Mô hình Sở chỉ huy Chiến dịch Hồ Chí Minh

Tái hiện mốc son lịch sử

Càng gần những ngày giáp Tết Nguyên đán Ất Tỵ, hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), Bảo tàng Chiến dịch Hồ Chí Minh càng thu hút đông đảo các đoàn du khách đến tham quan. 

Nằm trên đường Lê Duẩn (quận 1, TP.HCM), cách Dinh Độc Lập khoảng 600 m, ban đầu nơi đây là Phòng trưng bày Chiến dịch Hồ Chí Minh, được thành lập ngày 27/7/1987, với hơn 560 hiện vật gốc, 108 ảnh tư liệu và 36 tài liệu khoa học.

Để phát triển tương xứng với tầm vóc và ý nghĩa lịch sử của Chiến dịch Hồ Chí Minh, ngày 11/12/2020, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 3936/QĐ-BQP thành lập Bảo tàng Chiến dịch Hồ Chí Minh thuộc Quân khu 7. Hiện nay, Bảo tàng Chiến dịch Hồ Chí Minh và Bảo tàng lực lượng vũ trang miền Đông Nam bộ do Cục Chính trị Quân khu 7 quản lý.

Trong đó, Bảo tàng Chiến dịch Hồ Chí Minh đang lưu giữ những hiện vật, hình ảnh, tư liệu quý hiếm, nhiều loại là “độc bản” về Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975. Tại đây, có hai mô hình có kích thức lớn là Sở chỉ huy Chiến dịch Hồ Chí Minh và mô hình Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng, chế độ ngụy quyền sụp đổ. Ngoài ra, Bảo tàng có 3 bộ sưu tập hiện vật quý gồm: bộ sưu tập cờ của các quân đoàn, binh đoàn và các đơn vị; bộ sưu tập pháo phòng không, tên lửa; bộ sưu tập xe quân sự đã từng tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh. Đặc biệt, Bảo tàng là nơi lưu giữ sổ trực ban tác chiến Chiến dịch Hồ Chí Minh, là hiện vật quý “độc nhất vô nhị”, được công nhận là Bảo vật Quốc gia.

Để tạo thêm “sức sống” cho Bảo tàng, Ban giám đốc đã sưu tầm, bổ sung các hiện vật, tư liệu để trở thành một địa điểm thu hút khách du lịch trong và ngoài nước, nhằm quảng bá hình ảnh Việt Nam kiên cường và bất khuất.

Điều thú vị là mỗi hiện vật trưng bày tại Bảo tàng đều gắn với các mốc son lịch sử và tái hiện lại Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 như Chiến dịch Tây Nguyên, Chiến dịch Huế - Đà Nẵng, Chiến dịch Hồ Chí Minh… Nơi đây còn có một sa bàn điện tử rộng 60 m2, được ví như một chiến trường thu nhỏ khi tái hiện lại một cách chân thật toàn bộ chiến dịch Hồ Chí Minh. Du khách đến đây sẽ được nghe các hướng dẫn viên thuyết trình với 3 ngôn ngữ là tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Pháp. Đến với Bảo tàng, du khách còn được tham quan khu trưng bày ngoài trời có diện tích 2.500 m2, giới thiệu các loại vũ khí, khí tài sử dụng trong chiến dịch như máy bay, xe tăng, pháo các loại…

Đại tá Lương Anh Tuấn, Cựu chiến binh kháng chiến chống Mỹ khi tới trao tặng hiện vật cho Bảo tàng, đã bồi hồi xúc động: “Đau xót lắm khi đồng đội của mình đang ở lứa tuổi sung sức phải dừng lại cuộc hành trình, nằm lại chiến trường. Quá trình hành quân vô cùng gian khổ, cơm không có mà ăn, chủ yếu sống nhờ măng rừng, lá cây, có nhiều trường hợp chết vì đói, vì sốt rét, thương hàn. Tôi sống được, nhưng đêm đêm lại mơ thấy đồng đội, lòng tôi đau lắm. Có được hòa bình này, chúng ta phải cố giữ lấy”.

