Lần đầu tiên giám sát việc thực hiện lời hứa của Bộ trưởng

Phát biểu khai mạc phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh đây là lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành giám sát lại các nội dung đã được chất vấn từ đầu nhiệm kỳ. Chính phủ đã chuẩn bị 10 báo cáo chuyên đề và 1 báo cáo tổng hợp về thực hiện nghị quyết và kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong đó nêu chi tiết từng nội dung cụ thể.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chủ trì phiên chất vấn (Ảnh: Chinhphu.vn)

Các cơ quan của Quốc hội đã thẩm tra và đánh giá báo cáo của Chính phủ. Chủ tịch Quốc hội đánh giá những nội dung trong nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã được các bộ, ngành triển khai nghiêm túc, mang lại nhiều kết quả, điều này thể hiện sự nõ lực và trách nhiệm của các thành viên Chính phủ.

Tuy nhiên, so với yêu cầu và thực tiễn vẫn còn nhiều vấn đề cần tiếp tục triển khai, nhiều nội dung cần tăng cường chỉ đạo mới đem lại chuyển biến tích cực. Theo Chủ tịch Quốc hội, những kiến nghị nêu trong báo cáo là cơ sở để các đại biểu Quốc hội tiếp tục chất vấn lại các vấn đề.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu đặt câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề. Các thành viên Chính phủ khi trả lời không nêu lại báo cáo, xác định rõ trách nhiệm, nêu rõ nguyên nhân và giải pháp trong thời gian tới.

Mỗi lượt chất vấn sẽ có 3-5 đại biểu đặt câu hỏi, mỗi người có 1 phút. Câu hỏi thuộc lĩnh vực và trách nhiệm của bộ, ngành nào thì bộ trưởng, trưởng ngành đơn vị đó sẽ trả lời. Những tư lệnh ngành có liên quan cũng có thể được mời trả lời để làm rõ vấn đề. Mỗi bộ trưởng có 3 phút để trả lời chất vấn, nhưng trong điều hành chủ tọa có thể linh động thời gian.

Ngoài ra, các đại biểu có quyền tranh luận nhưng không quá 2 lần, thời gian tranh luận không quá 2 phút.

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng trình bày báo cáo tóm tắt của Chính phủ tổng hợp tình hình thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ủy ban thường vụ Quốc hội Khóa XIV về chất vấn và giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng trình bày báo cáo trước UBTVQH (Ảnh: Chinhphu.vn)

Theo báo cáo, thực hiện Chương trình công tác năm 2019 và Kế hoạch số 377/KH-UBTVQH14 ngày 8/3/2019 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Chính phủ đã gửi 10 báo cáo chuyên đề và 1 Báo cáo tổng hợp về việc thực hiện 4 nghị quyết và 4 kết luận của UBTVQH về chất vấn và giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018 trên các lĩnh vực: Khoa học và công nghệ (KHCN); giao thông vận tải; nông nghiệp và phát triển nông thôn; quản lý, sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài; lao động - thương binh và xã hội; thông tin và truyền thông; xây dựng, đô thị; xây dựng pháp luật (thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp); công tác dân tộc; an ninh trật tự (thuộc trách nhiệm của Bộ Công an).

Về lĩnh vực khoa học công nghệ, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết:

Hệ sinh thái khởi nghiệp đã hình thành và có bước phát triển

Trước hết, về việc thực hiện Nghị quyết số 297/NQ-UBTVQH14 ngày 2/11/2016 của UBTVQH: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện hành lang pháp lý; tập trung xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia, thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo; tạo môi trường thuận lợi cho phát triển KHCN đáp ứng yêu cầu hội nhập và cam kết của Việt Nam trong các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Ban hành nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp KHCN, thúc đẩy chuyển giao và làm chủ công nghệ từ nước ngoài, khuyến khích doanh nghiệp nâng cao trình độ thiết kế, chế tạo trong nước. Hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo đã hình thành và có bước phát triển.

Các cấp, các ngành đã triển khai việc rà soát, kiện toàn, sắp xếp lại mạng lưới tổ chức KHCN công lập theo hướng cân đối giữa các vùng, miền và đẩy mạnh hoạt động tự chủ theo tinh thần các Nghị quyết số 18 và 19 của Hội nghị Trung ương 6, khóa XII. Ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước, đồng thời tăng cường huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho hoạt động KHCN.

Nhiều DN lớn chuyển hướng đầu tư cho KHCN

Hoạt động của các Quỹ trong lĩnh vực KHCN tiếp tục được đẩy mạnh, hỗ trợ hiệu quả doanh nghiệp trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ.

Tập trung triển khai thực hiện các chương trình KHCN trọng điểm cấp Nhà nước, dự án KHCN quy mô lớn và 13 dự án hỗ trợ phát triển ngành cơ khí trong nước; mang lại hiệu quả thiết thực đối với ngành cơ khí chế tạo và công nghiệp hỗ trợ, góp phần nâng cao năng lực thiết kế, chế tạo dây chuyền đồng bộ ngành cơ khí.

Tiềm lực KHCN quốc gia được củng cố, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng và địa phương, gắn với mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KHCN trong từng giai đoạn.

Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn hàng đầu của Việt Nam như Viettel, VNPT, Vingroup, TH, Thaco... đang chuyển hướng tích cực đầu tư lớn cho nghiên cứu và phát triển công nghệ, khởi nghiệp, sáng tạo, thành lập viện nghiên cứu, trường đại học của doanh nghiệp.

Đẩy nhanh quá trình thương mại hóa kết quả nghiên cứu

Thứ hai, về thực hiện Thông báo số 1672/TB-TTKQH ngày 09/4/2018 của Tổng Thư ký Quốc hội: Chính phủ đã chỉ đạo khẩn trương rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo, đẩy nhanh quá trình thương mại hóa kết quả nghiên cứu, phát triển thị trường KHCN; ban hành các chính sách cụ thể để hỗ trợ chuyển giao công nghệ, tăng cường kết nối giữa viện nghiên cứu, trường đại học với các doanh nghiệp, nâng cao trình độ công nghệ và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Đẩy mạnh thu hút đầu tư và các khu công nghệ cao; đẩy mạnh hoạt động ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao và lĩnh vực công nghệ cao. Tập trung xây dựng Chương trình trọng điểm cấp quốc gia về Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định về kiểm soát nhập khẩu công nghệ, thiết bị đã qua sử dụng, xử lý nghiêm vi phạm.

Quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ KHCN. Nâng cao hiệu quả chính sách sử dụng và trọng dụng cán bộ KHCN; chú trọng thu hút trí thức là người Việt Nam ở nước ngoài. Quan tâm phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp sáng tạo trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Các cấp, các ngành tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế về KHCN. Hiện nay Việt Nam đã có quan hệ hợp tác với trên 70 quốc gia, vùng lãnh thổ, tổ chức quốc tế và khu vực; là thành viên của hơn 100 tổ chức quốc tế và khu vực về KHCN; mạng lưới đại diện KHCN được xây dựng, hoạt động hiệu quả tại nhiều quốc gia đã giúp nâng cao năng lực đổi mới, sáng tạo, nghiên cứu phát triển kinh tế số ở Việt Nam, tiếp cận các công nghệ tiên tiến của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Chỉ số đổi mới sáng tạo liên tục được cải thiện

Nhờ việc thực hiện đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp đề ra, Chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam tiếp tục được cải thiện, năm 2019 tăng 3 bậc so với năm 2018, lên xếp thứ 42/129 quốc gia, vùng lãnh thổ; tăng 17 bậc so với năm 2016; đưa Việt Nam vươn lên xếp thứ nhất trong nhóm 26 quốc gia thu nhập trung bình thấp. Số bài báo quốc tế giai đoạn 2014-2018 tăng gấp 2 lần, từ 4.071 lên 8.821 bài.

Để phù hợp với tình hình, yêu cầu thực tiễn và các cam kết quốc tế, Chính phủ kiến nghị UBTVQH trình Quốc hội xem xét, đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 việc xây dựng Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi) và xem xét, bổ sung các quy định về doanh nghiệp KHCN được hưởng ưu đãi sử dụng đất, miễn giảm tiền thuê đất; ưu tiên thuê đất trong khu kinh tế, khu công nghệ cao; vay vốn tín dụng ưu đãi...

Kiên quyết không đầu tư các dự án BOT độc đạo

Theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 83/NQ-CP ngày 26/6/2018 triển khai thực hiện Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 của UBTVQH. Đến nay các nhóm nhiệm vụ, giải pháp theo yêu cầu của nghị quyết đã được Chính phủ triển khai thực hiện đạt kết quả…

Chính phủ đã yêu cầu Bộ Giao thông vận tải và các địa phương rà soát mức thu phí để điều chỉnh cho phù hợp; đồng thời đẩy nhanh tiến độ triển khai thu phí tự động không dừng, bảo đảm cuối năm 2019 tất cả các trạm thu phí sẽ thu phí không dừng theo Nghị quyết của Quốc hội.

Kiên quyết không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu theo hình thức hợp đồng BOT để đảm bảo quyền lựa chọn cho người dân.

Chính phủ đã trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong thực hiện các công trình giao thông trọng điểm như: Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các cao tốc: Bắc Giang - Lạng Sơn, Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ.

Chỉ đạo các bộ, ngành liên quan thực hiện đồng bộ các giải pháp, đa dạng hóa hình thức huy động vốn, thúc đẩy tiến độ các đề án, dự án; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các công trình giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT đã và đang triển khai.

Thực hiện nghiêm các kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm toán, hầu hết các dự án đều có giá trị quyết toán thấp hơn giá trị tổng mức đầu tư ban đầu.

Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan chức năng sớm có giải pháp xử lý phù hợp để giải quyết khó khăn đối với một số dự án sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính đã phê duyệt.

Tuy nhiên, hệ thống quy định pháp luật và thực tế triển khai còn một số tồn tại, hạn chế: Chi phí đầu tư xây dựng được lập chưa thực sự đáp ứng được nguyên tắc tính đúng, tính đủ và phù hợp với thị trường và thông lệ quốc tế. Hệ thống định mức, đơn giá chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới KHCN.

Thiếu thông tin đầy đủ về định mức và giá xây dựng theo cơ chế thị trường; nhiều dự án đã hoàn thành nhưng thu phí không đủ, phá vỡ mô hình tài chính của dự án gây khó khăn cho chủ đầu tư và các bên tài trợ vốn. Một số vướng mắc chưa được sửa đổi kịp thời; đến nay có rất ít dự án BOT mới được triển khai…

Thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành sớm khắc phục, giải quyết dứt điểm những tồn tại, hạn chế của các công trình giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT đã và đang triển khai; tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về đầu tư theo hình thức đối tác công tư.

Trong đó trình Quốc hội thông qua Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư tại kỳ họp thứ 8 của Quốc hội (tháng 10/2019). Chính phủ kiến nghị UBTVQH thường xuyên giám sát việc thực hiện các dự án theo hình thức đối tác công tư; kịp thời cho ý kiến để giải quyết, xử lý những vấn đề vượt thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Chỉ đạo quyết liệt nhằm sớm gỡ bỏ “thẻ vàng”

Về lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, ngay sau khi Liên minh Châu Âu áp dụng biện pháp ‘thẻ vàng”, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành và UBND 28 tỉnh, thành phố ven biển thực hiện các biện pháp nhằm sớm gỡ bỏ “thẻ vàng”, nhất là tập trung vào các khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu.

Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU. Đến nay, chúng ta đã đạt được một số kết quả bước đầu đáng ghi nhận; trong đó đã hoàn thành xây dựng khung pháp lý để quản lý, phát triển ngành thủy sản theo hướng bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế; ngăn chặn và chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá, ngư dân ta xâm phạm và khai thác hải sản trái phép ở vùng biển các nước quốc đảo Thái Bình Dương.

Quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả vốn vay nước ngoài, bảo đảm các chỉ tiêu nợ công Quốc hội giao

Thực hiện Nghị quyết số 582/NQ-UBTVQH14 ngày 5/10/2018 của UBTVQH, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp tăng cường thu hút và quản lý chặt chẽ, sử dụng vốn vay nước ngoài hiệu quả phục vụ cho phát triển đất nước.

Hệ thống quy định pháp luật được rà soát, bổ sung và hoàn thiện; trong đó đã ban hành các Nghị quyết, Quyết định về chỉ đạo, điều hành quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay nước ngoài, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm, quy mô lớn, có tác động lan toả sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi.

Đồng thời, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội thông qua Luật Đầu tư công (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 7; bảo đảm công khai, minh bạch, tăng cường sự chủ động và hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài gắn với trách nhiệm của các Bộ, địa phương, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Kịp thời báo cáo để Quốc hội có Nghị quyết về điều chỉnh vốn nước ngoài trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020.

Công tác quản lý và sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài đã đạt được các kết quả quan trọng; hiệu quả các chương trình, dự án đã được nâng cao, bảo đảm các chỉ tiêu nợ công mà Quốc hội giao; trong đó nợ Chính phủ đến cuối năm 2018 được kiểm soát ở mức 50% GDP, thấp hơn quy định trong kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm giai đoạn 2016 - 2020 và giảm mạnh so với mức 52,7% vào năm 2016 và 51,7% vào năm 2017. 

Tuy nhiên, công tác quản lý và sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài vẫn còn một số tồn tại, hạn chế; quy định pháp luật còn bất cập; tỷ lệ giải ngân vốn vay nước ngoài còn thấp so với kế hoạch; một số dự án triển khai, giải ngân chậm, chưa hiệu quả...             

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật; yêu cầu người đứng đầu các Bộ ngành, địa phương chịu trách nhiệm trực tiếp, tập trung xử lý những khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân các dự án, quản lý chặt chẽ, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao uy tín, vị thế đất nước.

Chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Xây dựng và các bộ ngành, địa phương liên quan tập trung sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực xây dựng; trình Quốc hội ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch, trong đó quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, trình tự điều chỉnh quy hoạch, làm rõ hơn vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước liên quan.

Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các định hướng, chiến lược, chương trình, kế hoạch về phát triển đô thị. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị về việc tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt; rà soát các quy hoạch liên quan đến công tác quản lý đô thị, đặc biệt là tại các thành phố lớn; kiểm tra công tác lập, quản lý và thực hiện quy hoạch đô thị, cấp phép xây dựng tại các khu đô thị mới, khu chung cư cao tầng.

Thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về cắt giảm, đơn giản hóa tối thiểu 50% danh mục hàng hóa, sản phẩm và thủ tục kiểm tra chuyên ngành, trong đó có lĩnh vực xây dựng; yêu cầu tăng cường phân cấp ủy quyền cho các Bộ ngành, địa phương về thẩm định dự án, thiết kế, dự toán xây dựng công trình; đã cắt giảm 85% tổng số điều kiện đầu tư kinh doanh; cắt giảm 49/90 thủ tục hành chính về lĩnh vực xây dựng. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, thanh tra việc thực hiện quy định pháp luật về xây dựng. 

Tuy nhiên, công tác quản lý và phát triển đô thị còn những hạn chế, bất cập. Quy định về quản lý chung cư vẫn còn bất cập dẫn đến khiếu kiện kéo dài.

Việc di dời trụ sở các Bộ, ngành, cơ sở giáo dục đào tạo, bệnh viện, cơ sở công nghiệp, sản xuất gây ô nhiễm ra ngoài trung tâm các đô thị lớn còn chậm. Một số đồ án quy hoạch còn thiếu tính khoa học, chưa đáp ứng yêu cầu thực tế.

Việc điều chỉnh quy hoạch tại nhiều đô thị chưa đúng quy định, chưa bảo đảm công khai, minh bạch. Tình trạng xây dựng không phép, cấp phép không phù hợp với quy hoạch, chậm thực hiện các kết luận thanh tra vẫn còn tiếp diễn. Tình trạng ngập úng, ách tắc giao thông, ô nhiễm môi trường xảy ra ở nhiều đô thị.

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về đầu tư xây dựng; trình Quốc hội về Luật sửa đổi một số điều của Luật Xây dựng, Luật quản lý phát triển đô thị; xem xét sửa đổi một số điều của Luật Thanh tra, Luật Xử lý vi phạm hành chính và rà soát, ban hành quy chuẩn về quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn.

Chỉ số an toàn an ninh mạng tăng mạnh

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tập trung hoàn thiện hành lang pháp lý, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn thông tin. Tiếp tục đẩy mạnh đào tạo, phát triển nguồn nhân lực an toàn thông tin. Xây dựng cơ chế phối hợp về đảm bảo an toàn thông tin mạng, xác định phạm vi, trách nhiệm cụ thể, rõ ràng.

Ưu tiên bố trí nguồn lực, triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm của công tác bảo đảm an toàn, an ninh mạng như: Bảo vệ các lĩnh vực quan trọng; phòng, chống mã độc; giám sát an toàn thông tin cho Chính phủ điện tử; ứng cứu sự cố; đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; phổ biến, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và kỹ năng cho cơ quan nhà nước và cộng đồng.

Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Đưa vào hoạt động Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia. Chủ động phát hiện và theo dõi nguồn phát tán thông tin trên mạng Internet. Thường xuyên tổ chức các chương trình, xây dựng tài liệu để tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin cho các cơ quan nhà nước và cộng đồng.

Theo báo cáo chỉ số an toàn an ninh mạng toàn cầu năm 2019, Việt Nam xếp thứ 50/194 quốc gia, vùng lãnh thổ, tăng 50 bậc so với năm 2017 (xếp thứ 100).

Kiên quyết không trình Quốc hội các dự án không đảm bảo

Về lĩnh vực xây dựng pháp luật thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019 và điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2018.

Theo đó, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sẽ trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2019) và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 6/2020). Trong thời gian đang sửa đổi luật này, yêu cầu các Bộ, ngành tiếp tục thực hiện nghiêm túc các quy định của luật; đặc biệt chú trọng các quy định về đánh giá tác động, xây dựng nội dung về chính sách để bảo đảm tính hợp lý, khả thi của chính sách.

Chính phủ đã ưu tiên, dành nhiều thời gian hơn cho công tác xây dựng pháp luật. Đối với các dự án luật quan trọng, phức tạp, Thường trực Chính phủ đã tổ chức nhiều cuộc họp để xem xét, cho ý kiến. Đặc biệt, từ tháng 3/2018 đến nay, Chính phủ đã tổ chức 3 Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật (tháng 8/2018, tháng 3/2019 và tháng 8/2019).

Để nâng cao chất lượng các dự án luật, Chính phủ đã chỉ đạo kiên quyết không trình Quốc hội, UBTVQH các dự án không đảm bảo đầy đủ hồ sơ, không chất lượng và tính khả thi, không đủ nguồn lực thực hiện.

Quán triệt các Bộ, cơ quan ngang Bộ chủ động tăng cường phối hợp với các cơ quan Quốc hội trong quá trình lập dự kiến chương trình xây dựng luật, pháp lệnh; soạn thảo, chỉnh lý, trình dự án luật, pháp lệnh. Tổ chức họp với các Ủy ban của Quốc hội để trao đổi, thảo luận, làm rõ các vấn đề còn có ý kiến khác nhau.

Mở nhiều đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm

Về lĩnh vực an ninh trật tự, đã mở nhiều đợt cao điểm tấn công trấn áp, truy nã tội phạm, tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, xâm hại trẻ em...

Tập trung triển khai thực hiện các phương án, kế hoạch giải quyết tình hình phức tạp về ma túy trên các tuyến, địa bàn trọng điểm, đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao; triệt phá nhiều đường dây tội phạm cờ bạc, cá độ bóng đá qua mạng Internet; điều tra, xử lý nghiêm các đối tượng gian lận thi cử tại một số địa phương; sơ kết 5 năm thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng dư luận xã hội quan tâm...

Đã báo cáo Quốc hội bổ sung Dự án Xây dựng cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư vào danh mục đầu tư công trung hạn và đẩy nhanh tiến độ thực hiện, phấn đấu hoàn thành đúng tiến độ được giao.

Chính phủ kiến nghị Quốc hội, UBTVQH quan tâm giám sát, kiểm tra để nâng cao hiệu quả, tạo chuyển biến tích cực hơn nữa trên các mặt công tác bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn cả nước cũng như tại các thành phố lớn, các địa bàn chiến lược. Chính phủ tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết, khắc phục có hiệu quả những khó khăn, tồn tại, trong đó có những trọng tâm công tác đã đề ra để tiếp tục thực hiện có hiệu quả kết luận của UBTVQH tại Phiên họp thứ 26.

