Thảo luận 3 nhóm lĩnh vực ưu tiên

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, trong những năm qua, khuôn khổ chính sách về hợp tác công - tư (PPP) đã liên tục được hoàn thiện. Việc sửa đổi Luật PPP và các nghị định liên quan đã mở rộng tối đa lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP, tăng tính linh hoạt trong cơ chế tài chính - chia sẻ rủi ro, đồng thời rút gọn quy trình để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư.

“Có thể nói, sau giai đoạn nỗ lực hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, Việt Nam đã sẵn sàng bước vào giai đoạn thúc đẩy triển khai mạnh mẽ các dự án PPP có tính lan tỏa cao”, lãnh đạo Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương phát biểu khai mạc.

Nhằm tạo diễn đàn trao đổi thực tiễn giữa cơ quan quản lý Nhà nước, các đối tác phát triển và các nhà đầu tư tư nhân, Bộ Tài chính phối hợp với ADB chủ trì tổ chức chương trình Đối thoại cấp cao về PPP năm 2025. Đối thoại cấp cao về PPP năm nay được thiết kế nhằm thảo luận về các lĩnh vực ưu tiên, phản ánh nhu cầu thực tiễn và xu hướng hợp tác giữa Nhà nước - đối tác phát triển - doanh nghiệp.

Đối thoại năm 2025 tập trung thảo luận 3 nhóm lĩnh vực ưu tiên.

Thứ nhất là giao thông, trụ cột quan trọng nhất với nhu cầu vốn lớn, bao gồm cao tốc, cảng biển, sân bay và các tuyến kết nối liên vùng. Việc triển khai PPP trong lĩnh vực này được kỳ vọng giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, bảo đảm chia sẻ rủi ro hợp lý và nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành.

Nhóm thứ hai là giao thông đô thị gắn với phát triển đô thị tích hợp (TOD). Các đô thị lớn đang đối mặt nhu cầu cấp bách về metro, vận tải công cộng và hạ tầng đô thị thông minh. Đây được coi là lĩnh vực cần các mô hình huy động vốn bền vững thông qua khai thác quỹ đất và giá trị gia tăng của đô thị.

Nhóm thứ ba là đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hạ tầng xã hội, phù hợp định hướng xác định đổi mới sáng tạo là trụ cột chiến lược theo Nghị quyết 57-NQ/TW. Lĩnh vực này được đánh giá có tiềm năng tạo đột phá, với các mô hình như hạ tầng số cho quản trị quốc gia, dịch vụ công và hợp tác ba bên giữa Nhà nước - doanh nghiệp - viện, trường.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cảm ơn sự đồng hành của Chính phủ Australia, Canada và ADB trong quá trình hỗ trợ Việt Nam hoàn thiện chính sách PPP và nâng cao năng lực triển khai. Bộ Tài chính kỳ vọng các trao đổi tại Đối thoại sẽ góp phần hiện thực hóa khung pháp lý PPP, giúp triển khai dự án một cách thực chất, hiệu quả và đáp ứng yêu cầu huy động nguồn lực cho phát triển trong giai đoạn mới.

Nhiều bước tiến trong xây dựng nền tảng pháp lý 

Đồng chủ trì hội nghị, ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam nhận định: Trong 15 năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến đáng ghi nhận trong xây dựng nền tảng pháp lý và thể chế cho hợp tác công tư. Những bước đi đầu tiên bắt đầu từ Nghị định 108/2009 về các hợp đồng BOT, BT và BTO, cùng với Quyết định 71/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế thí điểm đầu tư theo hình thức đối tác công - tư đã mở ra cánh cửa cho sự tham gia có cấu trúc của khu vực tư nhân vào phát triển hạ tầng.

Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam phát biểu tại hội nghị.

Tiếp đó là Nghị định 15/2015/NĐ-CP và Nghị định 63/2018/NĐ-CP về đầu tư theo hình thức đối tác công tư, nhằm giải quyết hàng loạt thách thức phát sinh trong thực tiễn chuẩn bị dự án, cơ chế chia sẻ rủi ro và lựa chọn nhà đầu tư.

Cũng theo đại diện ADB, một dấu mốc hết sức quan trọng là Luật PPP năm 2020, văn bản hợp nhất toàn bộ hệ thống quy định trước đó thành một khuôn khổ thống nhất. Những sửa đổi tiếp theo trong các năm 2024 và 2025 tiếp tục cho thấy quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, đồng thời phản ánh những kinh nghiệm rút ra từ triển khai thực tiễn. Đây là một hành trình dài, tạo nền tảng để Việt Nam có thể triển khai PPP theo các định hướng mang tính chiến lược và nhất quán hơn.

