Cuộc chơi trái phiếu tại I.P.A

Năm 2024, phần lớn các công bố thông tin của I.P.A đều liên quan đến trái phiếu, bao gồm phát hành mới và mua lại trước hạn trái phiếu. Báo cáo tài chính hợp nhất của I.P.A cho thấy, tính đến cuối năm, vay dài hạn từ trái phiếu phát hành chiếm 3.720 tỷ đồng, trong đó trái phiếu của I.P.A là 3.398 tỷ đồng, trái phiếu của công ty con là Công ty cổ phần Năng lượng Bắc Hà là 325 tỷ đồng.

Dữ liệu trên hệ thống trái phiếu Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, trong năm 2024, I.P.A đã có 5 đợt chào bán mới với tổng giá trị 3.298 tỷ đồng, tất cả được thực hiện trong nửa cuối năm. Các đợt phát hành này đều nhằm cơ cấu lại các khoản nợ theo các hợp đồng vay và các khoản công nợ khác của I.P.A, hay còn gọi là đảo nợ.

Với đợt phát hành đầu tiên trong năm 2024 vào ngày 5/6/2024 giá trị 317 tỷ đồng, I.P.A sử dụng cho việc cơ cấu 2 khoản nợ với Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Nam Cần Thơ với giá trị lần lượt là 309 tỷ đồng và 8 tỷ đồng. Tại đợt phát hành này, I.P.A cho biết, Công ty còn 3 mã trái phiếu với dư nợ 3.000 tỷ đồng, bao gồm các mã IPAH2124002, IPAH2124003, IPAH2225001, mỗi gói có giá trị phát hành 1.000 tỷ đồng.

Đến ngày 27/06/2024, I.P.A tiếp tục phát hành thành công thêm lô trái phiếu trị giá 735 tỷ đồng với kỳ hạn 5 năm. Trước đó 3 ngày, I.P.A có quyết định mua lại trước hạn 2 mã trái phiếu gồm 400 tỷ đồng trái phiếu IPAH2124003 và 300 tỷ đồng mã trái phiếu IPAH2124002, tổng giá trị mua lại là 700 tỷ đồng.

Tháng 8/2024, I.P.A tiếp tục quyết định triển khai phát hành trái phiếu đợt 2/2024 với giá trị 1.096 tỷ đồng, kỳ hạn trái phiếu 5 năm. Khoản tiền thu được từ đợt phát hành này lại được I.P.A dùng để cơ cấu lại các khoản nợ từ 3 lô trái phiếu IPAH2124002, IPAH2124003, IPAH2225001.

Tháng 11/2024, I.P.A phát hành trái phiếu đợt 3 với giá trị 600 tỷ đồng và dùng số tiền này để cơ cấu lại khoản nợ của 2 mã trái phiếu còn lại là IPAH2124002, IPAH2124003. Tháng 12/2024, đợt 4, I.P.A phát hành 550 tỷ đồng trái phiếu và dùng để trả hết các khoản dư nợ còn lại của 2 mã trái phiếu  IPAH2124003, IPAH2225001.

Đẩy gánh nặng về tương lai

Như vậy, IPA phát hành 5 lô trái phiếu mới trong năm 2024 chỉ để đảo nợ cho 3 lô trái phiếu cũ và trả phần nợ với Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Nam Cần Thơ. Dòng tiền không đi vào hoạt động kinh doanh. Các khoản nợ của I.P.A vẫn không có nhiều thay đổi, nhưng việc đảo nợ này khiến IPA kéo dài được thời gian sử dụng nguồn vốn vay mà không phải xin kéo dài kỳ hạn trái phiếu.

Báo cáo tài chính I.P.A cho biết, tính đến cuối năm 2024, tổng nợ phải trả của Công ty ở mức 4.165 tỷ đồng. Trong đó, nợ ngắn hạn và nợ dài hạn có sự tráo đổi cho nhau. Trong khi nợ ngắn hạn giảm mạnh từ mức 3.671 tỷ đồng đầu năm 2024 xuống 462 tỷ đồng, thì nợ dài hạn lại tăng từ 1.103 tỷ đồng lên 3.703 tỷ đồng, chủ yếu do việc cơ cấu lại vay nợ thuê tài chính dài hạn và ngắn hạn.

Điều này giúp các hệ số tài chính của I.P.A bớt rủi ro hơn. Nếu cuối năm 2023, nợ ngắn hạn của Công ty (3.671 tỷ đồng) vượt quá tài sản ngắn hạn lúc đó (2.867 tỷ đồng), thì đến cuối năm 2024, áp lực giảm đi đáng kể với nợ ngắn hạn thấp hơn nhiều so với tài sản ngắn hạn (1.956 tỷ đồng).

Năm 2024, I.P.A tiếp tục ghi nhận lưu chuyển tiền thuần âm từ hoạt động tài chính (619,2 tỷ đồng), trong đó tiền thu từ đi vay là 3.625 tỷ đồng, còn tiền trả nợ gốc vay là 4.241 tỷ đồng.

Trên thị trường, không thiếu các tổ chức phát hành tìm đến trái phiếu để cơ cấu lại các khoản nợ cũ. Đây cũng là một trong các mục đích được cho phép khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp theo Nghị định 65/2022/NĐ-CP. Với phương án ngắn hạn, các tổ chức phát hành có thể sử dụng phương thức này để kéo dài thời gian sử dụng dòng tiền, nhưng áp lực trả nợ vẫn hiện hữu ở tương lai.

Việc liên tục phát hành trái phiếu chỉ để đảo nợ suốt cả năm 2024 tại I.P.A khiến nhà đầu tư chú ý. Trong quá khứ, với mối quan hệ lòng vòng, I.P.A liên tục dùng vốn vay từ trái phiếu để cho Công ty cổ phần Đầu tư và Dịch vụ Trustlink vay lại. Trong khi đó, Trustlink lại là nhà thu xếp vốn cho nhiều doanh nghiệp khác.

Tính đến cuối năm 2024, I.P.A vẫn ghi nhận khoản thu về cho vay ngắn hạn trị giá 864,7 tỷ đồng với Trustlink (đầu năm 2024, giá trị khoản này là 1.266 tỷ đồng). Mục đích của khoản vay là sử dụng vào mục đích đầu tư, kinh doanh của bên vay. Khoản cho vay này do cả I.P.A và các công ty con cho Trustlink vay. Giữa năm 2024, I.P.A cho biết, đã thu hồi toàn bộ số tiền cho vay là hơn 258 tỷ đồng. Như vậy, khoản hiện còn đến từ các công ty con của I.P.A.