Phải công khai lãi suất cho vay bình quân

Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ - Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ông Phạm Chí Quang cho hay, ngày 23/2 là thời hạn cuối cùng để các tổ chức tín dụng báo cáo tình hình công bố lãi suất cho vay bình quân.

Trước đó, NHNN đã có Công văn số 117/NHNN-CSTT ngày 7/2/2024 yêu cầu TCTD tiếp tục thực hiện các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của NHNN về vấn đề lãi suất và báo cáo tình hình công bố lãi suất cho vay bình quân, chênh lệch lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân.

Theo Công văn số 527 của Văn phòng Chính phủ ngày 18/12/2023, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu NHNN chỉ đạo các tổ chức tín dụng nghiên cứu việc công bố công khai lãi suất cho vay bình quân của từng tổ chức tín dụng và chênh lệch lãi suất bình quân tiền gửi và cho vay; qua đó tạo điều kiện để các doanh nghiệp, người dân lựa chọn ngân hàng có lãi suất thấp để vay.

Ngân hàng phải công bố lãi suất cho vay bình quân trước ngày 23/2

NHNN cũng cho hay, ngay từ đầu năm 2024, cơ quan này đã quyết liệt thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về ưu tiên hỗ trợ tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát tại Nghị quyết 01/NQ-CP và các văn bản chỉ đạo, thực hiện các giải pháp điều hành hoạt động tín dụng, tháo gỡ khó khăn, tăng khả năng tiếp cận tín dụng.

Theo đó, NHNN đã triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tạo điều kiện cho các TCTD trong cung ứng tín dụng, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong tiếp cận tín dụng.

Trong đó, NHNN tiếp tục điều hành lãi suất hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế. Đầu năm 2024, NHNN tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành nhằm tạo điều kiện cho TCTD tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp để góp phần hỗ trợ nền kinh tế.

Đến 31/1/2024, mặt bằng lãi suất tiền gửi và cho vay tiếp tục có xu hướng giảm; lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân các giao dịch phát sinh mới của các ngân hàng thương mại giảm lần lượt khoảng 0,15%/năm và 0,25%/năm so với cuối năm 2023.

Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho hay, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ngành Ngân hàng phải công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng doanh nghiệp và ngành phải thực hiện. Đó cũng là kỷ cương điều hành.

Theo ông Tú, việc các TCTD không thực hiện công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng doanh nghiệp bên cạnh việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng cá nhân hiện nay, NHNN sẽ đánh giá và trước mắt chưa có chế tài, nhưng sẽ có biện pháp để xử lý.

Ông Tú cũng cho rằng, nếu không công khai lãi suất cho vay bình quân ở mức phù hợp sẽ khó thu hút được khách hàng vay vốn, nhất là đối với các doanh nghiệp. Mặc dù trước mắt nếu các ngân hàng chưa thực hiện, NHNN chưa có chế tài, bởi cũng chưa có quy định, văn bản nào chế tài về vấn đề này, song tôi cho rằng, chế tài của dư luận mới là cái khó, để tạo sự cạnh tranh bình đẳng hơn trong thu hút người vay.

Vả lại, theo Phó thống đốc Tú, việc công bố lãi suất cho vay bình quân (cả khách hàng cá nhân và doanh nghiệp) không phải là vấn đề quá khó đối với ngân hàng. Vì lâu nay, các ngân hàng cũng luôn có tổng hợp gửi lên NHNN hàng tháng, hàng quý và NHNN đã công bố.

Ngân hàng kêu khó đối với khách hàng doanh nghiệp

Thế nhưng, lãnh đạo không ít nhà băng đưa ra ý kiến tại hội nghị trực tuyến toàn ngành về đẩy mạnh tín dụng ngân hàng năm 2024 do NHNN tổ chức sáng ngày 20/2 lại không đồng tình với việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng doanh nghiệp, vì cho rằng rủi ro của mỗi doanh nghiệp, dự án khác nhau nên sẽ có mức lãi suất cho vay khác nhau.

Do đó, theo các nhà băng, việc công bố lãi suất cho vay bình quân chỉ phù hợp đối với khách hàng cá nhân, thay vì doanh nghiệp theo yêu cầu đưa ra nói trên. Lãnh đạo LPBank cho biết, việc công bố lãi suất cho vay bình quân ngắn hạn đối với ngân hàng thì không vấn đề gì.

Bởi mức chênh lệch lãi suất đầu vào và đầu ra với khoản vay ngắn hạn không lớn, do đó khách hàng không phản ứng. Tuy nhiên, đối với các khoản cho vay trung và dài hạn, đại diện LPBank e ngại sự phản ứng của khách hàng khi hết thời gian ưu đãi. Đây là khó khăn với ngân hàng khi công bố lãi suất cho vay bình quân này.

Đại diện Techcombank cũng cho hay, đối với cho vay doanh nghiệp, thực tế hoạt động cho vay doanh nghiệp phụ thuộc vào từng doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp, từng mức độ rủi ro. Vì thế, việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với doanh nghiệp có nhiều khó khăn, bất cập, nên đại diện Techcombank đề nghị chỉ có thể công bố được lãi suất cho vay cá nhân.

Ông Phạm Như Ánh - Tổng giám đốc MB cho rằng, đối với yêu cầu về công bố lãi suất cho vay bình quân theo Chỉ thị của NHNN, MB đã sẵn sàng hệ thống tính toán và dữ liệu để thực hiện việc công bố thông tin theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị 01 của NHNN.

Tuy nhiên, lãnh đạo MB đề xuất NHNN có hướng dẫn chi tiết để các TCTD thực hiện thống nhất, trong đó, mức lãi suất bình quân công bố nên tách theo kỳ hạn, đối tượng khách hàng để phù hợp thực tế triển khai tại các TCTD và yêu cầu của NHNN.

Lãi suất công bố nên để khoảng lãi suất của các khoản có quy mô dư nợ phổ biến tại TCTD (từ x% đến y%), tránh việc người đọc (ngoài ngành) hiểu không chính xác về thông tin lãi suất (quá cao hoặc quá thấp của một số khoản có quy mô dư nợ đặc thù không đại diện cho danh mục của TCTD. 

Tuy nhiên, Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho rằng, việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, lãnh đạo NHNN đã có Chỉ thị 01 về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ năm 2024, trong đó có chỉ đạo các TCTD công bố công khai và chịu trách nhiệm về lãi suất cho vay bình quân của từng TCTD và chênh lệch lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân trên website của từng TCTD. NHNN đã đề nghị các ngân hàng thương mại tổng kết đánh giá lãi suất để thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ.

NHNN không giới hạn các tổ chức tín dụng công bố lãi suất cho vay chi tiết đối với các nhóm khách hàng, cách phân loại khách hàng... Các ngân hàng thương mại được chủ động trong vấn đề này. Các ngân hàng nêu chi tiết các khó khăn, vướng mắc đồng thời kiến nghị giải pháp để thực hiện tốt nhất chỉ đạo của Chính phủ về công khai thông tin lãi suất cho vay.

"Trong khi chúng ta phấn đấu để có sự công bằng, khách quan trong cạnh tranh thì các ngân hàng đều phải phấn đấu. Vì vậy, việc công bố không có gì khó khăn. Đây là lãi suất bình quân, không phải lãi suất cho vay với từng đối tượng, từng doanh nghiệp hay từng loại hình thì không có gì vi phạm. Do đó, với trách nhiệm khi cho vay, huy động là ngân hàng phải công bố lãi suất và đề nghị các TCTD thực hiện tốt", ông Tú nhấn mạnh.