Tuy vậy, vẫn còn rất nhiều việc phải làm để có thêm những dự án thực sự khả thi, có khả năng vay vốn và thu hút hiệu quả nguồn lực từ các tổ chức tín dụng.

“Cũng như Thứ trưởng vừa chia sẻ, chúng tôi rất mong có thêm nhiều dự án thực sự khả thi được đưa ra thị trường. Chúng tôi ấn tượng với tốc độ cải cách của Việt Nam. Nghị quyết 68 mới được ban hành đã thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế tư nhân và được xem là trụ cột phát triển của kinh tế Việt Nam. Theo quan điểm của ADB, để khu vực tư nhân đảm nhiệm được vai trò trong nền kinh tế quốc gia như tinh thần của Nghị quyết 68, Việt Nam cần có một khung nền tảng PPP thực sự mạnh”, ông Shantanu Chakraborty nhấn mạnh.

Nhấn mạnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn quan trọng của quá trình hoàn thiện khung khổ hợp tác công - tư (PPP), theo Giám đốc ADB, tốc độ cải cách của Việt Nam trong thời gian qua, đặc biệt sau khi Nghị quyết 68 được ban hành, đã tạo nền tảng thúc đẩy mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân – trụ cột của tăng trưởng quốc gia trong những thập niên tới.

Các đại biểu tham dự hội nghị.

Ông Chakraborty cho biết ADB ấn tượng với nỗ lực hoàn thiện thể chế, sự sẵn sàng của Chính phủ Việt Nam trong việc mở ra không gian mới cho khu vực tư nhân tham gia phát triển hạ tầng. Tuy nhiên, để khu vực tư nhân có thể thực sự đóng vai trò theo kỳ vọng của Nghị quyết 68, Việt Nam cần sở hữu một khung nền tảng PPP đủ mạnh, minh bạch và vận hành hiệu quả.

“Những quyết tâm cải cách thể chế cần được chuyển hóa thành các dự án khả thi thực sự trên thị trường”, ông Chakraborty nhấn mạnh.

Theo ông Chakraborty, thời gian gần đây, Việt Nam tập trung mạnh vào đầu tư công và phát triển các siêu dự án hạ tầng. Nhưng mọi nỗ lực chỉ có thể mang lại kết quả khi các tiêu chuẩn và khuôn khổ PPP được đưa vào vận hành đầy đủ. Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số vào năm 2030 và trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045, quốc gia sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức về nguồn vốn, quy mô dự án và khả năng tiếp cận thị trường tài chính quốc tế.

Ông Chakraborty nhấn mạnh nhu cầu huy động nguồn lực rất lớn không chỉ để phát triển hạ tầng kinh tế, mà còn để phục vụ mục tiêu phát triển bền vững và ứng phó biến đổi khí hậu. Để thành công, Việt Nam cần khai mở hiệu quả các nguồn tài chính và tận dụng được sự quan tâm của khu vực tư nhân trong và ngoài nước. Đây cũng là bài toán dẫn đến nhu cầu củng cố chất lượng chuẩn bị dự án, từ nghiên cứu khả thi, phân tích rủi ro tới đóng gói dự án theo tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Chakraborty khẳng định, trong hành trình phát triển của Việt Nam, mô hình PPP sẽ ngày càng đóng vai trò trọng yếu trong việc cung cấp hạ tầng hiện đại, bền vững và có sức chống chịu cao. Để làm được điều đó, Việt Nam cần sự lãnh đạo mạnh mẽ, khung thể chế vững chắc, năng lực chuẩn bị dự án chất lượng cao cùng các đối tác tin cậy. Ông cho biết các nguồn lực quốc tế, từ các ngân hàng phát triển, đối tác kinh tế, đến các nhà đầu tư tài chính luôn sẵn sàng đồng hành với Việt Nam nếu các dự án được thiết kế chặt chẽ, tuân thủ tiêu chuẩn và có tính khả thi cao.

ADB cam kết tiếp tục đồng hành lâu dài, hỗ trợ Việt Nam xây dựng hệ sinh thái PPP minh bạch, hiệu quả và đổi mới sáng tạo, nhằm huy động tối đa nguồn lực phục vụ phát triển trong giai đoạn tăng tốc của đất nước.