Câu hỏi đặt ra là, làm thế nào để khôi phục niềm tin và xây dựng một thị trường TPCN minh bạch, chuẩn mực và bền vững hơn?

Với tốc độ tăng trưởng trung bình 15% mỗi năm, thị trường thực phẩm chức năng (TPCN) Việt Nam được xem là “mỏ vàng” của ngành hàng chăm sóc sức khỏe. Theo Hiệp hội Thực phẩm Chức năng Việt Nam VAFF, hơn 60% người tiêu dùng trong nước đã biết và từng sử dụng các sản phẩm loại này. Cùng với sự gia tăng nhận thức về sức khỏe, thị trường được dự báo sẽ tiếp tục mở rộng mạnh mẽ trong những năm tới.

Trên bình diện quốc tế, báo cáo của Mordor Intelligence cho thấy quy mô thị trường TPCN toàn cầu có thể tăng từ 186,22 tỷ USD năm 2023 lên 212,85 tỷ USD năm 2028, tương đương tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) 2,71%/năm. Riêng tại Việt Nam, quy mô và tốc độ phát triển trung bình tăng hàng năm từ 7,5 - 15%, năm 2019 đạt 6 tỷ USD, năm 2020 đạt 16,2 tỷ USD, năm 2022 đạt 29,3 tỷ USD, năm 2023 đạt 37,8 tỷ USD.

Quy mô và tốc độ phát triển ngành TPCN ở Việt Nam. Nguồn: VAFF

Còn theo phân tích của Metric, doanh số ngành TPCN trên các sàn thương mại điện tử đạt gần 8.000 tỷ đồng chỉ trong vòng một năm, với hơn 24 triệu sản phẩm được bán ra.

Niềm tin bị bào mòn

Tốc độ tăng trưởng ấn tượng ấy lại đi kèm một nghịch lý lớn: niềm tin của người tiêu dùng đang bị bào mòn. Trên các nền tảng mạng xã hội và TMĐT, hàng loạt sản phẩm TPCN được quảng cáo như “thuốc chữa bệnh”, phóng đại công dụng, hoặc gắn mác nhập khẩu dù không rõ nguồn gốc. Thống kê của Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cho thấy, có tới 80% các quảng cáo trong lĩnh vực phòng và hỗ trợ điều trị bệnh gây bức xúc hiện nay trên môi trường internet, mạng xã hội, nền tảng thương mại điện tử… là “trá hình” TPCN.

Không chỉ vấn đề quảng cáo, một loạt lỗ hổng khác cũng khiến thị trường thêm méo mó: thành phần sai lệch so với công bố, hàm lượng không đạt chuẩn, đội ngũ tư vấn thiếu kiến thức chuyên môn, hoặc hệ thống phân phối không minh bạch. Những yếu tố này cộng hưởng tạo nên một “khủng hoảng niềm tin” khi người tiêu dùng không còn biết đâu là sản phẩm thực sự an toàn và hiệu quả.

Cần một chuẩn mực mới

Trong bối cảnh đó, giới chuyên gia kêu gọi xây dựng bộ tiêu chí khoa học rõ ràng cho sản phẩm TPCN. Một sản phẩm đáng tin cậy cần có nghiên cứu lâm sàng hoặc tổng hợp phân tích, hàm lượng hoạt chất đạt ngưỡng hiệu quả, dạng bào chế có khả năng hấp thu cao, công thức hiệp đồng giữa các thành phần, chứng nhận quốc tế như GMP hay USP, và hướng tới tiêu chuẩn “Clean Label”, tức ít phụ liệu, không màu nhân tạo hay chất độn không cần thiết.

Đây được xem là “bộ lọc” để giúp người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm có căn cứ khoa học thay vì tin vào quảng cáo cảm tính. Trong bối cảnh số hóa mạnh mẽ, nỗ lực minh bạch hóa thông tin sản phẩm không còn là câu chuyện của riêng một doanh nghiệp. Nhiều nhà sản xuất, sàn TMĐT và nền tảng công nghệ đã bắt đầu áp dụng các giải pháp như truy xuất nguồn gốc qua QR hay blockchain để củng cố niềm tin người dùng. Điều này cho thấy một thực tế, muốn thiết lập chuẩn mực mới cho thị trường, cần có sự dịch chuyển đồng đều từ nhiều phía, chứ không chỉ dựa vào nỗ lực của một vài đơn vị.

