Năm 2025 là năm thứ tư liên tiếp Chương trình Top 10 Nơi làm việc tốt nhất Việt Nam - VBW10 trong các ngành kinh tế trọng điểm được Viet Research và Báo tài chính - Đầu tư (Bộ tài chính) nghiên cứu và công bố. Đây là chương trình thường niên nhằm tìm kiếm và tôn vinh những doanh nghiệp có môi trường làm việc tốt nhất trong các ngành, các doanh nghiệp tuyển dụng hàng đầu Việt Nam, những thành tố quan trọng tạo cơ hội việc làm, góp phần chung vào sự phát triển bền vững của đất nước và nền kinh tế trong giai đoạn mới. Những doanh nghiệp xuất sắc góp mặt trong VBW10 đóng vai trò quan trọng trong việc định hình và nâng cao chất lượng thị trường lao động quốc gia, đóng vai trò dẫn dắt trong việc thúc đẩy trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững, tạo ra giá trị lâu dài cho các cổ đông, người lao động, nền kinh tế và xã hội.

Danh sách đầy đủ Top 10 Nơi làm việc tốt nhất Việt Nam ngành Xây dựng và phương pháp nghiên cứu được đăng tải trên Cổng thông tin của chương trình https://vbw10.vn/.

Nguồn: Top 10 Nơi làm việc tốt nhất Việt Nam ngành Xây dựng (https://vbw10.vn/)

Nguồn: Top 10 Nơi làm việc tốt nhất Việt Nam ngành Xây dựng (https://vbw10.vn/)

Thị trường lao động ngành Xây dựng Việt Nam: Sức bật mới giữa làn sóng đầu tư hạ tầng

Thị trường lao động ngành Xây dựng Việt Nam giai đoạn 2023-2025 ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ cùng đà tăng trưởng của nền kinh tế và đầu tư hạ tầng. Theo Tổng cục Thống kê, đến quý III/2023, cả nước có khoảng 51,2 triệu lao động có việc làm, trong đó 17,2 triệu người (33,5%) thuộc khu vực công nghiệp và xây dựng - tăng gần 320 nghìn người so với cùng kỳ. Đến 9 tháng năm 2025, con số này đạt 17,4 triệu người, chiếm 33,4% tổng lao động có việc làm, cho thấy khu vực xây dựng vẫn là một trong những “đầu tàu” của thị trường lao động.

Động lực chính đến từ đầu tư công và dòng vốn FDI. Tính đến tháng 9/2025, giá trị giải ngân vốn đầu tư công đạt hơn 440 nghìn tỷ đồng, tương đương 53,3% kế hoạch năm, tăng 132 nghìn tỷ đồng so với cùng kỳ 2024. Hàng loạt dự án trọng điểm như cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, sân bay Long Thành, đường vành đai 3 TP.HCM bước vào giai đoạn thi công cao điểm, kéo nhu cầu nhân lực tăng mạnh. Theo SSI Research (2025), riêng nhóm xây dựng hạ tầng giao thông có khối lượng công việc quý III tăng 15% so với cùng kỳ, trở thành trụ cột tăng trưởng của toàn ngành. Song song đó, dòng vốn FDI đổ vào lĩnh vực chế biến – chế tạo và bất động sản công nghiệp đạt hơn 17 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm 2025, tăng 15% so với năm trước, kéo theo nhu cầu lớn về lao động xây dựng trong các dự án nhà xưởng, trung tâm logistics và dữ liệu.

Tổng thể, thị trường lao động ngành Xây dựng giai đoạn 2023-2025 đang dịch chuyển theo hướng tăng cả quy mô, chất lượng và tính chuyên môn, phản ánh vai trò của lực lượng lao động như “nền móng” cho sự phục hồi và phát triển bền vững của nền kinh tế.

