Sau khi làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, xã Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn được Tổ chức Du lịch Thế giới vinh danh “Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2025”, du lịch Việt Nam có thêm một điểm sáng được quốc tế ghi nhận.

Ông Lương Duy Doanh, Giám đốc FiveStar Travel, chia sẻ với phóng viên Báo điện tử Đầu tư về ý nghĩa của danh hiệu này, cùng những cơ hội và thách thức đặt ra cho Quỳnh Sơn trong hành trình phát triển.

Ông Lương Duy Doanh, Trưởng ban Đông - Tây Bắc (CLB Lữ hành Unesco Hà Nội), Giám đốc FiveStar Travel.

Danh hiệu là niềm tự hào và cũng là trách nhiệm lớn lao

Là người gắn bó với du lịch cộng đồng nhiều năm, ông cảm nhận thế nào khi nghe tin làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn được Tổ chức Du lịch Thế giới công nhận là “Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2025”?

Khi biết tin Quỳnh Sơn được vinh danh, tôi thực sự xúc động và tự hào. Đây là kết quả của một quá trình dài mà người dân, chính quyền và các tổ chức du lịch của Lạng Sơn đã kiên trì vun đắp. Tôi rất trân trọng công sức của bà con người Tày nơi đây. Họ là những người đã bền bỉ gìn giữ bản sắc, nếp sống và văn hóa truyền thống, để từ đó xây dựng được mô hình du lịch cộng đồng đặc sắc như hôm nay.

Danh hiệu này mang ý nghĩa lớn. Nó khẳng định hướng đi đúng đắn của du lịch Quỳnh Sơn, góp phần củng cố niềm tin cho người dân về con đường phát triển dựa trên giá trị văn hóa bản địa. Đó là phần thưởng xứng đáng cho tinh thần bền bỉ và sự đồng lòng của cả cộng đồng.

Tuy nhiên, tôi cho rằng danh hiệu cũng đồng thời là trách nhiệm. Khi đã được thế giới vinh danh, Quỳnh Sơn trở thành một điểm đến có tầm ảnh hưởng. Mọi hoạt động du lịch từ nay đều phải được nâng lên một tầm cao mới, chuyên nghiệp và bền vững hơn. Giữ vững danh hiệu đã khó, phát huy được nó để trở thành động lực phát triển thực chất cho địa phương lại càng khó hơn.

Ông Lương Duy Doanh và các đại biểu tham gia famtrip "Trải nghiệm và kết nối hợp tác du lịch" tại Làng du lịch Quỳnh Sơn, do Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn tổ chức ngày 7 và 8/11/2025.

Ông đã nhiều lần đến Quỳnh Sơn. So với trước đây, ông cảm nhận sự thay đổi ở địa phương này như thế nào?

Tôi quay lại Quỳnh Sơn sau khoảng bảy năm và cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt. Người dân nơi đây đã có ý thức hơn trong việc làm du lịch, đã coi đó là một nghề thực sự. Trước kia, bà con chỉ nghĩ đơn giản là đón khách đến nghỉ, nay họ đã biết cách tổ chức hoạt động, tạo ra trải nghiệm mang bản sắc riêng. Không gian làng sạch sẽ hơn, các homestay được chăm chút hơn, phong thái tiếp đón du khách cũng cởi mở và chuyên nghiệp hơn.

Điều khiến tôi ấn tượng nhất là sự tự tin của người dân khi kể về văn hóa Tày. Những hoạt động như hát then, đánh đàn tính, dệt vải, làm bánh, nấu ăn truyền thống… được tổ chức tự nhiên như hơi thở của cuộc sống. Du khách đến không chỉ nghe kể mà được hòa mình vào nếp sinh hoạt thực thụ của người dân.

