Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long.

Gửi báo cáo đến các vị đại biểu Quốc hội trước phiên chất vấn diễn ra vào tuần tới, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết có biểu hiện sợ trách nhiệm, né tránh công việc trong tham mưu xây dựng thể chế tại một số nơi.

Theo báo cáo, từ đầu nhiệm kỳ (2021) tới nay, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 32 luật, nghị quyết (22 luật, 10 nghị quyết), không có dự án luật phải rút ra khỏi chương trình xây dựng luật.

Các dự án Chính phủ trình, sau khi phối hợp với các cơ quan thẩm tra của Quốc hội chỉnh lý, hoàn thiện dưới sự chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đều được thông qua với tỷ lệ cao. Chính phủ đã ban hành 312 nghị định; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 87 quyết định quy phạm pháp luật.

Đối với văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết đã có hiệu lực pháp luật, từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ có nhiệm vụ phải ban hành 123 văn bản (75 nghị định, 13 quyết định và 45 thông tư).

Đến ngày 30/7, đã ban hành 105 văn bản (62 nghị định, 11 quyết định và 32 thông tư).

Cũng tính đến thời điểm này, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ còn nợ 17 văn bản (giảm 11 văn bản so với năm 2020, tăng 9 văn bản so với năm 2021 và tăng 5 văn bản so với năm 2022).

Trong công tác thẩm định, từ năm 2021 đến 31/5/2023, Bộ Tư pháp đã thẩm định 533 dự án, dự thảo và 71 đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, thẩm định đối với 1.209 thủ tục hành chính tại 127 đề nghị xây dựng và dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có thủ tục hành chính; đề nghị không quy định 7 thủ tục, sửa đổi 903 thủ tục, bổ sung 10 thủ tục.

Chính phủ thường xuyên yêu cầu các bộ, ngành tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong công tác xây dựng pháp luật; bảo đảm tuân thủ nghiêm quy trình, thực hiện minh bạch, khách quan trong xây dựng pháp luật; tổ chức lấy ý kiến và tiếp thu, giải trình hợp lý các ý kiến góp ý của các đối tượng chịu sự tác động của văn bản, ông Long cho biết.

Bộ trưởng Tư pháp cũng cho hay, bộ này đang tham mưu giúp Chính phủ ban hành nghị quyết về một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật nhằm ngăn ngừa tình trạng tham nhũng, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ.

“Hiện đã hoàn tất việc chỉnh lý dự thảo và chuẩn bị thông qua”, ông Long cập nhật.

Bên cạnh kết quả, ông Long nhìn nhận, vẫn còn tình trạng và đang có chiều hướng tăng lên các dự án vào chương trình xây dựng luật không theo chương trình tổng thể hoặc đề nghị sát thời điểm tổ chức kỳ họp, phiên họp của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Một số dự án chưa được nghiên cứu, tính toán kỹ về phạm vi điều chỉnh, tác động của chính sách trong dự án luật nên chưa được bổ sung vào chương trình xây dựng luật.

Đáng lưu ý là chất lượng một số dự án luật chưa cao. Cạnh đó là tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, chưa đồng bộ giữa một số quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật dẫn đến cách hiểu khác nhau, khó tổ chức thi hành…

Chỉ ra nguyên nhân của tình trạng trên, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long cho biết, ngoài 106 dự án luật, pháp lệnh theo kết luận của Bộ Chính trị thì Chính phủ phải rà soát, bổ sung nhiều dự án luật khác để đáp ứng thực tiễn, kịp thời điều hành.

Một số trường hợp, cơ quan chủ trì chưa thực sự chủ động, chưa trù liệu hết các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng; chưa phát huy đầy đủ vai trò, trách nhiệm của tổ chức pháp chế, các chuyên gia trong việc xây dựng, ban hành văn bản.

Về giải pháp, Bộ trưởng Tư pháp nhấn mạnh việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong xây dựng pháp luật, đặc biệt là tăng cường trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan Chính phủ.

Ông Long cũng đề cập yêu cầu tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong xây dựng pháp luật.

Cơ quan chủ trì lập đề nghị, soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật cần kịp thời báo cáo, xin ý kiến cấp ủy, tổ chức Đảng về những chính sách quan trọng, định hướng lớn. Cùng đó đề cao trách nhiệm người đứng đầu và từng cá nhân, chú trọng tổng kết pháp luật, đánh giá tác động chính sách, lấy ý kiến, tiếp thu, giải trình ý kiến góp ý, thẩm định.

Bộ trưởng Tư pháp cũng nêu giải pháp sẽ tăng cường giám sát, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong công tác xây dựng pháp luật.