Doanh nhân Nguyễn Thị Thu Huyền.

Đến với cốm bằng sự  trân trọng

Hiện diện tại nhiều sự kiện văn hóa, du lịch lớn của Thủ đô và cả nước, từ Hội chợ Mùa Thu 2025, đến Lễ hội Ẩm thực Hà Nội,… gian hàng Cốm Mộc Huyền giữ dáng vẻ bình dị, mà luôn đông khách dừng chân, tham quan và mua sắm. Những hạt cốm non tươi đưa hương dịu dàng nhưng đủ sức níu bước người qua, như chính nét văn hóa người Hà Nội: tinh tế và lặng lẽ tạo nên sức hút bền lâu.

Đứng sau gian hàng ấy là doanh nhân Nguyễn Thị Thu Huyền, Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại Phát triển Việt Long, đơn vị phát triển thương hiệu Cốm Mộc Huyền. Người phụ nữ ấy có nụ cười hiền và ánh mắt luôn ánh lên niềm tự hào khi nói về cốm. Giọng chị trầm hơn khi nói về mình: “Tôi yêu cốm và làm cốm bằng tâm thế của một người Hà Nội không cho phép mình làm qua loa”.

Ít ai biết rằng, trước khi gây dựng thương hiệu Cốm Mộc Huyền, nữ doanh nhân sinh năm 1978 từng là nhà báo, công tác tại Tạp chí Biển Việt Nam. Công việc đưa chị đi nhiều, được làm việc cùng lực lượng hải quân, cảnh sát biển, các đơn vị quân đội. Đó là quãng thời gian cho chị vốn sống, tính kỷ luật cao và tinh thần chịu trách nhiệm đến tận cùng.

Nhưng đời sống riêng đặt ra một lựa chọn khác. Con chị sinh non, cần mẹ ở bên nhiều hơn. Chị chọn dừng lại, không vì chán nghề, mà vì không muốn bỏ rơi con trong những năm tháng quan trọng nhất. Nhắc đến quyết định ấy, chị khẽ mỉm cười: “Đó là lúc tôi cần sống chậm lại, làm một việc có thể đi sâu hơn, kỹ hơn, và vẫn cho mình cảm giác được lao động nghiêm túc”.

Rẽ khỏi nghề báo, chị chấp nhận bắt đầu lại từ đầu, không danh xưng, không bảo chứng, chỉ có kinh nghiệm và sự kiên nhẫn.

Cốm đến với chị tự nhiên và không mang dáng dấp của một kế hoạch kinh doanh. Gia đình chị có gốc làng nghề. Cô họ là nghệ nhân Nguyễn Thị Hòa, gia đình làm cốm hơn trăm năm ở làng Vòng, đến chị đã là đời thứ tư. Trước đó, chị thường mua cốm mang đi biếu bạn bè, đối tác, khách quý. Chị hiểu mình đang tặng thứ gì, từ đâu ra và vì sao nó xứng đáng. Trong một xã hội, mà quà cáp dễ trở thành hình thức, cốm Hà Nội với chị là lựa chọn vừa đủ, tinh tế, có ký ức và chiều sâu văn hóa.

Chị Huyền bắt đầu làm cốm từ năm 2019. Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại Phát triển Việt Long được thành lập năm 2022, khi chị đã đi được một quãng đủ dài để hiểu rằng nếu muốn làm sâu, cần một cấu trúc bài bản hơn. Cốm Mộc Huyền ra đời từ chính tên chị và chữ mộc, mộc của hạt cốm nguyên bản, mộc của cách làm giản dị, mộc của tinh thần không phô trương.

Chị nhìn rất rõ thị trường. Những thương hiệu cốm lâu đời đã có chỗ đứng vững chắc. Câu hỏi đặt ra với chị không phải là làm sao để cạnh tranh bằng quảng cáo, mà là tồn tại bằng chất lượng. Chị chọn con đường khó là truyền miệng và trải nghiệm. Chị đi sự kiện, tự bỏ tiền mua gian hàng, mời khách ăn thử, lắng nghe từng phản hồi. “Quảng cáo có thể khiến người ta mua thử, nhưng chỉ có trải nghiệm thật mới khiến họ quay lại”, chị nói.