Tuy vậy, tôi vẫn nhận thấy hệ sinh thái du lịch cộng đồng ở Quỳnh Sơn chưa thật sự đồng bộ. Có sự chênh lệch giữa những hộ làm du lịch và những hộ chưa tham gia. Nhiều hộ đã đầu tư nghiêm túc, biết cách gìn giữ không gian sống, nhưng vẫn có hộ còn lơ là. Điều này khiến tổng thể làng chưa đạt đến độ hoàn hảo cần có.

Một phần nguyên nhân là do việc chia sẻ lợi ích trong cộng đồng chưa thực sự thấu đáo. Khi một số hộ được hưởng lợi nhiều hơn, còn các hộ khác chưa thấy được giá trị từ du lịch, họ sẽ ít quan tâm đến việc gìn giữ cảnh quan chung. Bên cạnh đó, công tác quản lý và định hướng của chính quyền địa phương, đặc biệt là ngành văn hóa, cũng cần sâu sát hơn để gắn kết các hộ dân, giúp mọi người cùng tham gia, cùng hưởng lợi và cùng phát triển.

Ông Doanh và các đại biểu trải nghiệm chèo thuyền sup tại làng Quỳnh Sơn.

Liên kết vùng sẽ mở ra cơ hội lớn cho Quỳnh Sơn

Theo ông, để phát huy giá trị danh hiệu này, Quỳnh Sơn cần định hướng phát triển theo hướng nào trong thời gian tới?

Quỳnh Sơn vốn nằm trong hành trình du lịch quen thuộc của du khách với hành trình qua các tỉnh cũ gồm: Thái Nguyên, Bắc Kạn, Cao Bằng và Lạng Sơn trước đây khi chưa sáp nhập địa giới hành chính. Những năm trước, du khách chỉ dừng chân tại đây rất ngắn, ít ở lại qua đêm. Nhưng với danh hiệu quốc tế này, Quỳnh Sơn sẽ thu hút sự quan tâm mạnh mẽ hơn. Những người từng do dự nay sẽ chủ động đến để khám phá, trải nghiệm và tìm hiểu vì sao nơi đây được vinh danh.

Tôi cho rằng để tận dụng cơ hội này, Quỳnh Sơn cần tăng cường liên kết vùng. Có thể hình dung Quỳnh Sơn như một nhụy hoa thuộc tỉnh Lạng Sơn, còn ba cánh hoa bao quanh là Thái Nguyên, Cao Bằng và Bắc Ninh. Khi ba cánh hoa cùng phát triển, nhụy hoa mới thực sự tỏa hương.

Việc kết nối cần được thực hiện theo nhiều hướng. Trong phạm vi tỉnh Lạng Sơn, Quỳnh Sơn có thể gắn với du lịch văn hóa và tâm linh ở thành phố Lạng Sơn, du lịch cửa khẩu tại Tân Thanh và Hữu Nghị; du lịch sinh thái với Mẫu Sơn và Hữu Liên. Ngoài tỉnh, có thể kết nối với các điểm nổi bật như hồ Núi Cốc và làng Thái Hải, hồ Ba Bể ở Thái Nguyên, hay non nước Cao Bằng. Khi hình thành chuỗi liên kết này, du khách sẽ có hành trình hoàn chỉnh, từ trải nghiệm sinh thái, văn hóa, tâm linh đến nghỉ dưỡng.

Một lợi thế khác của Quỳnh Sơn là cảnh sắc hai mùa vàng trong năm, vào tháng 7 và tháng 11. Cánh đồng lúa chín rực rỡ giữa thung lũng Bắc Sơn là hình ảnh không thể quên. Nếu biết kết hợp với mùa hoa, mùa lễ hội của các vùng lân cận, Quỳnh Sơn hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn quanh năm.

Ông Lương Duy Doanh và các đại biểu tham gia các hoạt động tại Lễ hội "Mùa vàng Bắc Sơn 2025".

Để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, theo ông, Quỳnh Sơn cần tập trung vào những việc cụ thể nào?

