Năm lỗi phổ biến khi lập hồ sơ vay

Ngày 25/6, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEDF) tổ chức Chương trình hướng dẫn doanh nghiệp nhỏ và vừa về quy trình chuẩn bị hồ sơ cho vay gián tiếp. Đây là hoạt động nhằm nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho ngân hàng và các SME tiếp cận nguồn vốn của Quỹ, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp lập hồ sơ đề nghị vay vốn một cách đầy đủ và đúng quy định. Không chỉ có sự tham gia của lãnh đạo các SME đến dự trực tiếp tại hội trường, nội dung chương trình còn được chia sẻ trên nền tảng online thu hút sự tham gia lớn của cộng đồng các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Hiện SMEDF đã ký kết hợp đồng khung với 9 ngân hàng thương mại, thực hiện chương trình cho vay gián tiếp với mức lãi suất ưu đãi áp dụng 1,2%/năm đối với khoản vay ngắn hạn; 4,4%/năm cho trung và dài hạn. Thời hạn cho vay được xác định phù hợp với khả năng thu hồi vốn, khả năng trả nợ của doanh nghiệp và điều kiện cụ thể của từng dự án, phương án sản xuất, kinh doanh nhưng tối đa không quá 7 năm, tỷ lệ vay tối đa 80% tổng mức đầu tư cho một phương án sản xuất kinh doanh và được miễn phí trả nợ trước hạn.

Quy trình cho vay gián tiếp tại Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Đại diện SMEDF cho biết, để tiếp cận được nguồn vốn từ Quỹ, doanh nghiệp cần đáp ứng 4 điều kiện tiên quyết.

Trước hết, phải xác định rõ thuộc nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định tại Nghị định 80/2021/NĐ-CP. Thứ hai, doanh nghiệp cần có vốn đối ứng tối thiểu 20% tổng mức đầu tư của dự án hoặc phương án sản xuất kinh doanh. Cùng đó, phương án đề xuất phải chứng minh được tính khả thi, bao gồm hiệu quả đầu tư, kế hoạch dòng tiền, năng lực tổ chức thực hiện và khả năng hoàn trả nợ đúng hạn; đáp ứng các quy định về bảo đảm tiền vay theo quy định pháp luật có liên quan…

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn từ Quỹ do hồ sơ chưa đạt yêu cầu.

Theo đại diện SMEDF, có năm nhóm lỗi phổ biến mà các doanh nghiệp thường mắc phải trong quá trình chuẩn bị hồ sơ. Trong đó, đáng kể nhất là việc thiếu các hồ sơ để xác định doanh nghiệp thuộc diện được hỗ trợ như báo cáo tài chính thiếu bản thuyết minh, thiếu chứng từ chứng minh tham gia bảo hiểm xã hội để xác định số lao động, thiếu Hợp đồng hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp đầu chuỗi, thiếu dấu sao y bản chính đối với các giấy tờ là bản sao, bản photo hoặc không ghi thông tin trên dấu sao y, hồ sơ chưa chứng minh được năng lực của doanh nghiệp: Hồ sơ chưa chứng minh được nguồn vốn chủ sở hữu; tính khả thi của dự án, phương án sản xuất, kinh doanh; bảo đảm tiền vay…

Một số hồ sơ bị lỗi do số liệu giữa các hồ sơ chưa phù hợp với nhau, giữa giấy đề nghị vay vốn, báo cáo tài chính, dự án, phương án sản xuất kinh doanh. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp chưa chứng minh rõ năng lực của mình. Việc không thể hiện được nguồn vốn chủ sở hữu, không làm rõ tính khả thi  của dự án, phương án sản xuất, kinh doanh, bảo đảm tiền vay… khiến hồ sơ không đạt tiêu chuẩn thẩm định.

Cùng đó, còn trường hợp hồ sơ không đúng yêu cầu do điền các thông tin tại giấy đề nghị nhận vốn cho vay gián tiếp và giấy đề nghị vay vốn chưa đúng theo mẫu; thiếu thông tin ngày tháng năm, chữ ký và dấu của doanh nghiệp và ngân hàng tại các bản sao văn bản… Hay một số lỗi khác như báo cáo tài chính lập sai thời điểm; thẩm quyền ký chưa đúng; số liệu giữa các năm chưa thống nhất; văn bản thông báo kết quả đóng bảo hiểm xã hội thiếu chữ ký và dấu xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội.