Những năm đầu là chuỗi ngày lỗ nặng. Xôi cốm không thể để qua ngày. Bánh cốm đến ngày thứ tư phải mang đi tặng. Có những sự kiện lớn, chị mang theo lượng hàng trị giá hàng trăm triệu đồng nhưng bán không đủ bù chi phí. Nhắc đến quãng thời gian ấy, mắt chị buồn mênh mang: “Có những ngày dọn hàng biết chắc là lỗ, thậm chí lỗ cả trăm triệu đồng, thật buồn biết bao!”.

Nhưng rồi chị chăm chỉ tham gia các hội chợ, những người ăn thử đã mua và quay lại, những đơn hàng bắt đầu đến từ sự tin cậy. Chị từng hỏi khách rằng họ mua có phải vì ủng hộ hay không. Câu trả lời rất thẳng. Không ai bỏ ra vài chục triệu chỉ để ủng hộ. Họ mua vì thấy ngon và chất, đủ tinh tế để mang đi tặng. “Với tôi, đó là điều quan trọng hơn tất thảy”, chị tự hào nói.

Cốm Mộc Huyền ra đời từ chính tên chị Huyền và chữ mộc, mộc của hạt cốm nguyên bản, mộc của cách làm giản dị.

Cầu toàn như một thói quen

Khi đứng trước gian hàng Cốm Mộc Huyền, mọi thứ đều chỉnh chu với không gian sắp đặt rất Hà Nội để ai cũng muốn dừng chân chụp ảnh. Từ cách bày sản phẩm, màu sắc mây tre, lá sen, hoà cùng cốm non, đến trang phục nhân viên. Cầu toàn với chị Huyền không phải là một khái niệm, mà là thói quen hình thành từ từng lần chuẩn bị gian hàng, từng cách đóng gói, từng lời nói với khách.

Chị từng kể về một lần cảm thấy xấu hổ tại một sự kiện ngoại giao lớn. Gian hàng được đặt ở vị trí đẹp, khách quốc tế đông, nhưng chị không kịp chuẩn bị không gian như mong muốn. Khi khách khen sản phẩm, chị lại thấy mình chưa làm đủ tốt phần hình ảnh. Nhắc đến đó, chị im lặng vài giây rồi nói chậm lại: “Tôi sợ nhất là làm chưa đủ tốt mà lại mang danh Hà Nội. Đã đứng ở đó rồi thì không cho phép mình cẩu thả”.

Từ lần ấy, chị luôn chuẩn bị trong tâm thế rằng mình không biết ai sẽ bước vào gian hàng. Lãnh đạo, chuyên gia, du khách hay một người dân bình thường, tất cả đều xứng đáng được đón tiếp bằng sự chỉn chu cao nhất. Cách chị xử lý sau bán hàng cũng phản ánh rõ triết lý ấy. Khi có sự cố, dù lỗi đến từ đâu, chị chọn nhận trách nhiệm trước. Sản phẩm được đổi mới, giá trị được giữ nguyên hoặc tốt hơn. Chị để khách tự so sánh. Phần lớn những khách ấy trở thành khách quen. Với chị, giữ được niềm tin quan trọng hơn đúng sai trong một tình huống cụ thể.

Sáng tạo để hạt cốm không ngừng vươn xa

Cốm Mộc Huyền hiện có hơn 20 sản phẩm, trải từ những món quen thuộc của ký ức Hà Nội đến những sáng tạo phù hợp với đời sống hôm nay. Nhưng với chị Huyền, sáng tạo phải luôn là hạt cốm có còn được đặt ở trung tâm hay không. “Nếu người ta không cảm nhận được hạt cốm, thì đó không còn là cốm nữa”, chị nói chậm lại như một lời tự nhắc mình.

Câu chuyện về kem cốm địa danh là ví dụ rõ nhất cho cách làm nghề ấy. Chị dành nhiều tháng làm việc cùng đội ngũ kỹ thuật, chấp nhận bỏ nhiều mẻ kem, kiên quyết từ chối phương án xay nhuyễn cốm để tạo mùi. Với chị, cốm phải hiện diện bằng hình hài thật, để khi ăn, người ta còn nhai được hạt cốm, còn nhận ra mùi nếp non rất đặc trưng và hình thức phải sắc nét như một tác phẩm điêu khắc.

