Không chia cổ tức năm 2022

Báo cáo của Ban điều hành Tập đoàn Hoà Phát tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2023 diễn ra sáng nay, ngày 30/3 cho thấy những khó khăn và thách thức vẫn chưa dừng.

Trên thực tế ngành thép đã đối mặt với một năm 2022 đầy thách thức và khó khăn. Cụ thể, giá nguyên liệu sản xuất thép tăng cao dẫn đến chi phí sản xuất tăng trong khi nhu cầu thép sụt giảm mạnh. Tổng sản lượng sản xuất thép thành phẩm đạt 29,3 triệu tấn, giảm 11,9% so với cùng kỳ năm 2021. Tổng sản lượng bán hàng thành phẩm đạt 27,3 triệu tấn, giảm 7,2%, trong đó xuất khẩu các loại thành phẩm thép đạt 6,28 triệu tấn, giảm 19,1% so với cùng kỳ năm trước.

Dư âm từ một năm thuận lợi của ngành thép 2021 chỉ kéo dài đến cuối quý I/2022 cho đến khi có chiến sự Nga - Ukraine nổ ra, gây khung hoảng giá nhiên liệu và đứt gãy chuỗi cung ứng, kết hợp suy thoái hậu Covid-19. Cùng lạm phát tăng vọt và hệ quả chính sách tiền tệ thắt chặt ở mức độ cao dần đã kéo lùi mức tăng trưởng của toàn ngành thép trong 3 quý còn lại của năm 2022, đặc biệt là quý III và quý IV.

Tính đến hết 2022, Hòa Phát ghi nhận 142.770 tỷ đồng doanh thu, giảm 8.095 tỷ đồng, tương ứng giảm 5% so với cùng kỳ năm 2021. Lợi nhuận sau thuế hợp nhất đạt 8.444 tỷ đồng, giảm 26.077 tỷ đồng, chỉ bằng 24% so với năm 2021.

Như vậy, năm 2022 cũng là năm kể từ 2008 xuất hiện biên lợi nhuận gộp của quý âm. Doanh thu năm 2022 đạt 89% kế hoạch đề ra và vẫn tiếp tục là năm có doanh số trên 6 tỷ USD. Lợi nhuận năm 2022 bằng 68% kế hoạch.

Tại Đại hội cổ đông thường niên, ông Trần Đình Long, Chủ tịch HĐQT cho hay, năm 2022, kết quả của Hoà Phát không tồi nếu so với cả ngành. Tuy nhiên, HĐQT cũng quyết định không chia cổ tức năm 2022 bằng cả tiền mặt và cổ phiếu.

Nguyên nhân là dành tập trung cao độ cho giai đoạn 2 của Dự án Hoà Phát Dung Quất 2.

Theo ông Long, tổng đầu tư cho giai đoạn 2 tới thời điểm hiện nay là 75.000 tỷ đồng và sẽ còn đầu tư khoảng 25.000 - 30.000 tỷ đồng nữa. “Giai đoạn này không có nhiều dự án trên 3 tỷ USD. Nếu hoàn thành thì hàng năm có doanh thu cả trăm nghìn tỷ đồng từ thép”, ông Long nói.

Chiến lược sản xuất kinh doanh đầy thách thức

Trên thực tế, sóng gió đã liên tiếp ập đến ngành sản xuất thép trong năm 2022.

Thứ nhất, diễn biến đầu năm nóng, nguội dần và đóng băng vào cuối năm của ngành bất động sản là nguyên nhân chính gây sụt giảm về tiêu thụ và giá bán thép xây dựng dẫn đến doanh thu thép giảm dần trong năm 2022. Thị trường bất động sản Việt Nam khởi động khá hưng phấn vào đầu năm 2022, rồi đột ngột đảo chiều vào giữa quý 2 và rơi vào cảnh trầm lắng kéo dài đến hết năm do nhiều khó khăn chưa tháo gỡ được về dòng vốn, gây hệ quả là sự sụt giảm rõ rệt về cả cầu và giá bán thép xây dựng, một trong những sản phẩm chủ lực hiện tại của Hòa Phát với tỷ trọng hơn 70% tiêu thụ nội địa.

