Trung tâm Dữ liệu và Nghiên cứu phát triển công nghệ cao Viettel tại Khu công nghiệp Tân Phú Trung (huyện Củ Chi, TP.HCM).

Nhu cầu cao, cơ hội lớn

Tập đoàn Viettel vừa khởi công xây dựng một trung tâm dữ liệu siêu lớn tại Khu công nghiệp Tân Phú Trung (huyện Củ Chi, TP.HCM). Dự án được triển khai trên diện tích gần 4 ha, tổng công suất thiết kế lên tới 140 MW, với khoảng 10.000 rack. Công suất trung bình đạt 10 kW/rack (gấp 2,5 lần mức trung bình tại Việt Nam), công suất tối đa lên tới 60 kW/rack, đáp ứng nhu cầu tính toán cho các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) quy mô lớn. Đây là trung tâm dữ liệu đầu tiên của Việt Nam đạt công suất trên 100 MW, tương đương các trung tâm dữ liệu lớn trên thế giới và thuộc Top 10 khu vực Đông Nam Á.

Theo báo cáo mới nhất của Cushman & Wakefield, Việt Nam sở hữu 51 MW công suất trung tâm dữ liệu đang hoạt động, 11 MW đang xây dựng và dự kiến có thêm 28 MW trong tương lai. Con số này còn xa với mục tiêu 870 MW vào năm 2030 mà Bộ Khoa học và Công nghệ đề ra.

Tốc độ đầu tư xây dựng trung tâm dữ liệu chưa theo kịp nhu cầu. Cầu đang vượt cung tới 38%.

Theo phân tích của ông Lê Bá Tân, CEO Viettel IDC, tổng số trung tâm dữ liệu trên thế giới trong năm 2025 đạt con số 11.800, tăng 30% chỉ trong 2 năm. Thị trường trung tâm dữ liệu toàn cầu dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng ổn định đến năm 2030 với tốc độ hơn 7%/năm. Dự báo năm 2025, thị trường trung tâm dữ liệu toàn cầu đạt khoảng 345 tỷ USD.

Với mức tăng trưởng lớn, đang xuất hiện xu hướng triển khai các trung tâm dữ liệu tại các thị trường mới có lợi thế về tài nguyên (năng lượng, giá thuê hạ tầng, đất đai…). Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế như chi phí xây dựng và vận hành thấp hơn nhiều so với các quốc gia trong khu vực, nên giá thuê dịch vụ cũng thấp hơn. Đây là cơ hội lớn cho Việt Nam trong làn sóng chuyển dịch dữ liệu và hạ tầng công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ từ các nền kinh tế phát triển sang Đông Nam Á.

Báo cáo chi phí xây dựng trung tâm dữ liệu năm 2025 do Cushman & Wakefield thực hiện cho thấy, Việt Nam có chi phí xây dựng trong nhóm thấp nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Bà Trang Bùi, Tổng giám đốc Cushman & Wakefield đánh giá, nhờ chi phí xây dựng và giá đất cạnh tranh, vị trí địa lý đắc địa, Việt Nam có nhiều tiềm năng trở thành một thị trường dữ liệu lớn trong khu vực. Minh chứng rõ nhất là các nhà vận hành quốc tế như Apple, Intel, Canon, Samsung, LG, LEGO, Airbus... đã bắt đầu hợp tác với các đối tác tại Việt Nam để thiết lập chiến lược chuyển đổi số.

Thách thức không nhỏ

Mặc dù nhu cầu cao, cơ hội lớn, nhưng việc đầu tư xây dựng trung tâm dữ liệu tại Việt Nam cũng gặp không ít thách thức, như thiếu hụt nguồn vốn, thiếu nhân lực kỹ thuật cao, chi phí vận hành cao…

Ông Vũ Thế Bình, Tổng thư ký Hiệp hội Internet Việt Nam nhận định, các trung tâm dữ liệu cũng đón đầu nhu cầu từ nước ngoài chuyển vào Việt Nam theo làn sóng đầu tư nước ngoài và xu thế chuyển dịch nội dung về gần người dùng Internet Việt Nam của các nhà cung cấp dịch vụ nội dung toàn cầu. Tuy nhiên, các nhà đầu tư trong nước gặp nhiều thách thức khi nguồn điện chưa ổn định và hạ tầng kết nối quốc tế còn hạn chế. Số tuyến cáp biển của Việt Nam còn quá ít, với 5 tuyến hiện hữu và 2 tuyến đang xây dựng (phục vụ 72 triệu người dùng Internet) - chỉ bằng 20-30% so với các nước trong khu vực.

Một thách thức không nhỏ với các trung tâm dữ liệu là máy chủ AI có mức tiêu thụ điện rất lớn. Đến năm 2030, ước tính 70% công suất trung tâm dữ liệu toàn cầu sẽ phục vụ AI, đòi hỏi giải pháp làm mát và năng lượng mới. Theo báo cáo của WB phát hành vào đầu năm 2025, tổng lượng điện tiêu thụ tại các trung tâm dữ liệu của ASEAN sẽ tăng từ mức 2% lên 6% tổng mức tiêu thụ trên toàn khu vực.

Như vậy, toàn bộ hạ tầng trung tâm dữ liệu nếu theo thiết kế công suất như hiện nay sẽ không thể nào đáp ứng được. Điều này đã thúc đẩy việc xây dựng những trung tâm dữ liệu thế hệ mới để đáp ứng điều kiện hạ tầng, làm mát cho máy chủ cũng như cung cấp đủ điện năng cho máy chủ hoạt động. Đây là một trong những thách thức lớn nhất với các nhà đầu tư khai thác và vận hành.

Theo bà Trang Bùi, một trong những thách thức lớn nhất là khả năng cung cấp điện ổn định để đảm bảo duy trì hoạt động của các trung tâm dữ liệu. Việt Nam thường xuyên xảy ra tình trạng mất điện do lưới điện quốc gia gặp khó khăn trong đáp ứng nhu cầu tiêu thụ cao điểm. Chính phủ đang nỗ lực bổ sung khoảng 6,6 GW công suất điện, nhưng việc này có thể mất nhiều năm để hoàn thành.

Ngoài ra, các quy định pháp lý và thủ tục hành chính phức tạp cũng là rào cản lớn. Bên cạnh đó, nguồn lao động có tay nghề trong lĩnh vực xây dựng và vận hành trung tâm dữ liệu vẫn rất hạn chế, nhất là nhóm nhân lực có khả năng xây dựng các công trình công nghiệp quy mô lớn.

Còn ông Lê Bá Tân cho rằng, mặc dù có lợi thế về giá điện, quỹ đất dồi dào, song Việt Nam đang có một số hạn chế, thua thiệt so với một số các quốc gia khác trong khu vực, như chưa có sự tham gia đông đảo của cộng đồng bigtech đầu tư các trung tâm dữ liệu lớn. Bên cạnh đó, máy chủ AI có giá 8 - 10 tỷ đồng, gấp 4 - 50 lần giá máy chủ PC, nhưng chúng lại có vòng đời rất ngắn. Bởi vậy, các nhà đầu tư phải rất cẩn trọng trong lựa chọn model và phiên bản phù hợp để tránh trượt giá công nghệ và đảm bảo hiệu quả đầu tư.