Trà sữa cốm cũng được chị điều chỉnh theo tinh thần ấy. Ít đường, vị nhẹ, để người trung niên uống vẫn thấy dễ chịu, người trẻ uống không thấy gắt. Với chị Huyền, một sản phẩm được đón nhận không phải vì lạ, mà vì sự mộc, khi hạt cốm là điểm tựa, không bị che lấp bởi lớp vị ngọt hay thứ gia vị nào khác.

Chị Huyền đang ấp ủ mở một quán nhỏ chuyên về đồ uống sáng tạo từ cốm.

Thế giới sản phẩm của Cốm Mộc Huyền được mở ra theo một trật tự rõ ràng. Ở đó, những món gắn với ký ức lễ Tết, cưới hỏi, thờ cúng như cốm, xôi cốm, bánh cốm, chả cốm, vẫn giữ vị trí cốt lõi, như một nền nếp không thể thay thế. Song song là những món mang hơi thở đương đại như xúc xích cốm, giò cốm, trà sữa cốm, mochi cốm, rượu cốm, được sáng tạo không ngừng để phù hợp với nhiều lứa tuổi và không gian sử dụng.

Dù ở hình thức nào, hạt cốm nguyên bản vẫn là trục xoay, để người thưởng thức nhận ra đây là cốm Hà Nội, chứ không phải một biến thể mờ nhạt mang tính hương liệu. Với chị Huyền, sự đa dạng ấy không nhằm phô diễn, mà để chứng minh rằng khi được đặt đúng chỗ, hạt cốm hoàn toàn có thể đi cùng nhịp sống hiện đại mà vẫn giữ nguyên cốt cách.

Chị bảo: “Cốm không phải món ăn của một mùa”. Mùa nóng có kem, có trà lạnh, mùa lạnh có xôi, có chè, có bánh chưng cốm nóng. Xuân hạ thu đông, cốm đều có cách hiện diện của riêng mình, miễn là người làm đủ kiên nhẫn và đủ hiểu.

Là người Hà Nội gốc, chị Huyền luôn tự trọng khi làm nghề. Từ cách đặt tên sản phẩm, chọn màu sắc, chọn mùa vụ, đến cách giao tiếp với khách, chị giữ một nhịp Hà Nội chậm, kỹ và vừa phải, để người đến từ nơi khác nhìn vào có thể nhận ra ngay. Chị chưa mở cửa hàng cố định nên sản phẩm làm xong chuyển tay ngay, không qua trung gian, để mọi thứ nằm trong tầm kiểm soát. Cách làm ấy vất vả, nhưng cho chị sự yên tâm.

Chị Huyền đang ấp ủ mở một quán nhỏ chuyên về đồ uống sáng tạo từ cốm. “Tôi chỉ mong người ta cầm cốc trà sữa cốm hay trà sen cốm lên và biết ngay đó là hạt cốm thật, để người trẻ tìm thấy sự mới mẻ, người lớn tuổi tìm lại ký ức quen thuộc”, chị cười rạng rỡ. Đó là không gian để chị làm chậm, làm kỹ và thăng hoa với cốm, để cốm đi vào đời sống đương đại sâu hơn.

Nhìn về tương lai, chị Huyền vẫn bền bỉ với những mẻ cốm vẫn được giã tay, vẫn đạt độ mỏng như lá mít và dẻo đúng chuẩn. Chị cũng luôn đau đáu tìm cách để thời hạn sử dụng các sản phẩm cốm lâu hơn với định hướng xuất khẩu. Với chị, tương lai của Cốm Mộc Huyền không nằm ở việc đi thật nhanh, mà ở khả năng đi đủ lâu và đủ bền, để hạt cốm Hà Nội dần được nhận diện đúng nghĩa trong đời sống hôm nay.

Giữa thời đại quảng cáo dày đặc, gian hàng Cốm Mộc Huyền vẫn lặng lẽ tỏa hương. Như cách chị Huyền giữ hạt cốm Hà Nội ở đúng vị trí tinh hoa nhất, bằng sự tử tế và chân thành, để mọi giá trị khác tự tìm đến.