Cuốn sổ trực ban tác chiến Chiến dịch Hồ Chí Minh, là hiện vật quý “độc nhất vô nhị”, được công nhận là Bảo vật Quốc gia

Để người dân đến với Bảo tàng nhiều hơn

Những ngày này, các nhân viên hướng dẫn tại Bảo tàng Chiến dịch Hồ Chí Minh tất bật đón các đoàn khách tham quan. Vừa giới thiệu cho chúng tôi về các kỷ vật lưu giữ tại Bảo tàng, Đại úy quân nhân chuyên nghiệp Trần Thị Duân vừa kể, để khắc phục tình trạng quá tải do số lượng khách tham quan đông, nhất là dịp cuối tuần và ngày lễ, do điều kiện hạ tầng chưa đáp ứng được số lượng lớn cùng một lúc, nên Bảo tàng phải hiệp đồng chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, trường học sắp xếp lịch tham quan phù hợp với điều kiện, đảm bảo duy trì mật độ khách ổn định, đáp ứng tốt nhất yêu cầu của công tác tuyên truyền và giáo dục.

Không chỉ tuyên truyền giáo dục về những bài học lịch sử, Bảo tàng còn phối hợp với các đơn vị, nhà trường tổ chức đa dạng những hoạt động ý nghĩa như: Lễ kết nạp đảng viên, đoàn viên, phát động thi đua; Giao lưu, trò chuyện với các nhân chứng lịch sử chia sẻ về những kỷ niệm sâu sắc trong thời gian tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh.

Các chương trình lồng ghép nhiều nội dung ý nghĩa, giúp các em tiếp thu kiến thức lịch sử dễ dàng hơn từ các hiện vật “mắt thấy, tai nghe”. Trong các buổi trò chuyện với những nhân chứng lịch sử, luôn có tương tác, giải đáp câu hỏi, kết hợp với các trò chơi đan xen để tạo hứng thú cho các em. Đây là những trải nghiệm quý giá, tạo cho buổi học tập ngoại khóa trở nên hấp dẫn, thú vị, qua đó góp phần nâng cao nhận thức, khơi dậy niềm tự hào của thế hệ trẻ hôm nay.

Các học sinh hứng thú với tiết học thực tế về Chiến dịch Hồ Chí Minh

Và hơn hết, từng hiện vật, hình ảnh lưu giữ tại đây như giữ mãi âm vang chiến thắng vĩ đại của dân tộc, góp phần tạo nên không gian văn hóa truyền thống, văn hóa đặc sắc của TP.HCM. Bảo tàng đã trở thành “địa chỉ đỏ” giúp các thế hệ hôm nay học tập truyền thống, hun đúc thêm lòng yêu nước, ý chí phấn đấu học tập, lao động.

Đại tá Nguyễn Ngọc Điệp, Giám đốc Bảo tàng Quân khu 7 chia sẻ, trước sự bùng nổ của khoa học công nghệ, làm thay đổi xu hướng thụ hưởng văn hóa, Ban giám đốc Bảo tàng rất trăn trở và luôn suy nghĩ làm sao để thu hút được công chúng đến với Bảo tàng nhiều hơn, làm sao để các cơ quan, đơn vị, nhà trường đưa chương trình tham quan bảo tàng thành một nội dung giáo dục truyền thống, học tập ngoại khóa.

Từ những nỗi niềm đó, Ban giám đốc và nhân viên Bảo tàng lên ý tưởng xây dựng một mô hình mà mục đích là thu hút khách đến tham quan một cách tự giác. Bảo tàng đã chọn mô hình “Hành trình đến với Bảo tàng”.  Với mô hình này, Ban giám đốc xác định 4 đột phá gồm: xây dựng hình mẫu người thuyết minh “ân cần, chu đáo, văn minh, lịch sự”; ứng dụng khoa học công nghệ đổi mới nội dung, hình thức trưng bày thu hút khách tham quan; tăng cường hợp tác với các nhà trường, các công ty du lịch, tạo thành tour tham quan bổ ích; tích cực đẩy mạnh công tác truyền thông, quảng bá.

Đặc biệt, Bảo tàng đã ký kết với nhiều trường học, công ty du lịch lữ hành trên địa bàn TP.HCM, tạo thành tour tham quan cho học sinh, sinh viên và du khách. Từ năm 2019 đến nay, Bảo tàng hợp tác với 6 trường, 4 công ty du lịch, một trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. Từ đó, phối hợp với các nhà trường tổ chức hàng trăm buổi tham quan, giao lưu, học tập cho học sinh, sinh viên, đoàn viên thanh niên thông qua các chương trình: Câu lạc bộ em yêu lịch sử; Rung chuông vàng; Em tập làm thuyết minh viên…

Nắm bắt được xu thế ngày nay, Bảo tàng còn đẩy mạnh quảng bá các hoạt động của mình trên phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội. Nhờ vậy, trong giai đoạn 2019-2023, lượng khách đến với Bảo tàng tăng 180% so với giai đoạn trước đó.