Doanh nghiệp Việt chưa thực sự cạnh tranh theo cơ chế thị trường

Trình bày báo cáo tổng hợp nội dung thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội về việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018 Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, lĩnh vực khoa học công nghệ đã đạt được nhiều kết quả khả quan trong đầu tư, phát triển khoa học công nghệ. Tuy nhiên, khoa học và công nghệ vẫn chưa đáp ứng kịp thời một số vấn đề của thực tiễn đổi mới, chưa gắn kết chặt chẽ và đáp ứng được yêu cầu của phát triển kinh tế, xã hội.

Các thành tựu khoa học, công nghệ chậm đi vào cuộc sống để nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa phục vụ trong nước và xuất khẩu. Thị trường khoa học công nghệ phát triển chưa tương xứng với tăng trưởng kinh tế. Năng lực tiếp thu, làm chủ và đổi mới công nghệ của doanh nghiệp không cao. Công nghệ được mua bán chủ yếu trên thị trường là thiết bị, máy móc và dây chuyền công nghệ toàn bộ.

Nguyên nhân của hạn chế là các doanh nghiệp Việt Nam chưa thực sự cạnh tranh theo cơ chế thị trường, chưa hình thành nhu cầu tự thân đủ mạnh của các doanh nghiệp trong việc phát huy vai trò của khoa học công nghệ. Ngoài ra, chưa có chính sách đồng bộ để phát triển nhanh lực lượng doanh nghiệp khoa học công nghệ. Phần lớn doanh nghiệp Việt Nam là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc huy động nguồn lực đủ lớn về tài chính và nhân lực cho hoạt động đổi mới công nghệ còn rất khó khăn.

Còn thất thoát tại các trạm BOT

Trong việc thực hiện chính sách pháp luật về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT), Tổng Thư ký Nguyễn Hạnh Phúc cho hay, Chính phủ đã tổng kết việc triển khai thực hiện các mô hình đầu tư theo hình thức PPP, trong đó có hình thức hợp đồng BOT và ban hành nhiều văn bản nhằm khẩn trương khắc phục tối đa các hạn chế, bất cập thời gian vừa qua để đáp ứng nhu cầu của thực tiễn.

Đồng thời, từng bước khắc phục những hạn chế, vướng mắc đối với các công trình giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT đã tiến hành kiểm toán và đang khẩn trương quyết toán các dự án đã hoàn thành để xác định phương án tài chính và thời gian thu phí chính thức.

Tuy nhiên, Chính phủ chưa tổng hợp kết quả kiểm điểm trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân để xảy ra khuyết điểm, vi phạm và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội. Trong báo cáo cũng chưa làm rõ tình hình thực hiện các kết luận của các đoàn kiểm tra, thanh tra, kiếm toán Nhà nước.

Đến nay vẫn còn một số trạm vẫn chưa được xử lý dứt điểm, triệt để những bất cập (Trạm Bắc Thăng Long – Nội Bài, Trạm Bỉm Sơn – Thanh Hóa, Trạm Cai Lậy, Trạm Thái Nguyên – Chợ Mới).

Ngoài ra, đã phát sinh thêm một số trạm thu phí tồn tại bất cập nhưng chưa được đề cập, như: Trạm T2 Quốc Lộ 91 thuộc dự án BOT Quốc Lộ 91 Cần Thơ – An Giang và Trạm Hòa Lạc – Hòa Bình thuộc Dự án đầu tư xây dựng dự án đường Hòa Lạc - Hòa Bình và cải tạo, nâng cấp quốc lộ 6 đoạn Xuân Mai - Hòa Bình theo hình thức BOT.

Đến nay còn tồn tại rủi ro mất an toàn, an ninh, trật tự tại một số địa phương dự án đi qua (vẫn còn tình trạng phản đối của người dân tại một số trạm thu phí. Ngoài ra, chất lượng của một số công trình giao thông BOT còn thấp, có công trình xuống cấp nhanh nhưng chưa được bảo trì, sửa chữa kịp thời; cũng như việc thất thoát doanh thu tại các trạm thu phí vẫn còn tồn tại chưa được công khai, minh bạch và xử lý triệt để.

Chưa có giải pháp hữu hiệu cho các vấn đề đô thị

Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đánh giá, Luật Quy hoạch đô thị sau 10 năm được ban hành và áp dụng đã bộc lộ những hạn chế, bất cập cần khẩn trương nghiên cứu, sửa đổi Việc triển khai các đề án, dự án cấp quốc gia về phát triển đô thị, hạ tầng kỹ thuật chưa đạt hiệu quả cao.

Tình trạng ngập úng, ách tắc giao thông, ô nhiễm môi trường xảy ra ở nhiều đô thị với tần suất gia tăng và chưa có giải pháp xử lý hữu hiệu. Việc sử dụng quy chuẩn, quy hoạch xây dựng trong quản lý xây dựng vẫn chưa được thực hiện nghiêm. Quy hoạch xây dựng chưa có quy định khống chế về hệ số sử dụng đất. Một số dự án có hệ số sử dụng đất lớn tại các khu vực có độ nén về dân số cao, tiềm ẩn nguy cơ quá tải về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đô thị....

Việc di dời trụ sở các bộ, ngành, cơ sở giáo dục đào tạo, bệnh viện, cơ sở công nghiệp, sản xuất gây ô nhiễm... ra ngoài trung tâm các đô thị lớn còn chậm.

Tình trạng xây dựng không phép, không phù hợp với quy hoạch, chậm thực hiện các kết luận thanh tra… vẫn còn tiếp diễn. Các vi phạm không được xử lý nghiêm, kéo dài, điển hình như sai phạm ở khu đô thị Thủ Thiêm, xử lý vi phạm tòa nhà 8B Lê Trực.... Cán bộ có biểu hiện nhũng nhiễu, điển hình như có trường hợp thanh tra của Bộ Xây dựng bị khởi tố.

Các đại biểu chuyển qua nội dung chất vấn và trả lời chất vấn

Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, có gần 30 đại biểu Quốc hội đăng ký chất vấn.

Tin tiêu cực trên mạng còn dưới 10%

Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) chất vấn Bộ trưởng Bộ TT&TT: Mạng xã hội bây giờ không phải ảo mà là thật, diễn biến rất phức tạp, có tình trạng dùng ngôn từ chống phá, kích động, thông tin sai sự thật. Ngoài ra còn có đánh bạc, lừa đảo gây hiệu qủa rất nghiêm trọng. Dù Chính phủ chỉ đạo, bộ, ngành có nhiều biện pháp ngăn chặt, triệt phá nhiều vụ án, vấn đề trên vẫn còn nóng. Kết quả nổi bật, ấn tượng nhất từ khi bộ trưởng trả lời chất vấn đến nay? Từng là lãnh đạo một nhà mạng lớn, bộ trưởng có cam kết chấm dứt được tình trạng sim rác không? Khi nào sẽ có trang mạng xã hội uy tín thay thế trang mạng xã hội khác?

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, sau một năm nhận nhiệm vụ bộ trưởng, Bộ Thông tin Truyền thông đã đầu tư, xây dựng vận hành trung tâm giám sát an toàn mạng quốc gia. Trung tâm này có hai chức năng gồm giám sát các cuộc tấn công mạng vào Việt Nam và thông tin trên không gian mạng.

