Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn Toàn cảnh Ngân hàng 2023, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước, ông Phạm Thanh Hà cho hay, trong bối cảnh môi trường quốc tế biến động phức tạp, khó lường, là một nền kinh tế nhỏ có độ mở rất lớn như Việt Nam, nội tại còn nhiều khó khăn thách thức, công tác điều hành chính sách tiền tệ, nhất là điều hành lãi suất, tỷ giá, tín dụng gặp rất nhiều khó khăn.

Ngân hàng Nhà nước phải xử lý hài hòa nhiều mục tiêu mâu thuẫn nhau như: làm sao để vừa hỗ trợ kinh tế phục hồi sau đại dịch mà vẫn đảm bảo kiểm soát lạm phát trong bối cảnh giá cả, lạm phát toàn cầu tăng cao; làm sao để giảm áp lực mất giá mạnh của đồng Việt Nam mà vẫn phải giữ ổn định mặt bằng lãi suất;  làm sao để đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng trong khi vẫn phải đảm bảo nhu cầu tín dụng cho nền kinh tế…

Về tín dụng, dù tăng trưởng tín dụng đang rất chậm, song Phó thống đốc cho rằng, nới lỏng tín dụng sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro. Năm ngoái, Ngân hàng Nhà nước đưa ra chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm 14% song 6 tháng đầu năm, tín dụng đã tăng rất  nhanh. Tuy vậy, đến tháng 9/2022, kinh tế thế giới biến động mạnh: Fed tăng lãi suất, USD tăng giá kỷ lục, trong nước xảy ra sự cố SCB… dẫn tới khó khăn thanh khoản hệ thống, tiềm ẩn rủi ro an toàn hệ thống.

Trong bối cảnh nhiều thách thức, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra các mục tiêu ưu tiên khác nhau về chính sách tiền tệ trong từng giai đoạn. Đơn cử, năm 2022, khi USD lập đỉnh trên thế giới, Ngân hàng Nhà nước phải ưu tiên xử lý vấn đề tỷ giá trước, sau đó là xử ý vấn đề thanh khoản rồi mới đến câu chuyện lãi suất. Đến nay, mặt bằng lãi suất đã giảm dần, thanh khoản hệ thống ngân hàng cũng đã ổn định, đảm bảo vốn cho nền kinh tế.

“Mong muốn về giảm lãi suất của doanh nghiệp là chính đáng, ngành ngân hàng cũng không ai muốn lãi suất huy động và cho vay cao, song chúng ta còn phải tính tới sự ổn định vĩ mô, tỷ giá… tựu trung là ổn định hệ thống ngân hàng”, Phó thống đốc Phạm Thanh Hà khẳng định.

Theo dự báo của các chuyên gia kinh tế, năm nay, kinh tế thế giới sẽ suy thoái nhẹ, tăng trưởng chậm lại song sẽ hồi phục vào năm 2024. Khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ không còn tăng lãi suất trong năm nay và sẽ đảo chiều lãi suất năm tới. Với Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước đã đi trước một bước trong giảm lãi suất điều hành (Ngân hàng Nhà nước đã giảm lãi suất điều hành 2 lần từ đầu năm đến nay).

“Thị trường đang kỳ vọng lãi suất điều hành sẽ giảm về mức 4%/năm, tương đương với lãi suất trước đại dịch Covid-19”, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho biết.

Theo TS. Cấn Văn Lực, từ đầu năm đến nay, VNĐ đã tăng giá 0,7-0,8%, cơ bản cả năm sẽ ổn định, nếu mất giá thì chỉ khoảng 0,5-1%. Về tín dụng, năm nay, Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu tín dụng tăng 14% song khả năng tăng trưởng tín dụng thực tế sẽ thấp hơn.

Đáng lo nhất hiện nay là nợ xấu đang có dấu hiệu tăng nhanh, dự kiến khoảng 2,5% cuối năm nay. Tuy nhiên, Thông tư 02/2023/TT-Ngân hàng Nhà nước vừa được ban hành sẽ làm tốc độ tăng nợ xấu chậm lại năm nay. Dù vậy, theo TS. Lực, nợ xấu vẫn trong tầm kiểm soát do năng lực tài chính của hệ thống ngân hàng hiện nay đã tốt hơn nhiều giai đoạn trước. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu chung toàn hệ thống hiện đã lên tới 125%.

Ngoài ra, huy động vốn và tốc độ cung tiền năm nay cũng dự báo khả quan hơn năm trước, tăng trưởng khoảng 10%. Thị trường chứng khoán năm nay cũng dự báo phục hồi trở lại, tăng khoảng 15%.

Để nền kinh tế phục hồi, theo TS. Cấn Văn Lực, bài toán lớn nhất năm nay là phải quyết liệt cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Riêng chính sách tiền tệ năm nay phải đa mục tiêu hơn, vì ngoài mục tiêu thông thường còn phải “gánh” mục tiêu ổn định hệ thống tiền tệ trong bối cảnh thế giới rất bất ổn.

“Mặc dù vậy, Ngân hàng Nhà nước đang chuyển trạng thái chính sách tiền tệ từ thận trọng, chặt chẽ sang hướng nới lỏng thận trọng, hỗ trợ tăng trưởng. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước đang điều hành lãi suất theo xu hướng giảm, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp, ban hành chính sách cơ cấu lại nợ, hỗ trợ thanh khoản hệ thống, đẩy mạnh cơ cấu lại các tổ chức tín dụng…”.

Đánh giá cao vai trò của chính sách tiền tệ với nền kinh tế, song chuyên gia này cũng cho rằng, năm 2023, chính sách tài khóa vẫn là chính sách chủ lực trong hỗ trợ phục hồi nền kinh tế. Vị chuyên gia này đề nghị tiếp tục tung ra một số gói hỗ trợ cho người dân (giãn hoãn thuế, giảm phí), đồng thời đẩy mạnh đầu tư công để giảm ách tắc dòng tiền, tăng thanh khoản cho hệ thống…