Nguồn: Top 10 Nơi làm việc tốt nhất Việt Nam ngành Xây dựng (https://vbw10.vn/)

Thiếu người, thừa việc: Nỗi lo nhân lực của ngành Xây dựng

Phía sau nhịp độ thi công sôi động của hàng loạt đại dự án là nỗi lo thiếu người làm việc - đặc biệt là lao động kỹ thuật và công nhân tay nghề cao. Doanh nghiệp trong ngành đồng loạt báo cáo tình trạng “khát nhân công”, trong khi thống kê cho thấy mỗi năm ngành cần thêm 400.000 - 500.000 lao động để đáp ứng nhu cầu. Theo VACC, riêng quý II/2025, nhu cầu tuyển dụng nhân lực tăng tới 171,9% so với cùng kỳ năm trước, nhưng số hồ sơ ứng tuyển lại giảm hơn 42%. Cung không đủ cầu, nhiều công trình phải giãn tiến độ hoặc tăng chi phí nhân công để giữ người.

Không chỉ thiếu, chất lượng lao động cũng là điểm nghẽn lớn nhất. Nhiều sinh viên mới ra trường thiếu kỹ năng thực hành và kiến thức về công nghệ mới như BIM, xây dựng xanh, hay tự động hóa, khiến doanh nghiệp phải mất thêm thời gian và chi phí đào tạo lại. Lao động có trình độ cao đẳng, trung cấp nghề hiện chỉ chiếm khoảng 12%, trong khi thợ bậc cao (bậc 6 - 7) chỉ đạt 7% tổng lực lượng ngành. Tỷ lệ kỹ sư - trung cấp - công nhân ở Việt Nam là 1 : 1,3 : 0,5, trong khi ở các quốc gia phát triển là 1 : 4 : 10, phản ánh rõ tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” kéo dài nhiều năm.

Song song đó là bài toán an toàn và điều kiện làm việc. Ngành Xây dựng nằm trong Top 5 lĩnh vực có tỷ lệ tai nạn lao động chết người nhiều nhất năm 2024, chủ yếu do ngã từ độ cao (45%), vật rơi (28%) và tai nạn máy móc (27%). Theo Bộ Y tế, khoảng 1/4 công nhân xây dựng mắc bệnh phổi mãn tính do tiếp xúc với bụi và hóa chất, trong khi công tác bảo hộ và đào tạo an toàn vẫn còn hạn chế. Môi trường làm việc khắc nghiệt, rủi ro cao khiến nhiều lao động rời bỏ ngành, chuyển sang khu công nghiệp hoặc đi xuất khẩu lao động.

Bên cạnh đó, đặc thù lao động di cư theo dự án khiến công nhân phải di chuyển liên tục giữa các vùng miền, bài toán nhà ở, đời sống và an sinh xã hội tại công trường trở nên nan giải. Cộng thêm việc lực lượng trẻ ngày càng thu hẹp, trong khi đội ngũ hiện tại đang dần “già hóa”, ngành Xây dựng đang đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nhân lực trầm trọng trong 5 năm tới.

Có thể nói, giữa lúc Việt Nam đẩy mạnh đầu tư hạ tầng và chuyển đổi sang mô hình xây dựng xanh - số hóa - an toàn, bài toán nhân lực chính là “nút thắt cổ chai” cần được tháo gỡ sớm. Nếu không có chiến lược đào tạo, đãi ngộ và nâng tầm nghề nghiệp rõ ràng, ngành Xây dựng sẽ đứng trước nguy cơ thiếu người làm - thừa việc cần trong chính giai đoạn phát triển quan trọng nhất của mình. Coteccons là ví dụ tiêu biểu khi áp dụng chiến lược nhân sự bộ ba “Tổ chức - Nhân tài - Văn hóa”, hướng đến mô hình tổ chức tinh gọn, minh bạch và đề cao năng lực. Văn hóa “OWN IT” trao quyền cho các Giám đốc Dự án như những “mini CEO”, giúp nhân sự chủ động, sáng tạo và gắn bó lâu dài. Doanh nghiệp cũng đầu tư hàng chục nghìn giờ đào tạo nội bộ và hợp tác cùng các trường đại học lớn để nuôi dưỡng thế hệ kỹ sư trẻ. Tương tự, Ricons chú trọng phát triển đội ngũ bằng các chương trình đào tạo thực tế, E-learning và hợp tác với Đại học Bách Khoa, Kiến Trúc, Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM trong tuyển dụng và hướng nghiệp. Cùng với đó là hệ thống khen thưởng, phúc lợi và môi trường làm việc văn minh - gắn kết giúp người lao động yên tâm phát triển lâu dài.

