Phiên họp sáng 19/2 của Quốc hội.

Với 459/460 đại biểu tán thành, sáng nay (19/2), tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 Quốc hội đã thông qua  Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận, có hiệu lực thi hành kể từ ngày Quốc hội thông qua.

Được triển khai đồng thời việc đàm phán với đối tác đã ký kết điều ước quốc tế hoặc với các đối tác khác để ký kết điều ước quốc tế về hợp tác xây dựng, cấp tín dụng cho thực hiện Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận, song song với quá trình phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư và phê duyệt dự án đầu tư, Quốc hội quyết định. 

Chỉ định thầu theo quy trình rút gọn đối với gói thầu "chìa khóa trao tay"

Về lựa chọn nhà đầu tư và nhà thầu, Quốc hội trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ giao chủ đầu tư thực hiện các dự án.

Áp dụng hình thức chỉ định thầu theo quy trình rút gọn đối với gói thầu "chìa khóa trao tay" khi xây dựng nhà máy chính với nhà thầu trong điều ước quốc tế. Hợp đồng này gồm lập hồ sơ phê duyệt địa điểm, mua bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài, cung cấp nhiên liệu hạt nhân, vận hành, bảo dưỡng nhà máy trong 5 năm kể từ ngày dự án nghiệm thu đưa vào sử dụng. 

Chỉ định thầu được áp dụng quy trình rút gọn với các gói thầu tư vấn trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án như lập, thẩm tra báo cáo cứu tiền khả thi; tư vấn trợ giúp chủ đầu tư đàm phán, ký kết, quản lý thực hiện hợp đồng chìa khoá trao tay; thẩm tra hồ sơ phê duyệt địa điểm, thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng công trình, thiết kế kỹ thuật và bản vẽ thi công, cũng như việc tư vấn quản lý dự án và giám sát thi công.

Việc thẩm định công nghệ, an toàn, an ninh trong các giai đoạn đầu tư làm dự án cũng được áp dụng chỉ định thầu. 

 Quốc hội cũng thống nhất, quá trình đàm phán điều ước quốc tế, hợp đồng chìa khóa tay được thực hiện song song với quá trình lập, thẩm tra báo cáo nghiên cứu tiền khả thi; khảo sát, cập nhật và hoàn thiện hồ sơ duyệt địa điểm, lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng công trình và các báo cáo chuyên ngành theo quy định; rà phá bom mìn, xử lý chất độc hóa học cũng như thực hiện các hạng mục đào đắp san nền trong khu vực nhà máy chính. 

Việc xây dựng hạ tầng điện, nước thi công và khu quản lý nhà điều hành của chủ đầu tư, quan trắc, đo đạc… cũng được thực hiện song song việc đàm phán hợp đồng cho nhà máy chính. 

Quốc hội lưu ý các quy chuẩn, tiêu chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật do đối tác thực hiện đề xuất áp dụng cho dự án phải tuân thủ tiêu chuẩn an toàn, hướng dẫn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và không thấp hơn các tiêu chuẩn, điều kiện của Việt Nam.

Thủ tướng quyết định việc cho phép áp dụng các định mức, đơn giá trên cơ sở đàm phán với đối tác thực hiện dự án.

Chủ đầu tư không phải thực hiện thủ tục trình cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước để thông qua, phê duyệt nội dung liên quan đến dự án đầu tư, phương án huy động vốn, thế chấp tài sản để vay vốn theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp.

Liên quan phương án tài chính, thu xếp vốn, Quốc hội đồng ý cho phép Chính phủ đàm phán với chính phủ các đối tác thực hiện để có vốn theo nhu cầu, cam kết của nhà tài trợ nước ngoài. 

Chủ đầu tư được vay, vay lại theo điều kiện ưu đãi (không phải chịu rủi rô tín dụng, không phải lập đề xuất chương trình, dự án dùng vốn ODA, vay ưu đãi…). 

 Trong quá trình thực hiện dự án, Thủ tướng được quyết định sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương và các nguồn vốn hợp pháp khác cho dự án trong trường hợp đàm phán hiệp định vay không thành công hoặc quy mô khoản vay không đủ.

 Chủ đầu tư được phép thu xếp vốn đối ứng từ nguồn vốn vay, trái phiếu (trái phiếu doanh nghiệp, vốn vay lại trái phiếu Chính phủ, trái phiếu công trình do Chính phủ phát hành, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh).

 Các ngân hàng thương mại trong nước được miễn áp dụng quy định về tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với chủ đầu tư, chủ đầu tư và người có liên quan, để cho vay vượt giới hạn thực hiện phần vốn đối ứng. Khoản vay này không tính vào tổng mức dư nợ cấp tín dụng của các ngân hàng với chủ đầu tư, để không ảnh hưởng đến việc thu xếp vốn các công trình, dự án khác. 

 Không tính khoản dư nợ vay, nợ trái phiếu khi tính vào số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu của chủ đầu tư nhằm tránh ảnh hưởng đến thu xếp vốn các công trình, dự án đầu tư khác. 

