Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và 4

Điện khí LNG chuyển động

Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power), thành viên Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) vừa cho biết, Nhà máy điện khí LNG Nhơn Trạch 3 dự kiến sẽ phát điện vào tháng 11/2025. Theo kế hoạch, trong năm 2025, hai nhà máy Nhơn Trạch 3 và 4 với tổng công suất 1.624 MW sẽ phát khoảng 355 triệu kWh. Tuy nhiên, con số thực tế nhiều hay ít hơn sẽ chỉ được xác định khi kết thúc năm.

Dự án Nhơn Trạch 3 và 4 được cấp chủ trương đầu tư từ tháng 2/2019, đến nay đang bước vào giai đoạn hoàn thiện cuối cùng. Như vậy, hai dự án này mất khoảng 6 năm để về đích. Đây cũng là những nhà máy điện đầu tiên tại Việt Nam được đầu tư mới hoàn toàn để sử dụng khí LNG nhập khẩu làm nhiên liệu đầu vào.

Sau Nhơn Trạch 3 và 4, nhiều dự án điện khí LNG khác đã được cấp Giấy chứng nhận đầu tư. Tuy nhiên, mối quan tâm lớn nhất hiện nay của ngành điện đang hướng về các dự án LNG do EVN và Tập đoàn VinGroup triển khai.

Trong đó, Dự án điện khí LNG Quảng Trạch II (công suất 1.500 MW) của EVN đã bước vào giai đoạn phát hành hồ sơ mời thầu EPC gói số 08 - gói thầu then chốt, quyết định tiến độ và thời điểm vận hành dự án.

Theo kế hoạch, Quảng Trạch II sẽ khởi công vào tháng 12/2025, đưa tổ máy số 1 vào vận hành thương mại trong quý IV/2028, tiếp đó tổ máy số 2 vào quý I/2029 và hoàn thành toàn bộ dự án trong năm 2030.

Bên cạnh Quảng Trạch II, EVN cũng đã chính thức đề nghị UBND tỉnh Quảng Trị chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án nhiệt điện LNG Quảng Trạch III, có quy mô 1.500 MW.

Là chủ đầu tư trong lĩnh vực điện, EVN dĩ nhiên có nhiều thuận lợi so với các doanh nghiệp khác. Tuy vậy, hoạt động sản xuất - kinh doanh điện của EVN vẫn chịu sự giám sát chặt chẽ của cơ quan chức năng, điển hình là việc kiểm tra giá thành sản xuất điện hằng năm.

Trong khi đó, sự tham gia của VinGroup với vai trò “tay chơi” hoàn toàn mới trong ngành năng lượng đã tạo nhiều chú ý. Việc khởi công Dự án điện khí LNG Hải Phòng được đánh giá là bước đi táo bạo, mở ra những thay đổi đáng kể cho đầu tư vào ngành điện trong giai đoạn tới.

Theo Giấy chứng nhận đầu tư, giai đoạn I của Nhà máy LNG Hải Phòng có công suất khoảng 1.600 MW, dự kiến vận hành vào năm 2030; giai đoạn II sẽ vào năm 2035. Tuy nhiên, nhà đầu tư đang đặt mục tiêu đưa toàn bộ công suất 4.800 MW vào vận hành ngay trước năm 2030.

Tại lễ khởi công, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đề nghị chủ đầu tư phấn đấu hoàn thành dự án sớm hơn kế hoạch một năm. Nếu đạt được mục tiêu này, Dự án điện khí LNG Hải Phòng có thể vận hành vào cuối năm 2028 hoặc trong năm 2029, tức rút ngắn ít nhất 2 năm so với tiến độ thông thường của các dự án tương tự.

Huy động vốn: điểm nhấn triển khai dự án

Trao đổi với phóng viên Báo Tài chính - Đầu tư, nhiều chuyên gia tài chính cho rằng, việc khởi công các dự án điện khí LNG, kể cả khi chưa có Hợp đồng Mua bán điện (PPA), không phải là điều quá đặc biệt. Trước đây, PV Power cũng từng triển khai Nhơn Trạch 3 và 4 trong bối cảnh chưa ký PPA. Tuy nhiên, để có thể bán điện lên lưới quốc gia, bắt buộc phải có PPA ký với Công ty Mua bán điện (EVN).

Điện khí LNG là lĩnh vực có suất đầu tư rất lớn, trung bình khoảng 1 - 1,2 tỷ USD cho mỗi 1.000 MW công suất. Do yêu cầu tối ưu hóa chi phí kho cảng LNG, các nhà máy thường có quy mô công suất khá lớn. Chẳng hạn, một cụm dự án 3.000 MW cần khoảng 3,5 tỷ USD, còn dự án 5.000 MW có vốn đầu tư xấp xỉ 5 tỷ USD.

Một chuyên gia tài chính với hơn 15 năm kinh nghiệm thu xếp vốn cho các dự án điện nhận xét:

“Các nhà đầu tư nước ngoài thường chỉ rót vốn khi đảm bảo khả năng hoàn vốn với mức giá điện và sản lượng hợp lý. Hiện theo cơ chế, nhà máy điện LNG được cam kết mua 65% sản lượng điện mỗi năm trong vòng 10 năm nếu vận hành trước 2031. Nhưng cam kết này vẫn chưa đủ hấp dẫn đối với nhà đầu tư và các tổ chức cho vay quốc tế. Đây cũng là lý do nhiều dự án điện khí LNG do nhà đầu tư nước ngoài triển khai, dù đã có Giấy chứng nhận đầu tư từ lâu, vẫn rơi vào tình trạng chậm trễ”.

Đại diện một ngân hàng nước ngoài từng tham gia cho vay các dự án điện tại Việt Nam cho biết, với những dự án quy mô lớn, ngân hàng không chỉ xem xét lãi suất hay tài sản bảo đảm, mà còn phải đánh giá năng lực, kinh nghiệm của chủ đầu tư. Đặc biệt, đối với các khoản vay lớn trong lĩnh vực điện, PPA cũng là yếu tố bắt buộc phải có.

Đối với cụm dự án điện khí LNG tại Quảng Trạch do EVN triển khai, tuy là doanh nghiệp nhà nước, nhưng với cơ cấu ngành điện hiện nay, tiến độ thực hiện dự án được dự báo sẽ thuận lợi hơn so với nhiều chủ đầu tư ngoài EVN.

Trong khi đó, cụm nhà máy điện khí LNG Hải Phòng của VinGroup có quy mô lớn hơn, song với sự năng động thể hiện qua việc phát triển ô tô điện, mạng lưới trạm sạc, cũng như kinh nghiệm triển khai nhiều dự án bất động sản quy mô lớn, khả năng thu xếp vốn được cho là không phải trở ngại lớn.

Nếu các dự án điện khí LNG này được đẩy nhanh tiến độ, chúng không chỉ tạo thêm nguồn cung điện cho hệ thống mà còn đặt ra thách thức lớn cho nhiều chủ đầu tư khác - những đơn vị đã được cấp phép dự án nhưng vẫn loay hoay, chậm trễ trong triển khai thời gian qua.