Khoảng 900 tỷ đồng giải ngân từ SMEDF

Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận do Thủ tướng Chính phủ thành lập thực hiện các chức năng cho vay, tài trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị và iếp nhận và quản lý nguồn vốn vay, tài trợ, viện trợ, đóng góp, ủy thác của các tổ chức, cá nhân để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. 

Ba mục tiêu của Quỹ là nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách. Quy trình cho vay gián tiếp diễn ra theo 3 bước. Trong đó, doanh nghiệp nộp hồ sơ tại ngân hàng nhận ủy thác. Tiếp đó, ngân hàng thẩm định, ra quyết định cho vay, sau đó gửi hồ sơ đề nghị nhận vốn từ Quỹ. Quỹ đánh giá hồ sơ, nếu đạt yêu cầu sẽ chuyển vốn cho ngân hàng để giải ngân với hai phương thức nhận vốn trực tiếp và bồi hoàn.

Đại diện SMEDF cho biết đến thời điểm hiện tại đã có khoảng 900 tỷ đồng giải ngân tới 60 doanh nghiệp. Trong đó, nhờ thay đổi cách tiếp cận, truyền thông nhiều hơn trong 3 năm gần đây, đã có hơn 700 tỷ đồng được giải ngân trong thời gian này qua hình thức cho vay gián tiếp.

Ngân hàng SHB là một trong những đơn vị hợp tác sớm và tích cực nhất với SMEDF trong việc triển khai chương trình cho vay gián tiếp. Theo ông Đỗ Đức Minh, đại diện Ban Quản lý Dự án Quốc tế SHB, ngân hàng đã tham gia chương trình từ năm 2020 và sau đó nhanh chóng thiết kế sản phẩm tín dụng phù hợp, tổ chức đào tạo nội bộ, đồng thời truyền thông rộng rãi tới khách hàng. SHB đảm nhận vai trò thẩm định tín dụng, chuyển hồ sơ đề nghị giải ngân lên Quỹ và tiếp nhận nguồn vốn để cấp phát lại cho doanh nghiệp. Sau khi giải ngân, ngân hàng cũng là đơn vị thu hồi gốc, lãi và chuyển trả lại Quỹ theo đúng cam kết.

HanelPT là một trong các doanh nghiệp SME tiếp cận thành công vốn từ SMEDF.

Chia sẻ kinh nghiệm thực tế, bà Trần Thị Thu Trang, Chủ tịch HĐQT Công ty HanelPT, cho rằng việc tiếp cận vốn từ SMEDF không chỉ là tìm kiếm nguồn tài chính mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tiếp cận thông tin, tự soi chiếu lại năng lực quản trị. Theo bà Trang, quá trình chuẩn bị hồ sơ đã giúp doanh nghiệp tự đánh giá mình rõ hơn, đồng thời cho thấy quy trình vay vốn công là hoàn toàn minh bạch nếu doanh nghiệp nghiêm túc và chủ động.

“Mỗi lần chuẩn bị hồ sơ là một lần HanelPT tự đánh giá mình rõ hơn. Tôi cho rằng các doanh nghiệp không nên ngại tiếp cận vốn công vì quy trình này minh bạch hơn nhiều người đang nghĩ”, CEO HanelPT cũng nhấn mạnh. Dự án của HanelPT được phê duyệt nhờ chứng minh rõ dòng tiền ổn định, có kế hoạch đầu tư rõ ràng và hoàn thiện đầy đủ các giấy tờ pháp lý từ báo cáo tài chính, hợp đồng đầu tư đến tài sản đảm bảo.

Phát biểu tại chương trình, ông Nguyễn Ngọc Quang, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa ngành nghề nông thôn Việt Nam (VARISME) cũng đánh giá cao nỗ lực của Quỹ và Bộ Tài chính trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp khi tổ chức chương trình hướng dẫn cụ thể, chi tiết, thể hiện rõ sự cầu thị và đồng hành của Nhà nước với doanh nghiệp.

Theo ông Qunag. phần lớn các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt ở khu vực nông thôn, vẫn rất lúng túng khi tiếp cận chính sách. Vì vậy, ngoài hỗ trợ vốn, cần thêm những hoạt động tư vấn, tập huấn tương tự ở cấp cơ sở. Đề xuất giải pháp nhằm tăng cường sự phối hợp giữa Quỹ và các tổ chức hiệp hội doanh nghiệp, Chủ tịch Hiệp hội VARISME cho biết hiệp hội sẵn sàng đồng hành cùng Quỹ trong công tác truyền thông chính sách, rà soát và giới thiệu các doanh nghiệp đủ điều kiện để tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, cùng tham gia đôn đốc giám sát thu hồi nợ.