Droppii và nỗ lực tái tạo niềm tin

Trong làn sóng chuyển dịch số của ngành TPCN, Droppii được biết đến như một nền tảng thương mại ứng dụng công nghệ để giải quyết vấn đề minh bạch. Doanh nghiệp này xây dựng cơ chế kiểm định khắt khe trước khi sản phẩm được phân phối: mọi sản phẩm đều phải vượt qua quá trình thẩm định theo sáu tiêu chí khoa học, có chứng nhận COA và hồ sơ nghiên cứu đi kèm.

Chỉ những sản phẩm TPCN vượt qua “ba lớp kiểm định” mới đủ tiêu chuẩn xuất hiện trên kệ Droppii

Song song, Droppii triển khai hệ thống đào tạo bài bản cho đội ngũ cộng tác viên tư vấn sức khỏe, những người trực tiếp tương tác với khách hàng. Mỗi tư vấn viên phải hoàn thành ít nhất 40 giờ học và tuân thủ quy tắc không phóng đại công dụng, không quảng cáo sản phẩm như thuốc chữa bệnh.

Bài toán không chỉ nằm ở đào tạo mà còn ở việc bảo đảm tư vấn viên áp dụng đúng những gì đã học, một thách thức chung của mọi mô hình dựa vào tư vấn trực tiếp. Đại diện Droppii cho biết nền tảng đang siết chặt giám sát nội bộ và phối hợp với các tổ chức kiểm định độc lập để hạn chế tình trạng tư vấn sai lệch, vốn khá phổ biến trên thị trường TPCN.

Ở góc độ kiểm soát chất lượng, ông Trần Thiên Ấn - Đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Droppii khẳng định: “Chúng tôi sẵn sàng từ chối cả những sản phẩm bán chạy nếu không có cơ sở khoa học rõ ràng. Điều đó có thể ảnh hưởng doanh thu ngắn hạn, nhưng về lâu dài mới thực sự bảo vệ người tiêu dùng”.

Theo ông Trần Thiên Ấn, hiện Droppii có khoảng 1000 SKU TPCN, 100% có giấy chứng nhận phân tích (COA) được công khai trên website. Nền tảng cũng hợp tác với các phòng lab độc lập như SGS Việt Nam để thực hiện spot check (kiểm tra ngẫu nhiên) định kỳ.

Từ những bước đi trên, Droppii định vị mình như một trong các đơn vị theo đuổi tiêu chuẩn mới cho ngành TPCN, dựa trên ba trụ cột: minh bạch dữ liệu, nền tảng khoa học và đạo đức tư vấn. Điều này diễn ra trong bối cảnh cả thị trường đang tìm cách thiết lập lại niềm tin người tiêu dùng.

Các cơ quan quản lý trong nước đã tăng cường hậu kiểm và xử lý vi phạm, nhưng việc tái thiết niềm tin cho người tiêu dùng đòi hỏi sự chung tay của toàn ngành. Mỗi doanh nghiệp cần chủ động minh bạch thông tin, mỗi nền tảng cần đặt chuẩn kiểm định lên hàng đầu, và mỗi người tiêu dùng cũng phải thay đổi thói quen mua hàng, đặt câu hỏi trước khi quyết định chi tiền: “Sản phẩm này có an toàn không? Có phù hợp với tình trạng của mình không? Có ai dùng và phản hồi tốt chưa? Mua ở đâu để không lo hàng kém chất lượng?”

Có thể thấy, việc đi theo hướng “làm chuẩn từ gốc” trong việc lựa chọn sản phẩm kỹ lưỡng, công khai dữ liệu và chú trọng đào tạo con người,... đang giúp Droppii tạo nên một cách tiếp cận riêng trong ngành TPCN. Đây không phải nỗ lực mang tính đơn độc, mà là một phần của làn sóng chuyển dịch chung hướng tới một thị trường minh bạch và bền vững hơn.

Thị trường TPCN tại Việt Nam rõ ràng là một “mảnh đất” còn nhiều dư địa phát triển, song đi cùng là thách thức về kiểm soát chất lượng, nguồn gốc và niềm tin người tiêu dùng. Sự tham gia của nhiều doanh nghiệp và nền tảng, trong đó có Droppii, được kỳ vọng sẽ tạo lực đẩy để thị trường chuyển từ giai đoạn “bùng nổ số lượng” sang phát triển chất lượng, ổn định và đáng tin cậy hơn.