“Khả năng xử lý của trung tâm mỗi ngày khoảng 100 triệu tin, và phân loại, đánh giá được tỷ lệ tin tiêu cực, tích cực. Trước đây, tỷ lệ tin tiêu cực trên 30% nhưng sau khi điều chỉnh chỉ còn dưới 10%”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho hay.

Về giải pháp với các mạng xã hội nước ngoài như Facebook, Youtube, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, tỷ lệ thực hiện các yêu cầu của cơ quan quản lý đã tăng từ 30-60% trước đây lên 70-80%.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng mạng xã hội Việt Nam để tránh việc toàn bộ những gì người Việt trao đổi, chia sẻ, mua bán được lưu trữ ở nước ngoài. Hiện nay các thông tin này được khai thác để quảng cáo, nhưng trong trường hợp đặc biệt có thể ảnh hưởng vấn đề an ninh. Mục tiêu các mạng xã hội trong nước sẽ có số người dùng tương đương mạng xã hội nước ngoài. Hiện các mạng xã hội Việt Nam có khoảng 65 triệu người dùng còn mạng xã hội nước ngoài khoảng 90 triệu.

Liên quan vấn đề quản lý sim rác, người đứng đầu Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, từ nay tới tháng 9 sẽ tập trung giải quyết sim rác trên kênh bán hàng bằng việc nhà mạng phải mua lại. Bộ sẽ giao trách nhiệm tới tổng giám đốc các công ty viễn thông. Nếu còn tồn tại sim rác, nhà mạng sẽ không được cấp phép các dịch vụ mới như mobile money.

Khoảng 1 triệu nhân lực tham gia kinh tế biển

Đại biểu Nguyễn Thanh Hiền (Nghệ An) đề nghị Chính phủ cho biết việc huấn luyện kỹ năng biển cho người dân để vừa sản xuất vừa tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho biết, hiện nay kinh tế biển Việt Nam đứng ở góc độ khai thác thủy sản là rất lớn, khoảng 95.500 tàu các loại, xấp xỉ 1 triệu nhân lực. Từ đó đặt ra 3 vấn đề. Một là làm sao khai thác hiệu quả, hai là vừa phát triển kinh tế vừa bảo vệ chủ quyền, ba là ứng phó thiên tai.

Gần đây Thủ tướng có quyết định 930 để tập trung tuyên truyền kỹ năng cho ngư dân, kèm theo đó là triển khai luật thủy sản, tập trung cơ sở vật chất.

Bộ Nông nghiệp thường xuyên tập huấn, tuyên truyền cho 28 tỉnh duyên hải để đi khai thác đảm bảo an toàn, ứng phó thiên tai bằng chương trình hành động. 3 năm qua có 51 cơn bão, áp thấp trên biển Đông. Trong 3 năm qua có 2,1 triệu phương tiện, 9,5 triệu người được di dời, cơ bản đảm bảo an toàn.

Thứ hai, tập trung tuyên truyền để đảm bảo hiệu quả khâu liên kết, thành lập nghiệp đoàn. Khánh Hòa và một số tỉnh đang có nhiều mô hình liên kết bạn tàu, hỗ trợ lẫn nhau, ngư dân cùng với doanh nghiệp, khuyến khích thi đua.

Thứ ba, chúng ta đang triển khai các nhóm giải pháp để sớm rút thẻ vàng, trở về trạng thái thẻ xanh.

Ba nguyên tắc xây dựng cao tốc Bắc - Nam

Trả lời chất vấn của đại biểu về việc thực hiện dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, do đây là dự án quan trọng quốc gia, nên Chính phủ xác định thực hiện dựa trên ba nguyên tắc.

Nguyên tắc thứ nhất, đây là dự án trọng điểm quốc gia nên trình tự, thủ tục thực hiện đúng quy định pháp luật, bảo đảm tiến độ, chất lượng.

Nguyên tắc thứ hai là tiến hành đấu thầu công khai, minh bạch, đúng quy định pháp luật.

Nguyên tắc thứ ba, đây là công trình trọng điểm quốc gia, ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng, kinh tế - xã hội nên phải chú ý yếu tố an ninh, quốc phòng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng cho biết, thời gian qua, Bộ GTVT đang triển khai nhiều thủ tục liên quan. Hiện Bộ GTVT đã phê duyệt dự án, đang triển khai thiết kế, thi công vượt dự toán.

Bộ cũng đã xin báo cáo với Thường trực Chính phủ tại nhiều cuộc họp. Thường trực Chính phủ cũng đang xin ý kiến các cơ quan lãnh đạo để thực hiện dự án này sẽ bảo đảm đạt ý nghĩa kinh tế, cũng như bảo đảm an ninh, quốc phòng.

Lỗ doanh nghiệp đã giảm dần trong 2 năm qua

Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Mai Phương (Gia Lai) về khoản 3, điều 8 của Nghị định 20, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, Nghị định này sau khi ra đời đã phát huy tác dụng rất tốt.

Qua các cuộc thanh tra, kiểm tra của Bộ Tài chính, cơ quan thuế trong số lỗ của doanh nghiệp đã giảm 37.000 tỷ đồng năm 2017 và 40.000 tỷ đồng năm 2018. Số lỗ giảm trong các kỳ này sẽ phân bổ, tăng dần lãi vào các kỳ sau giúp có thêm khoản thu ngân sách.

Về việc sửa đổi Nghị định 20, Bộ trưởng Tài chính cho biết Thủ tướng đã duyệt báo cáo xây dựng kế hoạch triển khai Luật Quản lý Thuế và chỉ đạo sửa đổi Nghị định 20, tập trung vào khoản 3, điều 8. Bộ Tài chính dự kiến tháng 12 dự thảo sửa đổi sẽ được trình Chính. Khoản 3, điều 8 của Nghị định 20 sẽ được sửa triệt để khi sửa Luật Thuế thu nhập Doanh nghiệp.

Cuối 2020, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận có thể thông xe

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể

Trả lời chất vấn về tiến độ tuyến cao tốc TP. HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết đây là một trong những trục đường quan trọng nhất đồng bằng sông Cửu Long. Chính phủ đã triển khai dự án này cách đây 10 năm, nhưng đến thời điểm này tiến độ vẫn chậm.

Đối với đoạn đường từ Trung Lương - Mỹ Thuận, Chính phủ đã có quyết định sẽ bổ sung 2.186 tỷ đồng để hỗ trợ cho nhà đầu tư, và cho phép nhà đầu tư điều chỉnh lại dự án. Việc điều chỉnh dự án đã được UBND tỉnh Tiền Giang phê duyệt. Đây là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đã điều chỉnh phụ lục hợp đồng để đưa vào các điều khoản liên quan đến trách nhiệm của nhà đầu tư. 

Như vậy, về trách nhiệm của Nhà nước, thì với 2.186 tỷ đồng, chúng ta đã hỗ trợ phương án tài chính khả thi, còn phần vốn của nhà đầu tư, hiện nay nhà đầu tư đã bỏ vào khoảng 3.000 tỷ đồng.

