Sâu sát công việc

Bên cạnh chỉ đạo chính sách dài hạn và chiến lược, Tổng Bí thư Đỗ Mười cũng thường xuyên đi xuống cơ sở, rất sâu sát, nắm chắc các vấn đề cụ thể, nhớ và hỏi rất kỹ. 

Khi là Phó chủ tịch rồi Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, sau đó giữ cương vị Tổng Bí thư, đồng chí Đỗ Mười đã trực tiếp chỉ đạo nhiều dự án, công trình trọng điểm, như Thủy điện Trị An, Thủy điện Hòa Bình, Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại…

Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đỗ Mười thăm nhà máy xi măng Hải Phòng, ngày 25/3/1991

Có lần, chuẩn bị cho chuyến thăm Nhật Bản, Tổng Bí thư Đỗ Mười hỏi thông tin về các dự án hạ tầng sử dụng vốn Nhật Bản, ông Võ Hồng Phúc, với cương vị Phó chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch Nhà nước phụ trách mảng đối ngoại đã báo cáo Tổng Bí thư. Thấy ông Võ Hồng Phúc báo cáo luôn và khá chi tiết mà không xem sổ sách, Tổng Bí thư lập tức hỏi lại Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Lê Ngọc Hoàn về số liệu đó. Biết số liệu ông Phúc báo cáo là chính xác, Tổng Bí thư mới tỏ ra yên tâm và có lời khen Ủy ban Kế hoạch Nhà nước đã nắm chắc công việc.

Đối với từng dự án cụ thể, nguyên Tổng Bí thư cũng rất sâu sát, coi trọng chữ tín với đối tác. Một trong những dự án FDI quy mô lớn vào Việt Nam sớm là Dự án Khách sạn Daewoo, ban đầu dự kiến xây dựng tại khu vực Khu tập thể Nhà máy Thiết bị bưu điện (khu vực Văn phòng Quốc hội bây giờ). Tuy nhiên, có một số ý kiến phân tích không nên, Tổng Bí thư Đỗ Mười đã cho gọi lãnh đạo Ủy ban Kế hoạch Nhà nước lên, giao cùng với lãnh đạo Hà Nội tìm, chọn một địa điểm khác tốt hơn cho nhà đầu tư. Sau đó, vị trí hiện tại của Khách sạn Daewoo đã được lựa chọn với những phân tích, tính toán cho dài hạn. 

“Tôi nhớ, sau khi tôi cùng lãnh đạo Hà Nội khi đó lựa chọn vị trí mới để nhà đầu tư Khách sạn Daewoo triển khai, Tổng Bí thư Đỗ Mười còn cho gọi lãnh đạo Daewoo lên hỏi cặn kẽ, xem việc chọn vị trí như vậy đã hài lòng, đã yên tâm làm ăn chưa? Lãnh đạo tập đoàn này rất cảm phục”, ông Võ Hồng Phúc nhớ lại.

Cần, kiệm, liêm, chính

Trong cảm nhận của nguyên Bộ trưởng Võ Hồng Phúc, trong sinh hoạt, làm việc, đối xử với cán bộ, nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười là một người học trò thực sự của Bác Hồ, với đức tính cần, kiệm, liêm, chính.

Ông Phúc nhớ lại, nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười luôn làm việc không biết mệt mỏi, dành rất ít thời gian cho bản thân. Những năm đất nước đang đẩy mạnh xây dựng cơ bản, thực hiện nhiều dự án trọng điểm, ở cương vị Phó chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, rồi Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng và Tổng Bí thư, nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười thường đi kiểm tra các công trình, dự án, thức làm việc rất khuya và dậy sớm để hỏi anh em những công việc mới. Có lần đi về vùng biển, trời sáng rất sớm, mới hơn 4h sáng, nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười đã gọi anh em lên báo cáo. Thấy anh em còn ngủ, Tổng Bí thư mới để ý là còn sớm và xin lỗi anh em, nhưng ai cũng hiểu là Tổng Bí thư đang lo lắng cho công việc.

Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười là con người rất tiết kiệm, không thích sự phô trương, xa hoa. Nhẵng năm 80 - 90 của thế kỷ XX, khi tiêu chuẩn xe công dành cho cấp Bộ trưởng là xe Volga, lãnh đạo tỉnh, thành là xe Lada, thì có một số lãnh đạo tỉnh đã nhập xe ngoại, đi xe sang hơn. Nhưng mỗi lần ra Hà Nội họp, các vị này lại đi mượn xe Lada để đi, vì biết nếu đi xe sang sẽ bị Tổng Bí thư Đỗ Mười nhắc nhở. 

Ông cũng không dùng rượu ngoại, thuốc lá ngoại trong các bữa tiệc, tiếp khách và không cho dùng nước khoáng đóng chai trong hội họp, thậm chí họp Trung ương khóa VII cũng chỉ dùng nước chè xanh. Ông phân tích, làm chai nước khoáng mất rất ít công sức mà giá bán một lít nước khoáng khi đó lại không kém gì một lít xăng dầu - vốn phải mất rất nhiều công đoạn, chi phí để làm. Thế nên, ông cho rằng, hội họp mà dùng nước khoáng đóng chai là lãng phí. 

Tổng Bí thư Đỗ Mười dặn dò cảnh vệ rất nghiêm nên không ai dám mang đồ, quà cáp, phong bì biếu xén. Ông chỉ đặc biệt yêu thích sản vật dân dã quê hương. Mỗi khi anh em có hoa trái ở vườn quê đem biếu thì ông nhận, còn cẩn thận hỏi thăm ở quê có được mùa hay không, dặn dò những đặc sản đó là vốn quý, phải trồng thêm nhiều.

Tổng bí thư Đỗ Mười nói chuyện thân mật với nhân dân xã Lê Lợi, huyện Thường Tín (Hà Tây cũ), ngày 1/11/1992

Trong công việc, nguyên Tổng Bí thư là người rất công tâm, đánh giá cán bộ dựa trên công việc, có sự kiểm tra sát sao. Ông thẳng thắn phê phán cái chưa đúng, chưa tốt, nhưng luôn để ý, động viên, khen ngợi người làm được việc.

Trong quá trình công tác, dù ở cương vị nào, nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười cũng để lại những tình cảm tốt đẹp, tin tưởng với cán bộ, anh em và đối tác. Nguyên Bộ trưởng Võ Hồng Phúc nhớ lại lần thăm Nhật Bản, Tổng Bí thư đề nghị Thủ tướng Nhật Bản Tomiichi Murayama hỗ trợ cử đoàn chuyên gia sang tư vấn về chính sách. Trước sự chân tình, cởi mở của lãnh đạo Việt Nam, Thủ tướng Nhật Bản không ngần ngại nhất trí ngay và chỉ đạo làm sớm. Cuối năm 1995, GS. Ishikawa dẫn đoàn chuyên gia Nhật Bản sang Việt Nam, Tổng Bí thư Đỗ Mười đã dành thời gian tiếp đón chu đáo, mời cơm chân tình và nhiều lần ngồi nghe đoàn chuyên gia Nhật Bản phân tích chính sách, có lần đề nghị cả Bộ Chính trị cùng nghe.

Một dịp khác, khi thăm Australia năm 1995, Thủ tướng Australia Paul Keating khi đó đã đón tiếp Tổng Bí thư Đỗ Mười tại Thủ đô theo nghi lễ trang trọng nhất dành cho nguyên thủ quốc gia. Trong quá trình trò chuyện, bàn công việc, cảm phục cách nghĩ mới mẻ, sự cởi mở, chân tình của Tổng Bí thư Đỗ Mười, Thủ tướng Paul Keating còn cùng đi với Tổng Bí thư về một khu nghỉ dưỡng ở thành phố Cairns (Queensland) và trực tiếp lái xe điện đưa Tổng Bí thư đi thăm, giới thiệu cảnh quan.

Tổng bí thư Đỗ Mười hội đàm với Thủ tướng Australia Paul Keating tại Văn phòng Thủ tướng (tháng 7/1995)

“Người Nhật Bản, người phương Tây rất coi trọng sự chân tình, cởi mở và tín nghĩa, nói là làm, hẹn là đúng, nên họ rất cảm phục tư duy và phong cách làm việc của nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười”, ông Võ Hồng Phúc nhìn nhận.