Thi công nền đường Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E đoạn Km15+270 - Km89+700, tỉnh Quảng Nam. (Ảnh: Công Tú - báo Quảng Nam)

Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E đoạn Km15+270 - Km89+700, tỉnh Quảng Nam có tổng mức đầu tư 1.848 tỷ đồng, do Cục Đường bộ Việt Nam làm chủ đầu tư, Ban quản lý dự án 4 được giao đại diện chủ đầu tư. Công trình có mục tiêu nâng cấp, cải tạo 74,4km Quốc lộ 14E đi qua các huyện Thăng Bình (17,4km), Hiệp Đức (30,2km) và Phước Sơn (26,8km) đạt tiêu chuẩn cấp IV đồng bằng, vận tốc thiết kế 60km/h.

Thầu phụ hụt hơi

Do đây là một trong những trục kết nối Đông - Tây quan trọng phục vụ vận chuyển hành khách, hàng hóa, nông lâm sản từ các tỉnh Tây Nguyên, vùng Nam Lào, Đông Bắc Campuchia và Thái Lan đến các tỉnh thuộc duyên hải Nam Trung Bộ nên Dự án được Chính phủ ưu tiên bố trí vốn ngân sách Nhà nước để có thể kịp hoàn thành vào đầu năm 2025.

Theo Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT), Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E đoạn Km15+270 - Km89+700 được chia làm 3 gói thầu xây lắp, trong đó Gói thầu XD 01: Thi công xây dựng đoạn Km15+270 - Km40+000 có quy mô lớn nhất do Liên danh Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam - Công ty TNHH Đồng Thuận Hà trúng thầu. Gói thầu này đã được khởi công vào ngày 7/3/2023 và sẽ phải hoàn thành trước ngày 24/11/2024.

Tuy nhiên, tính đến cuối tháng 12/2023, cả 3 gói thầu xây lắp của Dự án đều chưa đạt tiến độ như kế hoạch đề ra do địa phương mới bàn giao được khoảng 50% mặt bằng toàn tuyến. Riêng Gói thầu XD 01 chưa đạt tiến độ như kỳ vọng còn có thêm một nguyên nhân khá hy hữu: nhà thầu phụ được chủ đầu tư chấp thuận là Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 đột nhiên “hụt hơi” chỉ sau ít tháng khởi công công trình.

Cần phải nói thêm rằng, theo Hợp đồng số 2412/HĐXD ngày 24/12/2022, Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam (bên A) giao, Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 (bên B) nhận thi công các cầu của Gói thầu XD 01 với giá trị hợp đồng (bao gồm cả VAT) tạm tính là 62,948 tỷ đồng. Ngày thi công bắt đầu ngay sau khi ký hợp đồng, ngày kết thúc theo tiến độ hợp đồng.

Tại khoản 4.1, Điều 4 Hợp đồng số 2412 quy định, bên A tạm ứng cho bên B không quá 30% giá trị hợp đồng (không bao gồm chi phí dự phòng), được chia làm 2 lần theo bên A với chủ đầu tư. Trước khi bên A tạm ứng cho bên B thì bên B phải nộp cho bên A bảo lãnh tạm ứng hợp đồng vô điều kiện, không huỷ ngang với giá trị tương đương khoản tiền tạm ứng.

Bên cạnh đó, Điều 5 Hợp đồng số 2412 cũng quy định, bên B phải nộp cho bên A bảo đảm thực hiện hợp đồng bằng 5% giá trị hợp đồng ngay sau khi hai bên ký kết. Bảo đảm thực hiện hợp đồng của bên B do ngân hàng phát hành là loại vô điều kiện và không huỷ ngang.

Thực hiện Hợp đồng số 2412, Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam đã tạm ứng cho Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 số tiền 17,36 tỷ đồng, được chia làm 2 lần, trong đó lần tạm ứng đầu tiên là ngày 4/1/2023 với giá trị 9,36 tỷ đồng, lần tạm ứng thứ hai là ngày 23/3/2023 với giá trị 8 tỷ đồng.