Xây dựng xanh - Số hóa - Thông minh: Tương lai mới của lao động ngành Xây dựng

Trong giai đoạn tới, thị trường lao động ngành Xây dựng Việt Nam sẽ chịu tác động mạnh mẽ từ chuyển đổi số, công nghệ mới và yêu cầu phát triển bền vững, mở ra cả cơ hội lẫn thách thức cho lực lượng lao động.

Chuyển đổi số và công nghệ mới đang trở thành động lực thay đổi toàn ngành. Bộ Xây dựng đã ban hành Đề án Chuyển đổi số ngành Xây dựng giai đoạn 2024-2025, tầm nhìn đến 2030, trong đó nhấn mạnh phát triển hạ tầng số, cơ sở dữ liệu quốc gia và ứng dụng BIM (Building Information Modeling) trong quy hoạch, thẩm định, cấp phép và quản lý công trình. Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu thí điểm phần mềm BIM, hệ thống quản lý công trường điện tử, và đang nghiên cứu ứng dụng AI, IoT, robot tự động hóa trong thi công và quản lý dự án để nâng cao năng suất, giảm chi phí nhân công và sai sót kỹ thuật. Những thay đổi này khiến nhu cầu về kỹ sư công nghệ, chuyên viên dữ liệu và quản lý dự án số tăng nhanh, trong khi nhóm lao động thủ công có nguy cơ bị thu hẹp.

Song song đó, xu hướng “xây dựng xanh - đô thị thông minh - phát triển bền vững” đang định hình lại cơ cấu nhân sự toàn ngành. Các dự án hiện nay không chỉ yêu cầu năng lực thi công, mà còn đòi hỏi kiến thức về thiết kế xanh theo tiêu chuẩn LEED, LOTUS, EDGE, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, vận hành công trình tiết kiệm năng lượng và quản lý bằng công nghệ số, cảm biến, dữ liệu lớn (Big Data). Theo IFC và Ngân hàng Thế giới (2024), thị trường công trình xanh Việt Nam đang tăng trưởng nhanh, nhưng nguồn nhân lực có chứng chỉ và hiểu biết chuyên sâu về lĩnh vực này vẫn còn rất hạn chế.

Trước bối cảnh đó, doanh nghiệp trong ngành buộc phải đầu tư mạnh vào đào tạo lại (reskilling) và nâng cao kỹ năng (upskilling) cho đội ngũ hiện có, đặc biệt trong các lĩnh vực thiết kế xanh, quản lý năng lượng và vận hành công trình thông minh. Đây cũng là cơ hội cho những lao động được đào tạo bài bản, có khả năng thích ứng với công nghệ và xu hướng phát triển bền vững - nhóm nhân sự sẽ có lợi thế cạnh tranh cao về thu nhập, cơ hội thăng tiến và khả năng tham gia vào các dự án quốc tế.

Về dài hạn, những xu hướng này không chỉ tái định hình cấu trúc nghề nghiệp trong ngành Xây dựng, mà còn thúc đẩy thị trường lao động Việt Nam tiến tới hiệu quả, an toàn và bền vững hơn, phù hợp với mục tiêu chuyển đổi xanh và số hóa của nền kinh tế quốc gia.

Lễ Công bố và Vinh danh các doanh nghiệp trong Danh sách Top 10 Nơi làm việc tốt nhất Việt Nam - Ngành Xây dựng sẽ diễn ra trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp Việt 2025 - Kiến tạo và dẫn dắt chuyển đổi bền vững, dự kiến tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12 năm 2025 và được đăng tải tại cổng thông tin của Chương trình https://vbw10.vn/ và trên các kênh truyền thông đại chúng.