Hôm nay (30/11), Quốc hội thảo luận về Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số. Một trong những nội dung của Dự thảo được nhiều đại biểu quan tâm là tài sản số.

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An).

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An) dẫn chứng các báo cáo nghiên cứu thống kê đều cho thấy, Việt Nam đứng thứ hai thế giới về tỷ lệ người dân sở hữu tài sản số, với khoảng 20 triệu người có sở hữu tài sản số, hàng năm có khoảng 120 tỷ USD là tiền mã hoá được chuyển vào Việt Nam.

Theo đại biểu Hoàng Minh Hiếu, nếu không có khuôn khổ pháp lý cho hình thức sở hữu này thì sẽ bỏ qua một mảng rất quan trọng của kinh tế số. Do vậy, cần thiết quy định về tài sản số trong dự án Luật này.

Cụ thể, cần có sự phân loại cụ thể tài sản số để có những phương án quản lý khác nhau như phân loại tài sản số thành tiền mã hoá, tài sản số đại diện, tài sản ảo trong hệ sinh thái kỹ thuật số… Pháp luật các nước cũng đã có những quy định phân loại cụ thể để có những hình thức quản lý tài sản số phù hợp. 

Bên cạnh đó, theo đại biểu Hiếu, Dự thảo Luật còn thiếu các quy định làm rõ trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ tài sản số để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Pháp luật nhiều quốc gia, đơn cử Liên minh châu Âu (EU) đặt ra những quy định rất cụ thể về trách nhiệm của nhà phát hành tài sản số như phải đăng ký hoạt động; phải cam kết chịu trách nhiệm pháp lý đối với các sản phẩm phát hành; các nền tảng giao dịch và lưu trữ tài sản số cũng phải được cấp phép hoạt động và phải duy trì bảo mật thông tin cũng như minh bạch trong giao dịch.

Đại biểu Tráng A Tủa (Điện Biên) cho rằng, định nghĩa về tài sản số trong Dự thảo Luật (Điều 14) cần rõ ràng hơn. Đại biểu đề xuất bổ sung thêm các ví dụ về tài sản số như tài sản trí tuệ số NFT, tiền mã hóa và tài sản số liên quan đến dữ liệu lớn.

“Tôi đề xuất sửa đổi theo hướng tài sản số bao gồm nhưng không giới hạn các loại tài sản như quyền sở hữu trí tuệ được số hóa, tài sản phi tập trung NFT, tiền mã hóa và dữ liệu số có giá trị kinh tế. Tại khoản 2 về tài sản mã hóa, đề nghị làm rõ hơn sự khác biệt giữa tài sản mã hóa và các tài sản số khác, nhấn mạnh rằng tài sản mã hóa có thể bao gồm cả các token tiện ích và token chứng khoán”, đại biểu kiến nghị.

Ngoài ra, theo đại biểu Tráng A Tủa tiêu chí xác định tài sản số (Điều 15) cũng chưa rõ ràng. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung nội dung yêu cầu các giao dịch tài sản số phải bảo đảm tuân thủ các quy định pháp luật về bảo vệ quyền của người tiêu dùng, theo hướng các giao dịch tài sản số phải đảm bảo quyền tiếp cận thông tin minh bạch, dễ hiểu đối với người tiêu dùng cũng như cung cấp cơ chế giải quyết tranh chấp phù hợp.

Về nguyên tắc quản lý tài sản số (Điều 16), theo đại biểu, Dự thảo Luật cũng cần làm rõ các giai đoạn của vòng đời tài sản số, ví dụ như tạo lập, giao dịch, lưu trữ, hủy bỏ và trách nhiệm pháp lý tại từng giai đoạn. Điều này giúp cơ quan quản lý có cơ sở theo dõi và kiểm soát hiệu quả hơn.

Ngoài ra, Dự thảo Luật cũng nên bổ sung danh mục các cơ quan chịu trách nhiệm chính trong từng lĩnh vực. Ví dụ, Bộ Thông tin và Truyền thông chịu trách nhiệm xây dựng khung pháp lý liên quan đến công nghệ số, Bộ Tài chính quản lý các khía cạnh thuế, tài chính, Ngân hàng Nhà nước giám sát các hoạt động tài chính số.

Cũng liên quan đến tài sản số, đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng) cho rằng, các quy định về tài sản số trong dự thảo Luật còn khá khiên cưỡng (Điều 14 đến Điều 17).

Theo đại biểu, các quy định chỉ nêu về một loại tài sản mới có thể sử dụng ở bất cứ lĩnh vực nào của đời sống kinh tế - xã hội và phù hợp như một đối tượng của các luật về quản lý tài sản. Đồng thời, trong Dự thảo Luật còn đề cập đến cả những vấn đề liên quan đến quy định về thuế, tài chính. Gần như không có nội dung nào thể hiện sự gắn kết mối quan hệ giữa đối tượng này với ngành công nghiệp công nghệ số.

Về những băn khoăn của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho hay, thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn về đổi mới công tác lập pháp, những vấn đề mới đang trong quá trình vận động thì luật quy định những nguyên tắc chung về quản lý và phát triển, đảm bảo quản lý phải theo kịp và kiến tạo phát triển. Sau đó, giao cho Chính phủ quy định chi tiết để đảm bảo sự linh hoạt.

“Luật Công nghiệp công nghệ số đã tiếp cận theo cách này để xử lý các nội dung tài sản số và trí tuệ nhân tạo”, Bộ trưởng cho hay.