Đây là nhận định của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ VII.

Tri thức hóa người nông dân

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, cùng với sự chạy đua của cuộc cách mạng 4.0, đặt ra yêu cầu người nông dân phải là người vừa có tri thức, kỹ năng sản xuất, vừa có tư duy về kinh tế. Do đó, cần có đội ngũ nông dân chuyên nghiệp để hình thành nền nông nghiệp chuyên nghiệp.

Đối mặt với tình trạng biến đổi khí hậu, lượng phù sa ngày càng suy giảm, đất đai suy kiệt do những vòng quay sản xuất không ngơi nghỉ, dịch bệnh thường xuyên hơn, nông dân đã phải sử dụng, hay nói cách khác là “lạm dụng” thuốc bảo vệ thực vật dẫn đến việc nông sản tồn dư lượng hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, khiến người tiêu dùng không an tâm. 

Vậy nông dân chuyên nghiệp trước hết phải là người có tâm, biết nghĩ đến sức khoẻ của người khác, không là tổn thương lợi ích chung của cộng đồng, là người có kiến thức và hành động vì một nền nông nghiệp phát triển bền vững cho hôm nay và cho thế hệ tương lai.

Nông dân chuyên nghiệp là yêu cầu tiên quyết để hình thành một nền nông nghiệp chuyên nghiệp.

Đánh giá về bối cảnh thị trường tiêu dùng của Việt Nam hiện tại, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng: “Trong bối cảnh hiện đại ngày nay, nhiều quy luật từ xa xưa không còn phù hợp với sự thay đổi nhanh chóng của người tiêu dùng. Ngày xưa ít người bán, người tiêu dùng ít có sự lựa chọn. Ngày nay “trăm người bán, vạn người mua”, người tiêu dùng bắt đầu “kén cá chọn canh”, có quyền chọn lựa sản phẩm nào phù hợp với mình.

Chính vì vậy, nông dân chuyên nghiệp là người biết sản xuất ra những sản phẩm thị trường cần, chứ không phải sản xuất theo ý của mình; là người vừa có kiến thức, kỹ năng sản xuất, vừa có tư duy kinh tế”.

Với hình ảnh người nông dân chuyên nghiệp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng nhấn mạnh, nông dân trước đây sản xuất manh mún, nhỏ lẻ. Với yêu cầu của thực tiễn hiện nay, phải mở rộng quy mô sản xuất. Muốn mở rộng quy mô sản xuất, thì phải biết hợp tác với nhau. Nông dân chuyên nghiệp là người hiểu rõ sức mạnh của tinh thần hợp tác, tự nguyện tham gia vào các tổ chức kinh tế tập thể, hợp tác xã.

Mặt khác, người nông dân muốn suy nghĩ lớn, nhìn xa hơn thì phải vượt qua ranh giới làng xã, kết nối với không gian liên xã, liên huyện, liên tỉnh, liên vùng. Trong không gian kết nối đó, người nông dân được tiếp xúc với các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp, được cung cấp kiến thức, kỹ năng, tư vấn… Do vậy, nông dân chuyên nghiệp là người có tư duy mở, luôn mong muốn mở rộng không gian giao tiếp, chủ động tạo lập các mối quan hệ xã hội.

Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi

Trải qua 34 năm, ​phong trào “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghiệp bền vững” đã phát triển trở thành phong trào quần chúng sâu rộng trong cả nước, từ đây xuất hiện nhiều gương sáng nông dân đã và đang đóng góp tích cực vào mọi lĩnh vực đời sống, xây dựng hình ảnh đẹp của người nông dân trong thời kỳ hội nhập.

Đặc biệt, ngày càng có nhiều hộ nông dân giỏi có quy mô sản xuất lớn, có vốn kinh doanh hàng trăm tỷ đồng, thu hút hàng chục, hàng trăm lao động, thu nhập hàng năm từ hàng trăm triệu đồng đến hàng chục tỷ đồng.

Nhắc đến mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ sinh học tại Sóc Trăng không thể không nhắc đến mô hình của anh Trần Quang Cần tại ấp An Nghiệp, huyện Cù Lao Dung. Anh chính là nông dân điển hình trong sản xuất, kinh doanh giỏi cấp tỉnh, cấp Trung ương. Hiện tại, anh sở hữu 15 ha ao nuôi tôm thẻ và tôm sú, thu nhập hàng tỷ đồng/năm.

Ngoài nuôi tôm, gia đình anh còn mua bán tôm thương phẩm và kinh doanh thức ăn thủy sản, vừa sử dụng cho gia đình, vừa cung cấp, hỗ trợ cho bà con nuôi tôm ở địa phương. Từ mô hình sản xuất, kinh doanh của gia đình, anh Cần đã giúp đỡ hơn 50 người lao động có việc làm thường xuyên.

Ông Lương Quốc Đoàn, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam cho biết, trung bình hàng năm, số lượng hội viên nông dân đăng ký đạt danh hiệu nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi các cấp tăng 4,3%, đạt 6,21 triệu lượt hộ đăng ký, chiếm 53,4% so với tổng số hộ nông dân cả nước. Tổng số hộ nông dân được công nhận danh hiệu hộ sản xuất kinh doanh giỏi các cấp hàng năm của giai đoạn 2017 - 2023 là 3,61 triệu hộ, chiếm 58,1% số hộ đăng ký.

Cùng với nông dân cả nước, hàng năm, các nông dân giỏi đã đóng góp hơn 10.000 tỷ đồng, 3 triệu ngày công lao động và sẵn sàng hiến hàng trăm hecta đất để xây dựng nông thôn mới. Hiện, phong trào đã được đưa vào nội dung trong thực hiện “Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025”. 

Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, đặc biệt là sau đại dịch Covid-19, song phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi vẫn thu được nhiều kết quả đáng tự hào, góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước và địa phương, nhất là khu vực nông nghiệp, nông thôn. Từ đó, tạo tiền đề đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và hội nhập quốc tế.