Thu hút FDI mất cân đối giữa các ngành

Là đầu tàu kinh tế của cả nước, nhiều năm qua, TP.HCM luôn đứng đầu cả nước về thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Dù vậy, theo đánh giá của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM, thu hút FDI vào Thành phố đang gặp nhiều thách thức. Công tác quản lý, theo dõi các dự án sau khi được cấp phép còn thiếu chặt chẽ. Việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho nhà đầu tư chưa thực sự hiệu quả.

Đặc biệt, vốn FDI đang có sự chênh lệch đáng kể giữa các ngành. Ví dụ, năm 2022, lĩnh vực dịch vụ thu hút FDI nhiều nhất vì nhu cầu thị trường gia tăng, tiềm năng lớn, Việt Nam mở cửa nhiều ngành dịch vụ theo các hiệp định thương mại đã ký kết.

Lĩnh vực giáo dục - đào tạo, y tế, điện tử cũng thu hút được các doanh nghiệp lớn đến đầu tư. Có thể kể đến Dự án Sản xuất vi mạch điện tử của Tập đoàn Intel, vốn đầu tư 1,4 tỷ USD; Dự án Khu đô thị Đại học quốc tế Berjaya (Malaysia), vốn đầu tư 3,5 tỷ USD; Dự án Khu công viên phần mềm Thủ Thiêm, vốn đầu tư 1,2 tỷ USD.

Trong khi đó, các ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản thu hút vốn FDI rất thấp, một phần vì TP.HCM chưa có nhiều chính sách khuyến khích đầu tư vào những ngành này. Gần đây, Thành phố đã chú trọng thu hút các dự án nông nghiệp công nghệ cao, song lượng vốn FDI vào ngành này chưa cải thiện.

Thay đổi chiến lược ngay trong năm 2023

Trước những bất cập trên, chính quyền TP.HCM đã giao Sở Kế hoạch và Đầu tư xây dựng Đề án Huy động đầu tư xã hội và đầu tư nước ngoài trên địa bàn Thành phố năm 2023.

Theo Dự thảo Đề án trình UBND TP.HCM, nhiều điểm mới trong thu hút FDI đã được đề xuất.

Đầu tiên, là thu hút FDI có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu. TP.HCM sẽ ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Các ngành được mời gọi đầu tư là cơ khí chế tạo; điện tử; công nghệ thông tin; nhựa - cao su; chế biến tinh lương thực, thực phẩm; kinh tế số.

Một điểm mới nữa là thu hút các tập đoàn đa quốc gia liên kết với doanh nghiệp trong nước hình thành và phát triển cụm liên kết ngành theo từng chuỗi giá trị. Trong đó, ưu tiên các tập đoàn công nghệ đứng đầu các chuỗi sản xuất, các đối tác đầu tư có sử dụng công nghệ cao; các nhà đầu tư thuộc hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo có khả năng tham gia hỗ trợ các nhà sản xuất lớn trong chuỗi cung ứng.

Về giải pháp thu hút dòng vốn FDI có chọn lọc, Thành phố tiếp tục xây dựng thêm một số khu công nghiệp, khu chế xuất ứng dụng công nghệ cao; tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, nghiên cứu các chính sách ưu đãi vượt trội, cạnh tranh quốc tế, tạo điều kiện kinh doanh thuận lợi để thu hút các dự án lớn, công nghệ cao...

Bên cạnh đó, TP.HCM tiếp tục tạo điều kiện cho Việt kiều tham gia đầu tư như góp vốn, góp cổ phần với các tổ chức doanh nghiệp trong nước, có chính sách ưu đãi thuế cho kiều bào, tạo lập môi trường đầu tư thuận lợi để thu hút kiều hối vào các hoạt động đầu tư có hiệu quả.

Nhìn lại quá trình thu hút đầu tư của TP.HCM thời gian qua, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM chia sẻ, Thành phố đã trải qua 2 làn sóng đầu tư, với nhiều giải pháp thu hút đầu tư đột phá và mang lại hiệu quả lớn.

Ở làn sóng thứ nhất, Thành phố đã thu hút thành công nhiều doanh nghiệp đa lĩnh vực và hình thành nhiều khu chế xuất, khu công nghiệp. Trong làn sóng đầu tư thứ hai, TP.HCM thu hút đầu tư chọn lọc hơn, theo hướng nâng cao chất lượng đầu tư, tập trung thu hút doanh nghiệp công nghệ cao và đã trở thành điểm đến của các tập đoàn đa quốc gia như Samsung, Intel, Nidec Sankyo...

Trong tình hình mới hiện nay, đặc biệt, Nghị quyết số 31-NQ/TW về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã được Bộ Chính trị ban hành, theo ông Hòa, TP.HCM cần tạo ra làn sóng thu hút đầu tư thứ ba để có được những bước phát triển đột phá mới.