Đổi lại, Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam nhận được 3 thư bảo lãnh gồm: Thư bảo lãnh thực hiện hợp đồng số SBG 222263 ngày 29/12/2022, trong đó đồng ý thanh toán vô điều kiện không huỷ ngang và không yêu cầu bên B phải xem trước, thanh toán cho bên A bất cứ khoản tiền nào trong giới hạn là 3,147 tỷ đồng; Thư bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước số SBG 222264 ngày 29/12/2022, trong đó đồng ý thanh toán vô điều kiện không huỷ ngang và không yêu cầu bên B phải xem trước, thanh toán cho bên A bất cứ khoản tiền không vượt quá 9,36 tỷ đồng; Thư bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước (lần 2) số SBG 222300 ngày 20/3/2023, trong đó đồng ý thanh toán vô điều kiện không huỷ ngang và không yêu cầu bên B phải xem trước, thanh toán cho bên A bất cứ khoản tiền không vượt quá 9,36 tỷ đồng. Cả 3 thư bảo lãnh nói trên đều được ngân hàng phát hành theo đúng các quy định của pháp luật.

Mong sớm nhận đủ tiền bảo lãnh

Mặc dù đã nhận được đầy đủ tiền tạm ứng hợp đồng nhưng Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 lại không thực hiện đúng cam kết trong hợp đồng, làm ảnh hưởng dây chuyền đến cả Gói thầu XD 01 cũng như toàn Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E đoạn Km15+270 - Km89+700.

Ngày 20/6/2023, Văn phòng tư vấn giám sát Gói thầu XD 01 đã có văn bản gửi Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam và Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 để cảnh báo tiến độ thi công của Công ty TNHH Phúc Thịnh 68.

Theo tư vấn giám sát, mặc dù tư vấn đã thường xuyên đôn đốc nhắc nhở, nhưng đến nay Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 vẫn chưa có kế hoạch triển khai thi công. Theo nội dung đã cam kết ngày 13/6/2023, trong vòng 7 ngày kể từ ngày ký biên bản nếu Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 (nhà thầu phụ) không triển khai thi công thì Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam (nhà thầu chính) có trách nhiệm thực hiện phần khối lượng trên và chịu trách nhiệm trước bên mời thầu - Ban quản lý dự án 4.

Để dự án được triển khai theo đúng tiến độ yêu cầu, Tư vấn giám sát đề nghị Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam có kế hoạch triển khai thi công phần khối lượng của Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 theo đúng cam kết.

Bên cạnh đó, Ban quản lý dự án 4 cũng đã có thông báo yêu cầu nhà thầu chính Gói thầu XD 01 quyết liệt xử lý dứt điểm nhà thầu phụ là Công ty TNHH Phúc Thịnh 68.

Theo lãnh đạo Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam, bất chấp cảnh báo của tư vấn giám sát và nhắc nhở của đại diện chủ đầu tư, tiến độ triển khai các hạng mục theo hợp đồng của Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 không có nhiều tiến triển. Điều này buộc nhà thầu chính phải ra văn bản số 202/CTHĐQT ngày 31/6/2023 gửi Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 và ngân hàng phát hành bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước để thông báo việc chấm dứt Hợp đồng số 2412.

Trên cơ sở biên bản kiểm tra hiện trường, đề xuất của nhà thầu chính, vào giữa tháng 7/2023, Ban quản lý dự án 4 đã kiến nghị Cục Đường bộ Việt Nam cho phépthay thế Công ty TNHH Phúc Thịnh 68 bằng một đơn vị khác.

Ngày 21/7/2023, Cục Đường bộ Việt Nam đã có văn bản số 4838/CĐBVN – CCĐT yêu cầu Ban quản lý dự án 4 chỉ đạo Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam ký hợp đồng với nhà thầu phụ mới là Công ty cổ phần Xây dựng Đại Thành, đồng thời lập lại biểu tiến độ thi công tổng thể Gói thầu XD 01.

