Tuy những con số này là minh chứng cho sự nỗ lực của Việt Nam trong công tác quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) nhưng vẫn tồn tại những vấn đề cần giải quyết để duy trì ổn định tài chính và phát triển kinh tế bền vững.

Dự báo thu: Tồn động những hạn chế cần khắc phục trước sự biến động của nền kinh tế

Dự báo thu là hoạt động đóng vai trò quan trọng trong quản lý tài chính công, giúp Chính phủ lập kế hoạch tài chính dài hạn, phân bổ hiệu quả nguồn lực và ứng phó với biến động kinh tế.

Ảnh minh hoạ (Ảnh: Envato)

Trong nhiều năm qua, công tác dự báo thu đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận nhờ vào việc cải tiến về phương pháp kết hợp hài hòa giữa các phương pháp truyền thống và hiện đại, sửa đổi về quy trình để đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế và các địa phương. Điều đó giúp các địa phương hoàn thành hoặc vượt mức dự toán thu NSNN, đảm bảo nguồn lực cho các chương trình phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số thách thức cần cải thiện để công tác dự báo thu đạt hiệu quả cao hơn. Chẳng hạn, việc áp dụng các phương pháp truyền thống chưa tích hợp đầy đủ các công cụ hiện đại trong xử lý dữ liệu khiến chênh lệch giữa dự toán và thực tế thu ở một số khoản thu vẫn còn khá lớn, đặc biệt là những khoản chịu tác động mạnh từ các yếu tố bất thường. Đồng thời, việc chưa ứng dụng nhiều công nghệ vào dự báo thu cùng hạn chế trong khả năng của đội ngũ cũng là rào cản trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu biến động không ngừng.

Học hỏi hướng đến hiện đại hóa công tác dự báo thu

Để cải thiện công tác dự báo thu đạt hiệu quả cao hơn, Bộ Tài chính đã thành lập một tổ công tác gồm 25 thành viên từ 11 cơ quan liên quan, với vai trò trung tâm trong việc nghiên cứu, phát triển và vận hành các mô hình dự báo hiện đại, đồng thời phối hợp với các chuyên gia trong và ngoài nước để xây dựng cơ sở dữ liệu cần thiết.

Trong nhiều năm qua, công tác dự báo thu đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận nhờ vào việc cải tiến về phương pháp kết hợp hài hòa giữa các phương pháp truyền thống và hiện đại.    Ảnh: Lê Toàn

Dự án "Tăng cường quản lý tài chính công tại Việt Nam" do Liên minh châu Âu và Chính phủ Đức đồng tài trợ thông qua GIZ, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực nguồn nhân lực và cải tiến quy trình dự báo thu. Các chuyên gia quốc tế với kinh nghiệm dày dặn đã chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp giúp Việt Nam tiệm cận với các tiêu chuẩn quốc tế. Không chỉ vậy, các chuyên gia từ Đức và các quốc gia châu Âu còn đề xuất các mô hình dự báo tiên tiến, mà theo họ có thể cải thiện đáng kể độ chính xác của dự báo, giảm sai lệch xuống dưới 5% như hồi quy, bảng cân đối liên ngành, và phân tích dữ liệu lớn.

Để nâng cao hiệu quả công tác dự báo thu, Chính phủ cũng nên cân nhắc đơn giản hóa quy trình lập dự toán thông qua giảm số lượng cấp tham gia và ứng dụng công nghệ số. Singapore là một ví dụ điển hình khi số hóa toàn bộ hệ thống thuế, rút ngắn thời gian lập dự toán mà vẫn đảm bảo tính chính xác cao. Bên cạnh đó, xây dựng kho dữ liệu quốc gia về thu ngân sách, tích hợp từ cấp trung ương đến địa phương là việc cần ưu tiên để chuẩn hóa thông tin và nâng cao hiệu quả dự báo. Từ đó, tăng khả năng ứng phó trước những biến động của nền kinh tế.

Đặc biệt, việc phát triển nguồn nhân lực thông qua Đào tạo chuyên sâu cho cán bộ làm công tác dự báo thu cũng là một trong những nhiệm vụ cấp thiết. Việt Nam nên tổ chức các khóa học hợp tác với chuyên gia quốc tế và xây dựng chương trình đào tạo dài hạn, bao gồm cả việc gửi cán bộ ra nước ngoài học hỏi kinh nghiệm thực tiễn.

Nâng cao hiệu quả công tác dự báo thu tạo đà thúc đẩy kinh tế

Với vai trò là một công cụ quản lý tài chính đồng thời là nền tảng cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế, việc nâng cao hiệu quả công tác dự báo thu là vô cùng cần thiết đối với Việt Nam. Sự hợp tác giữa Bộ Tài chính và các tổ chức quốc tế thông qua dự án “Tăng cường quản lý tài chính công tại Việt Nam” sẽ là bệ phóng để Việt Nam xây dựng một hệ thống dự báo thu hiện đại, toàn diện và hiệu quả, góp phần quan trọng vào một nền kinh tế thịnh vượng và ổn định.