp một số thắc mắc trong xét xử).