Vốn còn lại là của các cơ quan tín dụng. Vừa qua, Chính phủ đã họp và giao Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng hỗ trợ khoảng 6.000 tỷ đồng cho dự án Trung Lương - Mỹ Thuận. Nếu được khoản vốn tín dụng này, cùng với 2 khoản vốn kể trên, thì đến cuối 2020, dự án sẽ cơ bản thông xe từ Trung Lương - Mỹ Thuận.

Dự án cầu Mỹ Thuận 2 đang được Quốc hội bố trí 5.100 tỷ đồng. Bộ Giao thông vận tải đang làm hồ sơ thiết kế kỹ thuật và dự toán. Theo kế hoạch, quý I/2020 sẽ khởi công cây cầu này. Riêng 2 đường vào cầu, thì từ nay đến tháng 12/2019 sẽ khởi công.

Đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ chưa mở thầu. Lý do là cần bổ sung nguồn vốn khoảng 932 tỷ đồng thì phương án tài chính mới khả thi. Chúng tôi dự kiến từ nay đến cuối năm sẽ mở thầu đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ, đồng thời sẽ làm việc với tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long bàn giao mặt bằng cho các đơn vị này sử dụng 932 tỷ đồng để giải phóng mặt bằng. Chúng tôi sẽ cố gắng nhanh nhất, sớm nhất có thể thông tuyến xuống được Cần Thơ theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng.

Sẽ bố trí nguồn lực ở mức cao nhất trong các chính sách của đồng bào dân tộc

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry (Bạc Liêu) chất vấn Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc việc cân đối nguồn vốn thực hiện chính sách cho người dân tộc thiểu số chưa đúng như kết luận đã ban hành. Nguồn lực được bố trí chưa đến được địa phương, làm ảnh hưởng đến thực hiện chính sách dân tộc. Nguyên nhân của tình trạng này là gì, trách nhiệm của các bộ trưởng và giải pháp trong thời gian tới?

Bộ trưởng Đỗ Văn Chiến cho biết năm 2019, Ủy ban Dân tộc quản lý đã bố trí 5.508 tỷ đồng để thực hiện các nhiệm vụ chính sách. Ông khẳng định con số này đã tăng nhưng chưa đủ.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Thông tin thêm về việc này, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư cho hay, do Quốc hội quyết định chương trình sau khi phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn nên không cân đối được kế hoạch nguồn vốn thực hiện chính sách cho người dân tộc thiểu số. Chính phủ và Quốc hội đang dự kiến sử dụng vượt thu của năm 2018 để bố trí 1.000 tỷ đồng thực hiện quyết định 2085 và 2086 đối với đồng bào dân tộc ít người, số còn thiếu sẽ được bố trí trong giai đoạn tiếp theo.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, sẽ bố trí thực hiện ở mức cao nhất trong các chính sách của đồng bào dân tộc nói chung.

Thu phí tự động không dừng từ đầu năm 2020

Trả lời chất vấn của Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu về việc thu phí tự động không dừng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc Hội đã có nghị quyết đẩy nhanh tiến độ việc này. Theo quyết định của Thủ tướng năm 2017, đến 31/12/2019, toàn bộ các trạm thu phí trên toàn quốc phải làm thu phí tự động không dừng. Cách đây một tháng, Thủ tướng tiếp tục chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải và các nhà đầu tư thực hiện công việc.

Về tiến độ, Bộ Giao thông vận tải đã thực hiện trong 2 năm qua và đã có 2 nhà đầu tư cung cấp dịch vụ. Đây là trách nhiệm của chủ đầu tư BOT. Tư vấn đã có sẵn, việc còn lại tùy thuộc sự sẵn sàng của chủ đầu tư trong việc thực hiện, phối hợp.

Tuy nhiên, đơn vị khiến Bộ Giao thông vận tải quan ngại nhất là Tổng công ty Đường cao tốc Việt Nam. Tổng công ty này có 226 làn thu phí tự động không dừng nhưng tiến độ hiện nay chậm. Bộ dùng giải pháp gửi văn bản báo cáo thẳng đến Thủ tướng và Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước để báo cáo tình hình. Nếu không cải thiện, trách nhiệm hoàn toàn của nhà đầu tư. Đến 31/12, sẽ tạm dừng thu phí toàn bộ các trạm phu thí nếu không thu phí tự động không dừng.

"Bộ kiểm tra tiến độ hàng tháng để nhà đầu tư không bất ngờ. Nhà đầu tư chây ì thì phải chấp nhận”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.

Luật chậm thực thi, trách nhiệm thuộc về người đứng đầu

Tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn các thành viên Chính phủ của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chiều 15/8, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trả lời chất vấn của Đại biểu Triệu Thị Thu Phương về xây dựng văn bản luật chậm, các dự án luật trình không đảm bảo.

Ông Long khẳng định, thời gian qua Chính phủ và các cơ quan của Quốc hội rất cố gắng, công tác xây dựng luật có nhiều kết quả quan trọng. Trong 2 năm, Quốc hội xem xét thông qua 26 luật, nghị quyết ở các lĩnh vực khác nhau. Có dự án ban hành kịp thời giải quyết ngay được vướng mắc, như Nghị quyết của Ủy ban TVQH giải thích thực hiện Luật Quy hoạch.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Lê Thành Long cũng thừa nhận vẫn còn hạn chế, cụ thể, sau khi rà soát lại 26 văn bản được xem xét, thông qua có trên dưới 15 văn bản trình chậm, có văn bản chậm nên phải rút ra khỏi chương trình.

Hai năm qua, việc xây dựng thể chế được nhắc đến trong 19 nghị quyết và các phiên họp chuyên đề của Chính phủ. Trách nhiệm chính trong vấn đề này, Bộ trưởng Tư pháp nhấn mạnh thuộc về bộ trưởng, trưởng ngành và cơ quan trình luật, phụ trách công tác xây dựng pháp luật.

Về phần thẩm định, Bộ Tư pháp sẽ mở rộng việc thẩm định, mời rộng rãi các chuyên gia để chất lượng thẩm định được nâng lên. Như Bộ luật Lao động sửa đổi, Bộ Tư pháp cử chuyên gia cao cấp tham gia cùng Bộ Lao động ngay từ đầu, góp ý về công tác xây dựng luật. Ông Long cho rằng khi bắt đầu nên bàn về định hướng, huy động đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học và làm một mạch chứ không phải làm đi làm lại.

Về vấn đề phổ biến pháp luật, Bộ trưởng Lê Thành Long đánh giá công tác này có nhiều chuyển biến cụ thể, nhưng cũng có hạn chế như nguồn lực dàn trải, chưa có trọng tâm, trọng điểm.

Theo Bộ trưởng Lê Thành Long, hiện các cơ quan có liên quan trình Thủ tướng thông qua một số đề án, trong đó có đề án quan trọng là tăng cường ứng dụng thông tin trong phổ biến, giáo dục pháp luật, xây dựng một trang thông tin để tất cả những thông tin tuyên truyền về pháp luật được đưa lên trang tin này.

