Nâng hạng tín nhiệm quốc gia - một trong 4 trụ cột thúc đẩy tăng trưởng 

Sáng ngày 13/11, tại Tọa đàm “Sức hút của các lớp tài sản” do báo Tài chính - Đầu tư tổ chức, ông Vũ Việt Linh, Phó giám đốc Phòng Phân tích khách hàng tổ chức, Maybank Investment Bank (Vietnam) đã có những ý kiến liên quan đến vấn đề nâng hạng tín nhiệm quốc gia. 

Nâng hạng tín nhiệm quốc gia sẽ trở thành trọng tâm của Chính phủ trong nỗ lực huy động vốn phục vụ tham vọng xây dựng quốc gia. Việt Nam sẽ cần thực hiện các khoản đầu tư khổng lồ trong giai đoạn 2025-2030, khoảng 250 - 280 tỷ USD mỗi năm, để thực sự công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8 - 10%. 

Để thực hiện được kế hoạch này, Việt Nam cần huy động vốn cả trong và ngoài nước và 4 trụ cột chiến lược đã được thúc đẩy. Cụ thể, cần phát triển sâu hơn thị trường vốn, bao gồm Phát triển thị trường trái phiếu, Nâng hạng thị trường chứng khoán lên nhóm thị trường mới nổi (EM) bởi FTSE và MSCI, bên cạnh đó là Xây dựng trung tâm tài chính quốc tế (IFCs), và quan trọng nhất theo quan điểm của Maybank là Nâng hạng tín nhiệm quốc gia lên mức Investment Grade bởi S&P/Fitch. 

Ông Vũ Việt Linh cho biết, việc nâng hạng tín nhiệm quốc gia lên mức Investment Grade có thể mở ra thêm nguồn vốn cho Việt Nam, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn 2031 - 2035. Cụ thể, nâng hạng tín nhiệm giúp giảm chi phí vay vốn từ 150 - 300 điểm cơ bản, Mở khoá được nguồn vốn từ các quỹ hưu trí, công ty bảo hiểm và quỹ đầu tư quốc gia; Phát tín hiệu về ổn định vĩ mô, qua đó giảm biến động tỷ giá và chi phí rủi ro, đồng thời Góp phần cải thiện xếp hạng tín nhiệm của doanh nghiệp. 

Ông Vũ Việt Linh, Phó giám đốc Phòng Phân tích khách hàng tổ chức, Maybank Investment Bank (Vietnam). Ảnh: Chí Cường

Điều này sẽ giúp Việt Nam tiếp cận thị trường vốn toàn cầu thuận lợi hơn, giảm chi phí vốn cho Chính phủ, ngân hàng và doanh nghiệp, thu hút thêm dòng vốn ngoại, tạo ra những “năm bùng nổ” cho thị trường chứng khoán Việt Nam - thậm chí còn lớn hơn và bền vững hơn so với sự kiện nâng hạng EM.

Thu hút vốn ngoại, hỗ trợ ổn định tỷ giá và thúc đẩy hiệu suất thị trường chứng khoán

Thông tin từ chuyên gia Maybank cho biết, theo Fitch, S&P và Moody’s, Việt Nam cần tháo gỡ các rào cản về luật pháp, hạn chế rủi ro cao trong hệ thống ngân hàng, và cải thiện sự suy giảm bộ đệm ngoại hối. Mặc dù còn nhiều thách thức, Việt Nam đang nỗ lực thúc đẩy các cải cách nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trọng yếu trên hành trình hướng tới mức tín nhiệm đầu tư (Investment Grade).

Về sức mạnh thể chế, Maybank cho rằng Nghị quyết 68 và quá trình cải cách kinh tế là bước đầu để cải thiện chất lượng quản lý và luật pháp. 

Về rủi ro hệ thống ngân hàng, do quy mô lớn so với GDP và chỉ số an toàn vốn còn thấp, tăng trưởng GDP mạnh mẽ trong những năm tới có thể giúp giải quyết vấn đề này. Chính phủ đặt mục tiêu tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) của toàn ngành ngân hàng đạt 12% vào năm 2030 (theo Quyết định 412). Phần lớn các ngân hàng đang giữ lại lợi nhuận và hạn chế chi trả cổ tức để bảo toàn vốn; trong khi các ngân hàng quốc doanh như BIDV và Vietcombank đã lên kế hoạch tăng vốn thông qua phát hành riêng lẻ.

Nhằm phát triển thị trường vốn, Chính phủ đặt mục tiêu vốn hóa thị trường cổ phiếu và dư nợ trái phiếu doanh nghiệp đạt lần lượt 120% và 25% GDP vào năm 2030 (so với mức 43% và 11% năm 2024). Việc quy hoạch các trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam tiệm cận các chuẩn mực tài chính toàn cầu.

Đối với bộ đệm ngoại hối, việc FED cắt giảm lãi suất có thể xuống khoảng 3% vào cuối năm 2026 cùng với môi trường kinh doanh cải thiện sẽ giúp thu hút dòng USD quay trở lại, hỗ trợ Ngân hàng Nhà nước củng cố dự trữ ngoại hối.

Dù chưa có lộ trình chính thức, các cuộc tham vấn với IMF đã khuyến nghị Việt Nam cải thiện tính kịp thời và minh bạch của dữ liệu vĩ mô, bao gồm cán cân thanh toán (BoP) và vị thế đầu tư quốc tế ròng (IIP). Chính phủ cũng đang xem xét phát hành trái phiếu bằng đồng USD để tăng dự trữ ngoại hối và huy động vốn cho hạ tầng. Theo Quyết định 412, Chính phủ đặt mục tiêu dự trữ ngoại hối đạt tối thiểu mức đủ cho 4 tháng nhập khẩu vào năm 2030.

Theo quan điểm của Maybank, Việt Nam đang tiến gần tới xếp hạng tín nhiệm Investment Grade, có thể vào năm 2028 (kịch bản tích cực) hoặc năm 2030 (kịch bản cơ sở). 

Diễn biến xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam theo Fitch.

Việc nâng hạng sẽ phát đi tín hiệu về nền tảng vĩ mô vững chắc hơn, giảm chi phí rủi ro quốc gia và doanh nghiệp. Hồ sơ rủi ro được cải thiện sẽ giúp thu hút vốn ngoại, hỗ trợ ổn định tỷ giá và thúc đẩy hiệu suất thị trường chứng khoán. 

Nhìn từ các quốc gia khác như Thái Lan, Indonesia hay Philippines cho thấy những lợi ích kinh tế rõ rệt của việc đạt xếp hạng tín nhiệm quốc gia Investment Grade. Nghiên cứu cũng cho thấy các nhà đầu tư cổ phiếu thường hưởng lợi nhiều nhất nếu tham gia thị trường trong giai đoạn hai năm trước nâng hạng đến hai năm sau khi nâng hạng.

Trên thị trường cổ phiếu, ông Vũ Việt Linh cho rằng, thị trường mới đi được nửa chặng đường của chu kỳ tăng giá. Danh mục khuyến nghị tiếp tục ưu tiên các doanh nghiệp tư nhân dẫn đầu, phù hợp với chương trình kiến thiết quốc gia của Chính phủ - đặc biệt là hạ tầng (đường sắt, đường bộ, năng lượng) và các tổ chức tài chính đóng vai trò huy động vốn cho phát triển.