Phiên họp sáng 8/5 của Quốc hội.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 9, sáng 8/5, Quốc hội đã nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật Thanh tra (sửa đổi).

Thừa ủy quyền của Thủ tướng trình dự án luật, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, so với luật hiện hành, dự thảo luật lược bỏ 54 điều. Đó là, lược bỏ quy định về Thanh tra Bộ, Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ; cơ quan thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ, Thanh tra sở, Thanh tra huyện, tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành…

Theo Tổng Thanh tra, việc này để thực hiện Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả theo Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Ông Phong cũng cho biết, Dự thảo luật đã sửa đổi, hoàn thiện một số nội dung tại 23 điều, để thực hiện Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra,

Cụ thể, dự thảo luật quy định các cơ quan thanh tra, gồm: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Thanh tra Cơ yếu; Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Đáng chú ý, dự thảo luật quy định thống nhất một hoạt động thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành như trong luật hiện hành.

Thanh tra là hoạt động xem xét, đánh giá, kết luận, kiến nghị xử lý của cơ quan thanh tra đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.

Quy định này nhận được đa số ý kiến tán thành trong cơ quan thẩm tra - Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, vì phù hợp với vị trí, vai trò, nhiệm vụ của các cơ quan thanh tra, nhất là việc thu gọn hệ thống cơ quan thanh tra sau sắp xếp.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Thanh tra hiện hành, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng nêu ý kiến thẩm tra.

Ồng Tùng cho hay, qua thảo luận, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với quy định của dự thảo Luật, quy định thống nhất một hoạt động thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành như Luật hiện hành. Vì quy đinh này phù hợp với vị trí, vai trò, nhiệm vụ của các cơ quan thanh tra, nhất là việc thu gọn hệ thống cơ quan thanh tra sau sắp xếp.

Bên cạnh đó, có ý kiến băn khoăn về sự phù hợp, tính khả thi của việc áp dụng chung một trình tự, thủ tục đối với hoạt động thanh tra mà về bản chất bao gồm 2 loại thanh tra hành chính và  thanh tra chuyên ngành, hiện đang được Luật hiện hành quy định thực hiện theo trình tự, thủ tục khác nhau.

Do đó, cơ quan thẩm tra nghị Chính phủ, Thanh tra Chính phủ quan tâm, lưu ý vấn đề này trong tổ chức triển khai thực hiện Luật để kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh.

Về hệ thống cơ quan thanh tra, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với cách quy định như dự thảo Luật, vì vừa bảo đảm thể chế hóa tinh thần Kết luận số 134-KL/TW, vừa quy định khái quát phù hợp với yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, phù hợp với thực tiễn tổ chức các cơ quan thanh tra nêu trên.

Đồng thời, quy định trên bao quát được cả trường hợp điều ước quốc tế mà sau này Nhà nước ta ký kết hoặc tham gia có phát sinh yêu cầu thành lập cơ quan thanh tra. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị quy định đúng tên gọi các cơ quan thanh tra như thể hiện tại Kết luận số 134-KL/TW để bảo đảm thể chế hóa chính xác yêu cầu, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ông Tùng phản ánh.

Liên quan đến vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh, báo cáo thẩm tra nêu, theo Kết luận số 134-KL/TW thì sau khi thực hiện sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra, Thanh tra Chính phủ sẽ tiếp nhận chức năng thanh tra của các Thanh tra Bộ; Thanh tra tỉnh sẽ tiếp nhận chức năng thanh tra của các Thanh tra huyện, Thanh tra sở.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận xét, một số nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ quy định tại khoản 1 Điều 10 của dự thảo Luật. Như, thanh tra các vụ việc phức tạp, liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước của nhiều Bộ, cơ quan ngang Bộ, thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn và tài sản của nhà nước tại doanh nghiệp do Bộ, cơ quan ngang Bộ đại diện chủ sở hữu, và vị trí, chức năng của Thanh tra tỉnh quy định tại Điều 15 (như giúp UBND cấp tỉnh “quản lý nhà nước về công tác thanh tra”) đang kế thừa quy định của Luật hiện hành là chưa thực sự bám sát những đổi mới trong tổ chức bộ máy các cơ quan thanh tra vì các quy định đó chỉ phù hợp với bối cảnh ở các Bộ có Thanh tra Bộ, ở một số sở chuyên môn và UBND cấp huyện có tổ chức cơ quan thanh tra.

Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ và vị trí, chức năng của Thanh tra tỉnh trong dự thảo Luật để chỉnh lý, hoàn thiện bảo đảm đồng bộ với mô hình tổ chức của các cơ quan thanh tra sau sắp xếp.

Chiều nay, dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) sẽ được tiến hành thảo luận tại tổ.