Một đoạn cao tốc Bắc - Nam, đoạn Dầu Giây - Phan Thiết do Nhà nước đầu tư.

Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 7145/VPCP – KTTH gửi Tổng thư ký Quốc hội góp ý về dự kiến nội dung Kỳ họp thứ sáu, Quốc hội khóa XV.

Tại công văn này, Văn phòng Chính phủ đề nghị không bổ sung dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư vào nội dung Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV.

Lý do là vào ngày 30/8/2023 Chính phủ đã có Tờ trình số 412/TTr-CP trình Quốc hội về dự án Luật Đường bộ để Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, trong đó đã bổ sung nội dung quy định về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên tuyến đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác (Điều 45, Điều 90).

“Do vậy, để tránh trùng lặp cùng một chính sánh lại được trình Quốc hội tại hai văn bản quy phạm pháp luật trong cùng một kỳ họp Quốc hội, đề nghị không bổ sung dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư vào nội dung Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV”, công văn của Văn phòng Chính phủ nêu rõ.

Trước đó, Bộ GTVT đã có tờ trình gửi Chính phủ đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư.

Cụ thể, Bộ GTVT đề nghị Chính phủ xem xét, trình Quốc hội ban hành Nghị quyết trong đó cho phép thu phí sử dụng đường bộ đối với toàn bộ các tuyến cao tốc do nhà nước đầu tư theo cơ chế phí (Bổ sung Danh mục Phí, lệ phí kèm theo Luật Phí và lệ phí một khoản phí mới: “Phí sử dụng đường cao tốc do Nhà nước đầu tư”).

Dự thảo Nghị quyết quan trọng này gồm 4 điều: Điều 1 - Nhà nước thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư; Điều 2 - Bổ sung Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật Phí và lệ phí số 97/2015/QH13; Điều 3 - Tổ chức thực hiện và Điều 4 - Điều khoản thi hành.

Bộ GTVT cho biết, trong danh mục các loại phí thuộc lĩnh vực đường bộ chưa có quy định về phí sử dụng đường bộ thu qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư (bao gồm cả các đoạn đường bộ do Nhà nước đầu tư trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông).

Do đó, để thu phí sử dụng đường bộ thu qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, cần phải báo cáo Quốc hội để Quốc hội chấp thuận chủ trương.

“Sau khi được Quốc hội chấp thuận chủ trương thu phí, các cơ quan có thẩm quyền sẽ triển khai các thủ tục cần thiết để hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan làm cơ sở triển khai thực hiện”, lãnh đạo Bộ GTVT thông tin.

Trong trường hợp Quốc hội ban hành Nghị quyết, Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT, UBND các tỉnh xác định cụ thể các đoạn tuyến đường bộ cao tốc thực hiện thu phí; xây dựng đề án khai thác theo quy định làm cơ sở tổ chức thực hiện.

Về mức thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư, Bộ GTVT kiến nghị xác định trên ba nguyên tắc cơ bản: phù hợp với lợi ích của người sử dụng đường cao tốc; được xây dựng trên cơ sở tổng số phí thu được sau khi bù đắp chi phí tổ chức thu phải đảm bảo còn dư để cân đối vào ngân sách nhà nước để bố trí kinh phí bảo trì dự án và hoàn vốn đầu tư; được tính toán theo từng đoạn/tuyến đường bộ cao tốc cụ thể để đảm bảo phù hợp với điều kiện khai thác, kinh tế xã hội theo từng khu vực.

Số tiền phí thu được được nộp ngân sách nhà nước và sử dụng theo quy định pháp luật về ngân sách, trong đó ưu tiên sử dụng cho đầu tư, quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, hỗ trợ các dự án đầu tư đường bộ theo hình thức hợp đồng BOT trong trường hợp bị ảnh hưởng bởi phân lưu khi các tuyến đường cao tốc đưa vào khai thác (so với điều kiện hợp đồng dự án ban đầu).

Về cơ chế phân chia nguồn thu phí giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, Bộ GTVT đề xuất số tiền phí thu được trên từng tuyến cao tốc được nộp vào ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo tỷ lệ nguồn vốn đầu tư của ngân sách trung ương và ngân sách địa phương tham gia dự án đầu tư tuyến cao tốc đó.

Ngày 18/8/2023 Bộ GTVT đã xin ý kiến các Bộ: Tài chính, Tư pháp, Nội Vụ, Ngoại giao, Kế hoạch và Đầu tư về đề nghị xây dựng dự án Nghị quyết của Quốc hội về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư.

Tuy nhiên đối với nội dung này, trong quá trình xây dựng Luật Đường bộ, Bộ GTVT đã đưa vào Điều 90 Dự thảo Luật Đường bộ để trình Quốc hội xem xét cho ý kiến tại Kỳ họp tháng 10/2023 với nội dung bổ sung khoản “phí sử dụng đường bộ cao tốc thu đối với phương tiện lưu thông trên tuyến đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác”.

Để tránh trùng lặp cùng một chính sách lại được trình Quốc hội tại hai văn bản quy phạm pháp luật trong cùng một kỳ họp Quốc hội, Bộ GTVT đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ trước mắt chưa trình Chính phủ hồ sơ xây dựng Nghị quyết riêng của Quốc hội về việc thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư.

Bộ GTVT cho biết là sẽ tiếp tục theo dõi, cập nhật những nội dung mà Quốc hội, cử tri quan tâm trong quá trình thảo luận về Luật Đường bộ, đặc biệt là việc bổ sung cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện chủ trương của Quốc hội về việc thu phí với đường bộ cao tốc do nhà nước