Theo tôi, muốn phát triển bền vững, phải bắt đầu từ những điều cơ bản nhất. Việc đầu tiên là đảm bảo vệ sinh môi trường. Trong chuyến khảo sát gần đây, tôi thấy các tuyến đường trong làng chưa có hệ thống thoát nước. Khi trời mưa, nước chảy tràn mặt đường, rêu mọc gây trơn trượt, vừa mất mỹ quan, vừa không an toàn cho du khách. Đây là vấn đề hạ tầng cần được ưu tiên giải quyết.

Bên cạnh đó, cảnh quan trong làng cần được quan tâm hơn. Nhiều hàng rào xây thô, cao, tạo cảm giác khép kín. Du lịch cộng đồng cần mang đến cảm giác cởi mở và thân thiện. Nếu người dân trồng thêm cây xanh, hàng hoa hoặc làm hàng rào bằng vật liệu tự nhiên, không gian làng sẽ trở nên mềm mại và dễ chịu hơn, thể hiện đúng tinh thần du lịch sinh thái.

Một việc quan trọng nữa là việc chia sẻ lợi ích trong cộng đồng. Du lịch cộng đồng không thể chỉ để một vài hộ hưởng lợi, còn những hộ khác đứng ngoài. Khi tất cả cùng có lợi, bà con sẽ cùng bảo vệ, cùng làm đẹp, cùng giữ gìn di sản.

Tôi từng chứng kiến có hộ dân phơi quần áo ngay mặt tiền nhà, đúng nơi du khách thường chụp ảnh. Hành động nhỏ nhưng ảnh hưởng đến hình ảnh của làng. Điều này cho thấy cần tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu rằng giữ gìn không gian sống là góp phần bảo vệ thương hiệu chung.

Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ để bảo tồn nhà sàn truyền thống của người Tày. Mỗi ngôi nhà là một phần của di sản, là linh hồn của làng. Nhiều hộ gặp khó khăn trong việc duy tu, nếu không được hỗ trợ, họ buộc phải thay thế bằng nhà bê tông. Khi đó, Quỳnh Sơn sẽ mất đi nét đặc trưng làm nên sức hút của mình. Bảo tồn nhà sàn chính là bảo tồn linh hồn văn hóa.

Một góc Quỳnh Sơn - Làng du lịch tốt nhất thế giới 2025.

Theo ông, đâu là yếu tố then chốt để Quỳnh Sơn phát triển bền vững trong thời gian tới?

Du lịch cộng đồng phải được xây dựng trên nền tảng của sự an toàn, thân thiện và hài hòa. Mỗi người dân đều là một phần của sản phẩm du lịch. Khi họ hiểu rằng dọn sạch con ngõ, trồng thêm cây, giữ nụ cười với khách chính là cách làm du lịch, thì Quỳnh Sơn sẽ tự nhiên đẹp hơn, hấp dẫn hơn.

Danh hiệu “Làng du lịch tốt nhất thế giới” không phải là đích đến, mà là điểm khởi đầu cho hành trình dài hơn. Thách thức nằm ở việc giữ vững danh hiệu ấy, làm sao để mỗi du khách khi đến đều cảm nhận được sự chân thành, mến khách và bản sắc của người Tày. Khi cộng đồng cùng đồng lòng, cùng chia sẻ lợi ích và trách nhiệm, Quỳnh Sơn chắc chắn sẽ phát triển bền vững.

Hy vọng rằng, từ danh hiệu danh giá này, Quỳnh Sơn sẽ tiếp tục giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa bản địa, để du lịch thực sự trở thành sinh kế bền vững, góp phần làm giàu cho vùng đất và con người Bắc Sơn.

Điều quý giá nhất mà tôi nhận thấy ở nơi đây là sự mộc mạc và chân thực. Nếu giữ được điều đó, nếu văn hóa được bảo tồn và con người vẫn thân thiện như hôm nay, Quỳnh Sơn sẽ mãi là niềm tự hào của Lạng Sơn mà còn là biểu tượng của du lịch cộng đồng Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.