Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, Việt Nam đã sẵn sàng "thông xe" "đường cao tốc - EVFTA" kết nối Việt Nam với một không gian thị trường gần 500 triệu dân.

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến triển khai Hiệp định EVFTA do Thủ tướng chủ trì, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết: "Nếu EVFTA được ví như con đường cao tốc cho việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thì Việt Nam đã sẵn sàng thông xe cho con đường đó để giúp cho các phương tiện thuận lợi trong lưu thông. Điều này được hiểu là doanh nghiệp và nền kinh tế, được vận hành một cách thuận lợi, thông suốt và hiệu quả hơn".

Bộ trưởng cho hay, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành kế hoạch thực thi Hiệp định EVFTA và quyết định tổ chức Hội nghị trực tuyến về triển khai bản kế hoạch này. "Đây là lần đầu tiên Chính phủ tổ chức riêng một hội nghị có sự tham dự đầy đủ của tất cả các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan và các địa phương để thảo luận, quán triệt các giải pháp, cách thức triển khai một FTA một cách đồng bộ và toàn diện".

Kế hoạch thực thi Hiệp định EVFTA của Chính phủ đã được ban hành, tập trung vào 5 nhóm công việc lớn bao gồm: (i) công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin về Hiệp định EVFTA và thị trường của các nước EU; (ii) công tác xây dựng pháp luật, thể chế; (iii) các biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển nguồn nhân lực; (iv) chủ trương và chính sách đối với tổ chức công đoàn và các tổ chức của người lao động tại cơ sở doanh nghiệp; và (v) chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Theo ông Trần Tuấn Anh, với mỗi nhóm công việc kể trên được xây dựng với những nội dung, hành động cụ thể mang tính chiến lược nhằm khắc phục những điểm còn tồn tại trong việc thực thi một số FTA trước đây, trong đó có Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

"Kinh nghiệm thực thi Hiệp định CPTPP trong hơn 1 năm qua cho thấy, kế hoạch thực hiện Hiệp định của Chính phủ, các Bộ ngành và địa phương càng được ban hành sớm với những hoạt động hết sức cụ thể, đúng trọng tâm, trọng điểm thì Hiệp định sẽ thực sự đi vào cuộc sống càng nhanh và hiệu quả", Bộ trưởng nói.

Thực tế, những FTA thế hệ mới như CPTPP hay EVFTA luôn có những cam kết cao về phát triển bền vững, cụ thể là gắn việc phát triển sản xuất và thương mại với các yêu cầu về bảo vệ môi trường. Theo đó, các sản phẩm xuất khẩu, đặc biệt là những mặt hàng có nguồn gốc, đầu vào từ tự nhiên như thủy sản hay sản phẩm gỗ cần phải đáp ứng được các quy định về truy xuất nguồn gốc, cụ thể là các sản phẩm đó có được đánh bắt và khai thác một cách hợp pháp hay không.

Bộ trưởng đề nghị, một mặt, cần có những biện pháp nâng cao nhận thức của người nông dân và doanh nghiệp sản xuất, nhưng mặt khác cũng cần có những giải pháp, chế tài cụ thể đối với những hành vi vi phạm các quy định về đánh bắt và khai thác nguồn tài nguyên trái phép.

Điều quan trọng, cũng như các FTA khác, Hiệp định EVFTA được xây dựng trên nguyên tắc có đi có lại và cân bằng về lợi ích của cả hai bên. EU xóa bỏ thuế quan cho hàng hóa của Việt Nam có cơ hội lớn hơn trong việc xuất khẩu sang thị trường EU thì ngược lại Việt Nam cũng phải có nghĩa vụ mở cửa thị trường của mình cho hàng hóa của châu Âu.

Vấn đề ở đây là bên cạnh việc trang bị năng lực cạnh tranh cho hàng hóa trong nước. Bộ trưởng cho rằng, cần phải tạo ra một môi trường cạnh bình đẳng, lành mạnh cho hàng hóa của cả hai bên.

Điểm đáng lưu ý là EU có cơ cấu xuất nhập khẩu hàng hóa mang tính bổ trợ với Việt Nam và do vậy không trực tiếp cạnh tranh với hàng hóa cùng phân khúc của chúng ta. Vì thế, những mặt hàng mà EU có thế mạnh khi nhập khẩu vào thị trường Việt Nam như máy móc, thiết bị… sẽ giúp hỗ trợ cho ngành sản xuất trong nước giảm giá thành và nâng cao năng lực sản xuất, từ đó tạo ra những sản phẩm có sức cạnh tranh tốt hơn.

Về bài toán nâng cao năng lực cạnh tran, Bộ trưởng khẳng định: Đây không phải là vấn đề mới, đây là thực trạng và bài toán hóc búa của hàng hóa trong nước. Theo đó, đối với lĩnh vực sản xuất công nghiệp, cần phải tiếp tục khuyến khích, đầu tư nhiều hơn vào việc phát triển ngành công nghiệp phụ trợ để giải tỏa những nút ghẽn về nguồn nguyên liệu đầu vào. Đồng thời, chúng ta cũng cần có những hỗ trợ thiết thực và hiệu quả hơn cho doanh nghiệp trong việc quảng bá, xúc tiến thương mại đối với sản phẩm đầu ra.