Để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng 10 - 11%/năm, giai đoạn 2026 - 2030, dự kiến mỗi năm, TP.HCM cần huy động bổ sung 8 - 12 tỷ USD

Cần chính sách vượt trội để huy động 8 - 12 tỷ USD mỗi năm

Chính sách, thể chế là một trong 3 đột phá chiến lược mà Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã đề ra. Trong đó, Thành phố sẽ chủ động đề xuất điều chỉnh, sửa đổi một số điều tại Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.

Ngay sau Đại hội, Thành phố đã khẩn trương thực hiện những đầu việc quan trọng cho giai đoạn 2025 - 2030, trong đó phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để hoàn thiện Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15, kịp trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ mười đang diễn ra.

Theo báo cáo của UBND TP.HCM, sau 2 năm triển khai Nghị quyết số 98/2023/QH15, kinh tế Thành phố trước sáp nhập từ chỗ suy giảm nghiêm trọng do tác động của đại dịch Covid-19 đã phục hồi nhanh. Tuy nhiên, giai đoạn 2021 - 2025, tổng vốn đầu tư toàn xã hội của Thành phố mới chỉ đạt bình quân khoảng 22,5% GRDP - là điểm nghẽn lớn cản trở sự phát triển nhanh và bền vững của Thành phố.

Sau sáp nhập, quy mô kinh tế của TP.HCM ước đạt 3,03 triệu tỷ đồng, chiếm 23,5% GDP cả nước. Để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng 10 - 11%/năm, giai đoạn 2026 - 2030, dự kiến mỗi năm, Thành phố cần huy động bổ sung 8 - 12 tỷ USD.

Nhưng khoảng cách giữa tiềm lực và động lực vẫn tồn tại. UBND TP.HCM cho biết, nguồn lực ngân sách bố trí đầu tư phát triển của Thành phố trong giai đoạn 2026 - 2030 chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu (1,2 triệu tỷ đồng/3,5 triệu tỷ đồng tổng nhu cầu), chưa đủ sức dẫn dắt nếu không có những giải pháp hiệu quả huy động nguồn vốn ngoài ngân sách.

Do vậy, Thành phố cần xây dựng và triển khai các dự án chiến lược có quy mô đủ lớn, mang tính đột phá, có sức lan tỏa. Đó phải là những dự án hạ tầng trọng điểm, dự án về lĩnh vực môi trường, dự án công nghệ cao, dự án khu đô thị, hỗn hợp, dịch vụ du lịch kết hợp nghỉ dưỡng. Cùng với đó là thu hút và lựa chọn nhà đầu tư chiến lược có năng lực thực sự, với tiêu chí rõ ràng về vốn chủ sở hữu, công nghệ, năng lực quản trị và cam kết phát triển bền vững.

Hiện nay, các chính sách về huy động, sử dụng nguồn lực tại Nghị quyết số 98/2023/QH15, cũng như quy định hiện hành vẫn cần một khung pháp lý vượt trội để triển khai và giải quyết các điểm nghẽn của Thành phố.

Vậy nên, nhiệm vụ cấp bách là bổ sung, “nâng cấp” Nghị quyết số 98/2023/QH15 theo hướng mở một khung pháp lý vượt trội thu hút nhà đầu tư chiến lược, tăng thẩm quyền cho chính quyền thành phố để sớm “tái kiến trúc không gian phát triển” theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội Đảng bộ TP.HCM nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Bổ sung 10 nhóm dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược

Một trong những điểm nhấn trong Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 là TP.HCM đề xuất sửa đổi, bổ sung ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố, tạo điều kiện để Thành phố có thể huy động 8 - 12 tỷ USD mỗi năm cho giai đoạn phát triển mới.

Cơ quan soạn thảo cho biết, danh mục các lĩnh vực, dự án được xác định ưu tiên hiện nay còn hạn chế. Các dự án quy mô lớn trong các lĩnh vực như du lịch - nghỉ dưỡng cao cấp, văn hóa - thể thao, y tế chuyên sâu, năng lượng sạch, xử lý chất thải, logistics và hạ tầng đô thị hiện đại chưa được đưa vào phạm vi ưu tiên.

Nhiệm vụ cấp bách là bổ sung, “nâng cấp” Nghị quyết số 98/2023/QH15 theo hướng mở một khung pháp lý vượt trội thu hút nhà đầu tư chiến lược, tăng thẩm quyền cho chính quyền thành phố để sớm “tái kiến trúc không gian phát triển” theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội Đảng bộ TP.HCM nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Nguyên nhân chủ yếu là khung pháp lý hiện hành mới tập trung vào một số nhóm dự án hạ tầng kỹ thuật truyền thống, chưa kịp cập nhật theo xu hướng phát triển kinh tế xanh, đô thị thông minh và kinh tế dịch vụ chất lượng cao.

Hệ quả là, Thành phố gặp khó khăn trong thu hút các dự án quy mô lớn, có tiềm năng tạo động lực tăng trưởng mới, có tác động lan tỏa mạnh đến phát triển kinh tế - xã hội, giảm sức cạnh tranh trong thu hút đầu tư so với các địa phương khác và chưa phát huy đầy đủ vai trò trung tâm kinh tế, tài chính của cả nước.

Để khắc phục những vướng mắc nêu trên, Dự thảo bổ sung 10 nhóm dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược nhằm mở rộng danh mục các dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược. Chẳng hạn, các dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh khu phức hợp giải trí nghỉ dưỡng bao gồm dịch vụ lưu trú phục vụ khách du lịch đạt chuẩn tối thiểu 5 sao, dịch vụ nghỉ dưỡng cao cấp và các dịch vụ mua sắm, vui chơi giải trí tổng hợp tại hành lang sông Sài Gòn, sông Đồng Nai và hành lang ven biển để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội có tổng vốn đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên.