Thủ tướng phê duyệt chủ trương tăng vốn điều lệ của chủ đầu tư từ nguồn đánh giá lại tài sản đã hết khấu hao của các nhà máy điện BOT đã nhận bàn giao và các nhà máy thủy điện đa mục tiêu để thực hiện dự án với mức vốn bổ sung tương đương với mức vốn của dự án quan trọng quốc gia.

Chính phủ được phép miễn đảm bảo thực hiện dự án theo quy định của Luật Đầu tư; không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác theo quy định của Luật Lâm nghiệp, song cần hạn chế thấp nhất việc chuyển đổi, nhất là rừng tự nhiên.

Ninh Thuận được áp dụng một số cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng cung cấp cho dự án

 Với Ninh Thuận, Quốc hội quyết nghị hàng năm ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho tỉnh 70% nguồn tăng thu từ triển khai dự án, nhưng không vượt quá tổng số tăng thu ngân sách trung ương trên địa bàn so với thực hiện thu ăm trước và ngân sách trung ương không hụt thu. Tỉnh này cũng được vay lại vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài với tổng dư nợ tối đa 90% số thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp. Tổng mức vay, bội chi của tỉnh hàng năm sẽ do Quốc hội quyết định. 

Tỉnh được phân bổ thêm 40% số chi tính theo định mức dân số khi xây dựng định mức chi thường xuyên ngân sách nhà nước. Người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền tỉnh Ninh Thuận được áp dụng chỉ định thầu tư vấn, thi công các gói thầu dự án đền bù, tái định cư nhà máy điện hạt nhân.

 Bên cạnh đó, tỉnh được áp dụng một số cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng cung cấp cho dự án điện hạt nhân. Riêng mỏ khoáng sản thông thường (trừ cát, sỏi lòng sông) đang hoạt động và còn hạn khai thác, sẽ được nâng công suất tối đa 50% mà không phải lập dự án điều chỉnh, đánh giá tác động môi trường. Sau khi cấp đủ vật liệu cho thi công dự án điện hạt nhân, các doanh nghiệp sở hữu mỏ được cấp phép tiếp tục khai thác với mức công suất được cấp trước đó.

 Với cơ chế xử lý chồng lấn quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, trường hợp phải cấp phép khai thác mỏ mới thì được áp dụng cơ chế đặc thù cấp phép tương tự việ khai thác khoáng sản nhóm IV theo Luật Địa chất và Khoáng sản. Tỉnh này cũng có thể được hưởng toàn bộ nguồn thu từ bán tín chỉ carbon.Bên cạnh đó, tỉnh Ninh Thuận được áp dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi thu hồi đất để xây dựng dự án ở mức cao nhất theo quy định nhân (x) 1,5 lần. 

Địa phương được áp dụng bồi thường tái định cư khi Nhà nước thu hồi thực hiện dự án với người sử dụng đất chưa có giấy chứng nhận nhưng đã đủ điều kiện. Tỉnh này cũng được triển khai đồng thời công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư song song với việc điều chỉnh dự án đầu tư dự án di dân, tái định cư của dự án.

Ninh Thuận không phải thực hiện điều chỉnh thủ tục khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia và thời gian dự trữ khoáng sản quốc gia khu vực thăm dò, khai thác chế biến đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt trong trường hợp chồng lấn.

Trong giai đoạn chuẩn bị, thực hiện dự án, trường hợp phát sinh chồng lấn quy hoạch thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội, việc triển khai dự án được thực hiện theo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia và được cập nhật, bảo đảm đồng bộ trong các quy hoạch khác. 

Điện hạt nhân là dự án quy mô lớn, lần đầu Việt Nam thực hiện, vì thế, Quốc hội yêu cầu cần có cơ chế, chính sách bảo đảm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Theo đó, Thủ tướng phải thành lập tổ công tác gồm đại diện các Bộ: Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán nhà nước và các bộ, ngành liên quan để theo dõi, giám sát thường xuyên quá trình thực hiện các gói thầu.

Chủ đầu tư Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 2 có trách nhiệm gửi dự thảo hợp đồng chìa khoá trao tay xây dựng nhà máy chính cho Kiểm toán Nhà nước để thực hiện kiểm toán, làm cơ sở ký hợp đồng. Kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm gửi kết quả kiểm toán cho cấp thẩm quyền ký hợp đồng chìa khoá trao tay trong thời hạn tối đa không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được đề nghị kiểm toán kèm theo hợp đồng, bảo đảm không làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án. 

 Tổng thầu, nhà thầu ưu tiên sử dụng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trong nước có thể sản xuất, cung cấp đáp ứng yêu cầu của gói thầu. Với gói thầu được tổ chức đấu thầu quốc tế, hồ sơ mời thầu phải có yêu cầu tổng thầu, nhà thầu nước ngoài về việc chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực cho đối tác Việt Nam để làm chủ công tác quản lý, vận hành; từng bước làm chủ công nghệ.

Trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án, trừ trường hợp điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư. Cơ quan thường trực của Quốc hội cũng được ủy quyền bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc biệt cho các dự án.