Áp dụng thuế, phí để hạn chế nhựa dùng một lần

Bộ trưởng Trần Hồng Hà

Về vấn đề rác thải nhựa, Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, đây là vấn đề lớn không chỉ của Việt Nam mà cả thế giới, ảnh hưởng đến hệ sinh thái, con người.

Dẫn chứng việc trên bàn họp hôm nay không có đồ nhựa dùng một lần, ông Hà khẳng định, Chính phủ và Quốc hội luôn cam kết giải quyết vấn đề rác thải nhựa. Bản thân Việt Nam đã có luật quản lý tài nguyên môi trường biển và tham gia những hiệp định quốc tế về vấn đề này.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, công cụ quan trọng để đối phó với vấn đề rác thải nhựa là chính sách thuế, phí áp dụng với các loại nhựa một lần.

Bên cạnh đó, sẽ có cơ chế khuyến khích vật liệu thân thiện môi trường. Đồng thời, cần đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân và toàn xã hội.

Nếu người dân không sử dụng đồ nhựa dùng một lần, sẽ vừa giảm rác thải, vừa tiết kiệm, đóng góp quan trọng cho thành công chung của chiến lược đối phó vấn đề rác thải nhựa, Bộ trưởng nói.

Triệt phá băng nhóm đòi nợ thuê, tín dụng đen ngay khi mới hình thành

Trả lời chất về vấn đề tín dụng đen, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, trong thời gian qua lực lượng công an đã khởi tố 436 vụ, 766 bị can liên quan đến tội danh tín dụng đen, bảo kê, đòi nợ thuê. Trong đó, đã khởi tố 214 vụ với 947 bị can cho vay nặng lãi trong quan hệ dân sự.

Lực lượng công an đã làm tan rã 1.400 đường dây, tổ chức cho vay nặng lãi, liên quan tín dụng đen. Các hoạt động trấn áp mạnh mẽ khiến tệ nạn này được kiềm chế và giảm tính phức tạp. Một số đường dây đã tạm dừng hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng.

Bộ trưởng Tô Lâm đánh giá, tình hình hoạt động bảo kê, tín dụng đen, đòi nợ thuê còn diễn biến phức tạp, gây lo lắng cho dân nhân.

Gần đây xuất hiện thực trạng cho vay ngang hàng qua internet và hoạt động này có thể biến tướng. Nguyên nhân là do nhu cầu cho vay, sử dụng tín dụng, thậm chí là sử dụng tín dụng đen trong nhân dân vẫn còn. Việc xử lý gặp nhiều khó khăn, nhiều đối tượng lách luật.

Về giải pháp, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết sẽ tiếp tục thực hiện, duy trì khí thế tấn công trấn áp tội phạm tín dụng đen. “Không chủ quan khi kết quả đang trên đà thực thi tốt. Công an sẽ sử dụng nghiệp vụ triệt phá băng nhóm đòi nợ thuê, tín dụng đen ngay khi mới hình thành”, ông nói.

Bộ trưởng Tô Lâm cũng thông tin chưa phát hiện đối tượng bao che, bảo kê cho tín dụng đen, kể cả trong ngành công an. “Quan điểm của bộ là xử lý nghiêm trường hợp bảo kê và liên quan bảo kê, không có vùng cấm nào. Nếu nhân dân chỉ ra hoạt động này, chúng tôi sẽ trao đổi thông tin”, ông nói.

Sẽ công khai những bộ ngành nợ đọng văn bản quy phạm pháp luật

Chiều 15/8, cuối phiên chất vấn tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã giải trình, làm rõ thêm một số vấn đề mà đại biểu quan tâm như công tác xây dựng pháp luật, bố trí nguồn lực thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông…

Về công tác xây dựng pháp luật, Phó Thủ tướng thừa nhận, vẫn còn nhiều hạn chế, nhiều văn bản quy phạm pháp luật được ban hành chậm. Một số dự án luật còn hạn chế về nội dung, chậm trình Quốc hội. Đến nay các bộ ngành đang nợ 18 văn bản quy phạm pháp luật.

Nguyên nhân của tình trạng này là do chưa tuân thủ quy trình, trình tự theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, sự quan tâm chỉ đạo của một số tư lệnh ngành chưa sát sao. Ngoài ra, một số vấn đề chưa đánh giá kỹ khi xây dựng. Thời gian cho phép ban hành ngắn, trong khi vấn đề khó, phức tạp, soạn thảo còn khó khăn.

Phó Thủ tướng cho biết, thời gian tới, Chính phủ sẽ chấp hành nghiêm Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Chính phủ sẽ công khai các bộ ngành nợ đọng văn bản. Ngoài ra, sẽ tăng cường năng lực triển khai, soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật.

Bộ ba Xe - Pháo - Mã tạo chuyển biến tích cực cho dân tộc miền núi

Về các chính sách, nguồn lực bố trí các chương trình phát triển kinh tế - xã hội dân tộc, dân số và miền núi, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh đây là vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm.

Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã bố trí 5.500 tỷ đồng cho các chương trình. Chính phủ đang bố trí nguồn chi bổ sung 1.000 tỷ đồng từ nay đến cuối năm cho các vấn đề này.

Chính phủ đã chỉ đạo, đồng tình, trình Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết về Chương trình mục tiêu quốc gia thứ ba về phát triển kinh tế - xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

"Với bộ ba Xe - Pháo - Mã này, gồm nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và thứ ba là chính sách dành cho dân tộc thiểu số, trong đó có riêng hợp phần cho dân tộc ít người và rất ít người, hi vọng sẽ tạo ra chuyển biến tích cực. Chúng ta sẽ tích hợp 118 chính sách về dân tộc hiện nay thành một bộ chính sách”, Phó Thủ tướng nói.

Hạ tầng ĐBSCL sẽ được đầu tư mạnh trong 5 năm tới

Về vấn đề phát triển kết cấu hạ tầng giao thông cho vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định Chính phủ luôn quan điểm vùng này có vị chí chiến lược về an ninh, kinh tế, quốc phòng. ĐBSCL là cứ điểm chiến lược về nông nghiệp, do đó cần tập trung đầu tư vào đây.

Ông Huệ cũng cho biết, trong 5 năm vừa qua, tổng ngân sách đầu tư cho vùng ĐBSCL đứng thứ 3 trong 6 vùng kinh tế cả nước (khoảng 16,59%). Trong khi đó, ngân sách trung ương hỗ trợ cũng đứng thứ ba.

“Như vậy số vốn bố trí là không quá thấp. Tuy nhiên, xuất phát điểm thấp cộng thêm việc đầu tư tại vùng tốn kém nên nguồn lực chưa đáp ứng được”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cho biết thực trạng địa chất vùng ĐBSCL yếu dẫn đến suất đầu tư cao. Bên cạnh đó, đầu tư phải tính đến ứng phó với biến đổi khí hậu. Nói cách khác, mức đầu tư đã không cao, do điều kiện tự nhiên khiến số tiền đòi hỏi lại càng tăng cao. Ông nhấn mạnh Chính phủ đã nhận ra điểm này và có nghị quyết chuyên đề.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ

Dự kiến từ nay đến 2020 và chương trình trung hạn 5 năm tới, Chính phủ sẽ tập trung đầu tư các dự án có tính chất liên kết vùng, liên kết các tiểu vùng tại ĐBSCL như vùng Đồng Tháp Mười, bán đảo Cà Mau, tứ giác Long Xuyên, đầu tư kết nối liên vùng giữa ĐBSCL với TP.HCM.