Do Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E đoạn Km15+270 - Km89+700 là công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước, tiền tạm ứng phải sử dụng đúng mục đích và chỉ cho duy nhất mục đích để thực hiện dự án, với tư cách là bên thụ hưởng các thư bảo lãnh, đồng thời để đảm bảo không để mất vốn tạm ứng của Nhà nước, cũng như có tiền ứng cho nhà thầu phụ mới, Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam đã nhiều lần gửi văn bản tới Ngân hàng TMCP S. – Hội sở chính; Ngân hàng TMCP S. – Chi nhánh Nghệ An đề nghị thực hiện các nghĩa vụ thanh toán đã cam kết trong thư bảo lãnh thực hiện hợp đồng và bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước với tổng giá trị thanh toán là 20,513 tỷ đồng.

Phía Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam cũng đã cung cấp đầy đủ các văn bản pháp lý cần thiết cho Ngân hàng.

Đến ngày 25/8/2023, Ngân hàng TMCP S. – Chi nhánh Nghệ An đã hoàn thành thủ tục thanh toán thư bảo lãnh tạm ứng số SBG222300 trị giá khoảng 8 tỷ đồng cho bên thụ hưởng. Trong văn bản gửi Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam vào ngày 14/9/2023, Ngân hàng TMCP S. – Chi nhánh Nghệ An thông báo là chậm nhất vào ngày 23/9/2023 sẽ hoàn thành nghĩa vụ thanh toán đối với thư bảo lãnh tạm ứng số SBG222264, số tiền là 9,36 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo ông Huỳnh Tiến Phong – Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam, tính đến ngày 20/2/2024, phía  Ngân hàng S. vẫn chưa thể hoàn thành các cam kết về việc thực hiện nghĩa vụ với đơn vị thụ hưởng, gây rất nhiều khó khăn cho nhà thầu chính tại Gói thầu XD 01.

Cần phải nói thêm rằng, hiện tiến độ triển khai thi công Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E đoạn Km15+270 - Km89+700 đang rất gấp.

Vào tháng 1/2024, ông Nguyễn Duy Lâm, Thứ trưởng Bộ GTVT đã yêu cầu chủ đầu tư chỉ đạo các nhà thầu tập trung thi công hoàn thiện dứt điểm khối lượng công việc theo từng hạng mục, từng đoạn tuyến theo điều kiện mặt bằng được bàn giao đảm bảo tính hợp lý, liên tục và khoa học, đảm bảo an toàn giao thông trên tuyến vừa thi công, vừa khai thác; lập tiến độ thi công tổng thể, chi tiết các gói thầu phù hợp với tình hình thực tế về mặt bằng, điều kiện thời tiết, đảm bảo tính khả thi.

Ban quản lý dự án 4 được yêu cầu đánh giá tiến độ thực hiện của từng nhà thầu, gói thầu, xử lý nghiêm các nhà thầu chậm trễ và đề xuất giải pháp xử lý (nếu có) để theo dõi, đôn đốc, chỉ đạo.

Lãnh đạo Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng 168 Việt Nam cho biết, trước yêu cầu của lãnh đạo Bộ GTVT, nhà thầu chính cần sớm nhận được số tiền 12,5 tỷ đồng tiền bảo lãnh thực hiện hợp đồng và bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước còn lại để có đủ dòng tiền triển khai thi công Gói thầu XD 01.

“Chúng tôi mong và tin tưởng rằng với tư cách là một ngân hàng uy tín hàng đầu Việt Nam, Ngân hàng sẽ sớm thực hiện đầy đủ nghĩa vụ còn lại của mình qua đó tránh gây thiệt hại cho doanh nghiệp và thất thoát tiền ngân sách của nhà nước đã tạm ứng thi công Gói thầu XD 01”, ông Huỳnh Tiến Phong cho biết.