Tiêu thụ thép của toàn thị trường Việt Nam nói chung và Hòa Phát nói riêng chỉ đạt cao nhất trong quý I và giảm đi trong ba quý sau. Giá thép xây dựng tăng mạnh trong Q1, đến giữa T5/2022 đã bắt vào 19 nhịp điều chỉnh giảm gần như liên tiếp với tổng biên độ rơi hơn 4,2 triệu đồng/tấn, tương ứng với 25% giá trước giảm.

Thứ hai, giá nguyên vật liệu chính leo dốc đột biến do khủng hoảng từ xung đột địa chính trị, cộng hưởng bởi ảnh hưởng của tiêu thụ chậm và giá bán thấp do cầu yếu, khiến giá vốn hàng bán chịu nhiều áp lực.

Khủng hoảng năng lượng từ chiến sự Nga - Ukraine đã đẩy giá than luyện cốc, một trong hai nguyên liệu chính của luyện thép bằng lò cao lên gấp 3 lần thông thường vào hai đợt đỉnh điểm là tháng 3 và tháng 5/2022 và vẫn duy trì cao hơn mức giá năm 2021 khoảng 1,5 lần trong suốt thời gian còn lại của năm 2022. Do vậy, biên lợi nhuận gộp từ 27% năm 2021 xuống còn 12% năm 2022.

Thứ ba, giá USD tăng mạnh liên tục trong năm và đột ngột đảo chiều hạ sâu vào cuối năm.

Trong khi giá USD duy trì ở mức khá ổn định trong năm 2021, sang năm 2022, tỷ giá bắt đầu có xu hướng nâng lên ngay từ tháng 3/2022 và bắt vào đà tăng mạnh liên tục đến hết tháng 11/2022, đạt mức kỷ lục trong vòng 20 năm trở lại đây và chỉ quay đầu giảm sâu đột ngột trong những tuần cuối cùng của tháng 12/2022. Với đặc thù nguồn nguyên liệu đến chủ yếu từ nguồn nhập khẩu, trong khi thị trường tiêu thụ chính lại là nội địa, đồng thời vẫn duy trì tỷ trọng vay nước ngoài nhất định trong cơ cấu nợ vay, Hòa Phát luôn phải trả nguyên tệ USD ròng, dẫn đến chi phí tài chính liên quan rủi ro tỷ giá tăng cao. Tổng hết năm 2022, lỗ ròng tỳ giá (chênh lệch lãi và lỗ) là 1.858 tỷ đồng, tăng 65 lần so với 2021.

Thứ tư, lãi suất tăng mạnh trong 6 tháng cuối năm. Trong năm 2022, FED đã có 7 liên tiếp nâng lãi suất điều hành để kiềm chế lạm phát tại Mỹ, đưa mức lãi suất này lên cao nhất trong 15 năm kể từ 2007 trở lại đây.

Việc thắt chặt chính sách tiền tệ ở Việt Nam được thực hiện với độ trễ khá dài khi duy trì lãi suất VNĐ ở mức dễ chịu trong 6 tháng đầu năm 2022 và chỉ bắt vào đà tăng mạnh trong 6 tháng còn lại. Hết năm, chi phí lãi vay là 3.084 tỷ đồng, tăng 1,53 lần so với cùng kỳ 2021.

Với thực trạng này, ông Trần Đình Long cho biết, tạm thời HĐQT Hoà Phát đã quyết định dừng các hoạt động đầu tư, kể cả các dự án mua thêm mỏ quặng ở Australia hay các mảng khác và dồn lực tập trung cho Dự án mở rộng giai đoạn 2 tại Dung Quất.

“Đấy là 1 quyết định cực kỳ đúng đắn trong thời điểm này bởi không có nguồn lực để tung ra cho tất cả mọi lĩnh vực. Thời gian qua, nhiều người chê Hoà Phát bảo thủ, nhưng lúc khó khăn này lại thấy sự từ tốn và cẩn thận của Hoà Phát là đúng”, ông Long chia sẻ.