Các loại hình như hàng hải, đường bộ, hàng không, đường sắt... sẽ được đầu tư. Về đường bộ, Chính phủ sẽ đầu tư trục đường từ bắc xuống nam, từ đông sang tây. Về đường thủy nội địa, không ở đâu có lợi thế như ĐBSCL, phù hợp phát triển dịch vụ logistics quốc tế cho khu vực tiểu vùng sông Me Kong. Với hàng hải, khu vực này có thể đầu tư các luồng tàu biển. Về hàng không, có thể mở nhiều tuyến đường bay mới, kết nối cảng tại Cần Thơ, sớm nâng cấp sân bay Phú Quốc. Đường sắt đang kêu gọi vốn tuyến đường sắt TP.HCM đi Cần Thơ.

Thủ tướng đã chỉ đạo yêu cầu vùng ĐBSCL cần xây dựng các danh mục dự án ưu tiên để bố trí vốn trung hạn từ nay đến 2020 và giai đoạn đến năm 2025. Trước mắt, Chính phủ sẽ bố trí phần vượt thu ngân sách là 2.186 tỷ đồng trong phần vượt thu năm 2018 cho dự án Trung Lương - Mỹ Thuận, Mỹ Thuận - Cần Thơ là 932 tỷ đồng. Chính phủ đã ủy quyền cho Bộ trưởng Tài chính gửi sang Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phần vượt thu năm nay. Khi Ủy ban có ý kiến, Thủ tướng sẽ ký quyết định cho phân bổ ngay để cùng với vốn tín dụng từ ngân hàng, dự án sẽ thông tuyến vào năm 2020.

Vấn đề quan trọng này là tổ chức thực hiện, ở đây nhấn mạnh vai trò của Bộ Giao thông vận tải, UBND tỉnh Tiền Giang, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại. Chính phủ sẽ bám sát vấn đề này, Phó Thủ tướng khẳng định.

Về cầu Mỹ Thuận 2, đây là 1 trong 11 gói của Cao tốc phía Đông, 5.100 tỷ đồng bằng trái phiếu, dự kiến khởi công quý I/2020.

Tham nhũng vặt như “tổ mối”

Về vấn đề liên quan đến tham nhũng vặt, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, bên cạnh công tác đấu tranh phòng chống đại án về kinh tế, tham nhũng, chủ trương của Đảng, của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều lưu ý tình trạng tham nhũng vặt.

Phó Thủ tướng nhận định tham nhũng vặt là tệ nạn gây bức xúc, nhức nhối trong xã hội và nhân dân, liên quan đến đạo đức công vụ của công chức, viên chức.

“Tuy là tham nhũng vặt nhưng hậu quả không hề vặt. Người ta ví con đê cao to, hùng vĩ có thể bị vỡ bất cứ lúc nào do những tổ mối rất nhỏ”, Ông Huệ nói.

Theo Phó Thủ tướng, tham nhũng vặt làm băng hoại đạo đức của cán bộ công chức, viên chức trong quá trình thực thi nhiệm vụ, làm xói mòn niềm tin của người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, làm tăng chi phí không chính thức của doanh nghiệp và người dân.

Vì vậy, Chính phủ đề ra nhiều giải pháp như hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý kinh tế, về quy trình thực thi công vụ, đẩy mạnh cải cách hành chính, công khai minh bạch, cần hệ thống giám sát bằng công nghệ thông tin. Bên cạnh đó, xây dựng đội ngũ cán bộ công chức, có quy hoạch, đào tạo, luân chuyển và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân.

Thể hiện trách nhiệm trong theo dõi, giám sát đến cùng những nội dung đã được giám sát

Phát biểu kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã hoàn thành phiên chất vấn và trả lời chất về việc thực hiện các nghị quyết về giám sát chuyên đề và các kết luận về chất vấn trả lời chất vấn của ỦY ban Thường vụ Quốc hội từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018.

Với tinh thần trách nhiệm cao, đã có 35 đại biểu đặt câu hỏi, 3 đại biểu tranh luận và 14 Bộ trưởng và Chánh án Tòa án nhân dân tối cao trực tiếp trả lời chất vấn những vấn đề thuộc trách nhiệm của mình. Vẫn còn 12 đại biểu đăng kí nhưng không đủ thời gian đề nghị gửi chất vấn bằng văn bản đến các thành viên Chính phủ. Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã thay mặt Chính phủ phát biểu làm rõ thêm một số nội dung chất vấn và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn (Ảnh: Quốc hội)

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành giám sát lại  các vấn đề đã được giám sát, chất vấn tại các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tiếp nối từ thành công của phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 6, việc chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp này cho thấy tính liên tục, toàn diện trong hoạt động giám sát của Quốc hội; thể hiện tinh thần trách nhiệm của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội trong việc theo dõi, giám sát đến cùng những nội dung đã được giám sát.

Phiên chất vấn cũng là cơ hội để các thành viên chính phủ báo cáo, giải trình, làm rõ những vấn đề, nội dung còn tồn tại, hạn chế và đề xuất những chủ trương, giải pháp trong thời gian tới. Điều này là hết sức quan trọng nhất là trong bối cảnh cả nước đang nỗ lực hoàn thành vượt mức các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội được đề ra cho cả nhiệm kỳ.

Chủ tịch Quốc hội ghi nhận nội dung chất vấn bao quát gần hết các vấn đề của đời sống kinh tế-xã hội, liên quan đến trách nhiệm quản lý, điều hành của hầu hết các bộ, ngành. Có những nội dung đã được chất vấn nhiều lần tại các Kỳ họp Quốc hội, phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhưng tiếp tục vẫn là vấn đề nóng, được các đại biểu Quốc hội quan tâm để chất vấn lại tại phiên họp này.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, thể hiện tinh thần dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội, các thành viên Chính phủ, trưởng ngành trước mỗi vấn đề bức xúc của người dân. Cùng với đó, các đại biểu Quốc hội đã nghiên cứu kỹ các báo cáo, hỏi thẳng vào vấn đề còn vướng mắc hoặc chưa được đề cập, làm rõ trong các báo cáo; tích cực tranh luận để đi đến cùng vấn đề. Các Bộ trưởng, trưởng ngành đã dành thời gian quan tâm và chuẩn bị khá kỹ cho việc trả lời chất vấn, cơ bản nắm chắc và toàn diện vấn đề của ngành, lĩnh vực mình phụ trách, thẳng thắn nhận trách nhiệm, nêu được nguyên nhân và giải pháp khắc phục. Tuy nhiên, cũng có đại biểu hỏi còn dài, phần trả lời có nội dung còn chưa tập trung, nêu vấn đề nhưng chưa xác định rõ trách nhiệm.