Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh phát biểu tại Diễn đàn

“Việc phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, mục tiêu cuối cùng, là tạo ra môi trường thuận lợi để hình thành và phát triển các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tạo ra giá trị vượt trội cho kinh tế, xã hội. Vì vậy, hệ thống hỗ trợ cần thiết phải có hành lang pháp lý, chính sách, và các chủ thể hỗ trợ mạnh, cụ thể là các Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo làm hạt nhân để huy động, khai thác, liên kết và tối ưu hóa các nguồn lực trong hệ sinh thái tại địa phương, tại trung ương, từ khu vực tư nhân và cả từ nước ngoài,” Thứ trưởng cho biết thêm.

“Sự quan tâm phát triển Trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở các địa phương, đặc biệt tại các địa phương có hệ sinh thái mới hình thành là việc cần tập trung đẩy mạnh trong giai đoạn tới”.

Tại Diễn đàn, các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia đã trao đổi về vấn đề thực tiễn, gợi ý giải pháp cho hình thành và phát triển tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo địa phương; cũng như đề xuất cơ chế, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại địa phương.

Ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp KH&CN cho biết mô hình trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo rất đa dạng, hiện đang nhiều bên làm, với nhiều cách thức khác nhau, từ trung ương đến địa phương, từ các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu, các tập đoàn đến các tổ chức chính trị xã hội, tổ chức quốc tế. Việc phối hợp, liên kết các nguồn lực với nhau là vấn đề cần đặt ra, đặc biệt là hợp tác công-tư, hợp tác 3 bên: nhà trường – nhà quản lý – nhà doanh nghiệp, hợp tác trong nước-nước ngoài. ... 

“Việc phát triển các trung tâm tại Việt Nam thì cần thiết nhất là những nguồn lực mềm, bên cạnh cơ sở hạ tầng. Thứ hai là vị trí, với vai trò kết nối các nguồn lực. Trong các nguồn lực mềm, thì nguồn lực con người là hết sức quan trọng: con người để vận hành, quản lý các chương trình trong trung tâm, chuyên gia từ doanh nghiệp để tư vấn, cố vấn, hỗ trợ cho doanh nghiệp, và các hạt giống nhà sáng lập từ khu vực trường đại học, viện nghiên cứu. Do đó, phải có những chương trình để khai thác, gắn kết các nguồn lực này,” ông Quất chia sẻ thêm

Ông Ngô Anh Tín, Giám đốc Sở KH&CN thành phố Cần Thơ cho biết thêm về thực trạng tổ chức và hoạt động của trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại địa phương. Ông đề xuất sáng kiến, giải pháp phát huy nguồn lực cho các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại địa phương, bao gồm hành lang pháp lý, chính sách, chương trình hợp tác để khai thác, phát triển nguồn lực con người, công nghệ, tài chính,...; đồng thời kiến nghị chính sách, cơ chế đặc thù, chương trình hỗ trợ dành cho các trung tâm nói trên.

Theo Thứ trưởng, Bộ KH&CN được Chính phủ giao nhiệm vụ xây dựng một Đề án phát triển hệ thống các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đến năm 2035, trình Chính phủ ngay trong tháng 01 năm 2024. Do đó, những nội dung trao đổi, thảo luận ngày hôm nay cũng sẽ được tổng kết, cập nhật vào trong Đề án.

“Chúng tôi cũng kỳ vọng sẽ trình Chính phủ ban hành một Nghị định quy định những cơ chế, chính sách, tiêu chí, chức năng, nhiệm vụ cũng như ưu đãi, khuyến khích dành cho các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, các trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Với hành lang pháp lý cụ thể, rõ ràng, minh bạch, với nguồn lực hỗ trợ từ chương trình, đề án quốc gia, chúng tôi mong muốn mang lại sức mạnh tổng thể hệ thống các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên toàn quốc để phát triển hệ sinh thái ngày càng lớn mạnh hơn,” Thứ trưởng nhấn mạnh.

Những năm gần đây, được sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cũng như các hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam đã có những sự phát triển mạnh mẽ. Nguồn đầu tư cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tiếp tục tăng cao.

Đối với hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, từ khi triển khai Đề án 844 Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia từ năm 2016 đến nay, Việt Nam từ hệ sinh thái khởi nghiệp kém năng động thứ hai trong số 6 quốc gia lớn nhất ASEAN đã vươn lên Theo Báo cáo chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) mới công bố vào tháng 10 năm 2023, Việt Nam tiếp tục có sự cải thiện thứ hạng đầu vào đổi mới sáng tạo tăng 2 bậc so với năm 2022, từ vị trí 59 lên 57 (đầu vào đổi mới sáng tạo gồm 5 trụ cột: Thể chế, Nguồn nhân lực và nghiên cứu, Cơ sở hạ tầng, Trình độ phát triển của thị trường, Trình độ phát triển của doanh nghiệp).

Đầu ra đổi mới sáng tạo tăng 1 bậc so với năm 2022, từ vị trí 41 lên 40 (đầu ra đổi mới sáng tạo gồm 2 trụ cột: Sản phẩm tri thức và công nghệ, Sản phẩm sáng tạo). Việt Nam duy trì vị trí thứ 2 trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp, chỉ sau Ấn Độ.

Chỉ số xếp hạng của bảng xếp hạng các hệ sinh thái khởi nghiệp trên toàn cầu StartupBlink năm 2023 cũng cho thấy, hệ sinh thái của các thành phố của Việt Nam như Hà Nội và TP.HCM có những bước cải thiện, tiếp tục tăng trưởng, đưa Việt Nam xếp hạng thứ 58 trên thế giới. Sau thời kỳ Covid-19, thu hút vốn đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam đã dần tăng trưởng trở lại, với 634 triệu đô-la Mỹ năm 2022, và đạt 413 triệu đô-la Mỹ trong nửa đầu năm 2023. Những con số trên cho thấy Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam đang trên đà phát triển và thể hiện tiềm năng mạnh mẽ.