Nguyên nhân khiến giá vàng miếng SJC trong nước tăng mạnh trong những ngày vừa qua chủ yếu do yếu tố tâm lý trước đà tăng liên tục của giá vàng quốc tế. Do vậy, trong những ngày giá vàng quốc tế biến động tăng mạnh, giá vàng miếng SJC trong nước thường tăng với tốc độ nhanh hơn.

Theo Phó thống đốc Phạm Thanh Hà, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường vàng, chuẩn bị sẵn sàng để triển khai phương án can thiệp bình ổn thị trường vàng.

Trước diễn biến phức tạp, khó lường của thị trường vàng quốc tế và trong nước, Ngân hàng Nhà nước khuyến cáo người dân nên thận trọng trong giao dịch vàng.

Thông báo của Ngân hàng Nhà nước được đưa ra ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện 1426/CĐ-TTg ngày 27/12/2023 về các giải pháp quản lý thị trường vàng, yêu cầu cơ quan này theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới và trong nước để khẩn trương thực hiện ngay các giải pháp theo quy định để bình ổn thị trường vàng; chủ động xây dựng các kịch bản, phương án ứng phó với biến động của giá vàng thế giới và trong nước; không để tình trạng chênh lệch giữa giá vàng miếng trong nước và vàng quốc tế ở mức cao như thời gian qua...

Ngay sau tuyên bố của Ngân hàng Nhà nước và công điện của Thủ tướng Chính phủ, giá vàng trên thị trường giảm mạnh. Thời điểm 2h45 chiều nay (28/12), giá vàng SJC mua vào chỉ còn 73 triệu đồng/lượng, giảm 5,5 triệu đồng/lượng so với sáng nay. Như vậy, người mua vàng sáng nay (80 triệu đồng/lượng) đã bị lỗ ngay 7 triệu đồng/lượng.

Sớm sửa Nghị định 24/2012/NĐ-CP

Từ năm 2012, khi Nghị định 24/2012/NĐ-CP được ban hành, Ngân hàng Nhà nước là đơn vị được giao tổ chức và quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng. Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC được chọn làm thương hiệu vàng miếng quốc gia, tức trên thị trường chỉ còn duy nhất thương hiệu này. Theo các chuyên gia, đây là nguyên nhân khiến giá vàng trong nước một mình một chợ, ngày càng chênh lệch lớn với giá vàng thế giới.

Phó thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết, trong tháng 1/2024, cơ quan này sẽ trình báo cáo tổng kết Nghị định 24/2012/NĐ-CP, trong đó có đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định quản lý thị trường vàng để phù hợp với bối cảnh mới của thị trường.

TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế cho rằng, trong giai đoạn 2011-2012, nền kinh tế vĩ mô rối loạn, tình trạng vàng hóa nền kinh tế diễn ra khá đáng ngại. Trong bối cảnh đó, việc độc quyền vàng như Nghị định 24 là phù hợp. Nghị định này đã giúp hiện tượng vàng hóa nền kinh tế giảm mạnh. Tuy nhiên, hiện nay, tình hình kinh tế vĩ mô đã khác, việc độc quyền của Ngân hàng Nhà nước là không cần thiết.

“Nghị định 24/2012/NĐ-CP ban hành hơn 10 năm trước đã phát huy nhiều tác dụng tốt, song cũng trở nên tương đối lỗi thời, cần chỉnh sửa cho phù hợp. Theo tôi, Ngân hàng Nhà nước cần giảm bớt kiểm soát vàng nữ trang. Riêng với vàng miếng SJC, nhiều đơn vị kinh doanh vàng kiến nghị, Ngân hàng Nhà nước cần bỏ độc quyền vàng miếng SJC, mà cho phép nhiều đơn vị tham gia sản xuất vàng miếng để thị trường trở lại bình thường”, ông Huỳnh Trung Khánh, chuyên gia vàng cũng đề nghị.

Theo đại diện Hiệp hội Vàng Việt Nam, việc Ngân hàng Nhà nước độc quyền nhập khẩu vàng như hiện nay chẳng khác nào cơ quan này “vừa đá bóng, vừa thổi còi”. 

Hiện nay, chênh lệch giữa vàng SJC và vàng các thương hiệu khác lên tới hơn 10 triệu đồng/lượng dù cùng chất lượng, trọng lượng, đây là điều hết sức phi lý. Mặt khác, chênh lệch giá vàng được đẩy lên quá cao so với giá thế giới, đồng thời chênh lệch mua vào - bán ra cũng được doãng rộng tới 3 triệu đồng/lượng tùy thời điểm đẩy rủi ro rất lớn cho nhà đầu tư. Chính vì khoảng cách này mà ngay cả khi giá vàng tăng, việc lướt sóng ngắn hạn với nhà đầu tư là rất nguy hiểm.