Các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng tại khu thương mại tự do bao gồm đầu tư bến cảng quy mô vốn từ 75.000 tỷ đồng trở lên; đầu tư trung tâm logistics quy mô vốn đầu tư từ 25.000 tỷ đồng trở lên; đầu tư khu chức năng công nghiệp, đô thị, dịch vụ với quy mô vốn đầu tư từ 20.000 tỷ đồng trở lên…

Cơ quan soạn thảo đánh giá, với ngưỡng vốn tối thiểu 2.000 tỷ đồng đến trên 75.000 tỷ đồng, chính sách khuyến khích đầu tư chiến lược sẽ thu hút các tập đoàn trong và ngoài nước có tiềm lực mạnh về tài chính, công nghệ và quản trị.

Ngoài bổ sung danh mục, cơ quan soạn thảo cũng đề xuất bổ sung hàng loạt cơ chế vượt trội để dễ dàng thu hút nhà đầu tư chiến lược, như bỏ các tiêu chí cứng về vốn điều lệ, tổng tài sản và kinh nghiệm đầu tư, thay bằng tiêu chí tỷ lệ vốn chủ sở hữu góp vào dự án trong tổng vốn đầu tư (tối thiểu 20% với dự án dưới 30.000 tỷ đồng, 15% với dự án từ 30.000 tỷ đồng trở lên).

Cùng với đó là áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong suốt thời gian thực hiện dự án, miễn thuế trong 6 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 13 năm tiếp theo đối với thu nhập từ dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng cảng hàng không và các dự án đầu tư mới tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Gỡ ngay dự án ngàn tỷ bị tồn đọng

Cùng với các chính sách khơi thông nguồn lực, Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 cũng được thiết kế theo hướng giải quyết ngay các dự án tồn đọng. Cơ quan soạn thảo đề xuất mở rộng phạm vi quỹ đất được sử dụng để thanh toán, không chỉ giới hạn ở quỹ đất từ sắp xếp, xử lý tài sản công, mà bao gồm cả quỹ đất theo hợp đồng BT, đất thuộc diện thu hồi theo Luật Đất đai, đất do cơ quan nhà nước quản lý hoặc kết hợp các loại đất này.

Đồng thời, cho phép UBND Thành phố thu hồi cả khu đất và giao/cho thuê đất trực tiếp không qua đấu giá, đấu thầu, nhằm đơn giản hóa thủ tục; bổ sung cơ chế ký kết phụ lục hợp đồng BT để xác định quỹ đất thanh toán, tạo tính linh hoạt trong quá trình thực hiện.

Cơ quan soạn thảo đánh giá, Dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TP.HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (hay còn gọi là Dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng) và Dự án Tuyến đường kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao thông Gò Dưa - Quốc lộ 1 (TP. Thủ Đức cũ) là các đối tượng chịu tác động trực tiếp từ chính sách này.

Trong đó, tuyến đường kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao thông Gò Dưa - Quốc lộ 1 dài 2,75 km được thực hiện theo hình thức đối tác công tư (hợp đồng BT). Đây là dự án nhằm kết nối trục giao thông chính là đường Phạm Văn Đồng với Quốc lộ 1, từng bước khép kín tuyến đường Vành đai 2 theo Quy hoạch Phát triển giao thông vận tải TP.HCM đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020 đã được Chính phủ phê duyệt.

Còn Dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng khi hoàn thành sẽ mang lại những lợi ích xã hội rõ rệt cho người dân Thành phố. Trước hết, tình trạng ngập nước vốn diễn ra thường xuyên sẽ được hạn chế đáng kể, giúp việc đi lại hàng ngày trở nên an toàn và thuận tiện hơn.

Việc giải quyết triệt để một vấn đề bức xúc tồn tại lâu năm sẽ tạo nên sự đồng thuận và tăng niềm tin của người dân đối với chính quyền TP.HCM. Khi kẹt xe và ngập lụt không còn là hạn chế của Thành phố, diện mạo đô thị sẽ được cải thiện, giữ gìn bản sắc và nâng cao uy tín của Thành phố trong mắt du khách, cũng như các nhà đầu tư, qua đó góp phần củng cố nền tảng văn hóa - xã hội bền vững.

Cần phải nói thêm, tại giải pháp 8, Phụ lục ban hành kèm theo Công văn số 117/CV-BCĐ751 ngày 5/8/2025 của Ban Chỉ đạo về giải quyết các vấn đề khó khăn, vướng mắc của các dự án tồn đọng, Chính phủ cho phép áp dụng quy định mới về loại hợp đồng BT tại Luật PPP để xử lý vướng mắc cho dự án BT chuyển tiếp và đang chờ Chính phủ ban hành nghị quyết tháo gỡ.

Sau khi Chính phủ ban hành nghị quyết, Thành phố sẽ có cơ sở để áp dụng khi thanh toán cho các dự án BT này. Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo cho rằng, hiện chưa thể khẳng định được việc ban hành Nghị quyết sẽ tháo gỡ được hoàn toàn cho các dự án BT đang tồn đọng này.

Do vậy, việc chọn phương án quy định trong Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sẽ tạo điều kiện cho TP.HCM gỡ ngay được cho Dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng và Dự án BT Tuyến đường kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao thông Gò Dưa - Quốc lộ 1, để đưa vào vận hành ngay trong năm 2026 theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và các cam kết của Thành phố với Ban Nội chính Trung ương.