Ngân hàng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank, Mã CK: EIB) vừa ra nghị quyết mua lại 5% cổ phiếu phổ thông làm cổ phiếu quỹ từ nguồn thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển và lợi nhuận sau thuế 2013. Dự kiến, Eximbank sẽ mua thành 2 đợt, lần một thực hiện ngay khi có thông báo từ Ủy ban Chứng khoán với 11 triệu cổ phiếu. Đợt hai với số lượng lớn hơn, gồm hơn 50,7 triệu cổ phiếu, tương đương 4,11% sau khi được cổ đông chấp thuận.

Ngay sau đó, thị trường xuất hiện nhiều thông tin trái chiều về động thái của Eximbank. Cùng kỳ năm ngoái, nhà băng này từng là tâm điểm trong giới chứng khoán khi hàng nghìn tỷ đồng trị giá cổ phiếu EIB được thỏa thuận liên tiếp trên sàn. Chỉ tính riêng tháng 10/2012, lượng cổ phiếu EIB thỏa thuận chiếm tới 7,46% vốn điều lệ. Dù vậy, hầu như không có thông tin công bố về các cổ đông có liên quan đến vụ chuyển nhượng khủng này.

Gần đây nhất, nhà băng này cũng lại xuất hiện các cuộc chuyển nhượng cổ phiếu số lượng lớn. Trong đó, hơn 34 triệu cổ phiếu EIB đã sang tay thành công, trị giá trên 520 tỷ đồng và thông tin người mua, bán cũng không được công bố.

Không chỉ vậy, giới đầu tư cũng nhắc đến một cuộc thanh lọc nhân sự với quy mô lớn tại nhà băng này. Vì những lý do đó, việc Eximbank thông báo mua lại cổ phiếu quỹ càng đặt ra nhiều nghi vấn cho thị trường.

Ông Lê Hùng Dũng - Chủ tịch Hội đồng quản trị Eximbank - khẳng định việc mua cổ phiếu không liên quan tới chuyện thâu tóm, nội bộ lục đục hay có cổ đông nào thoái vốn... Ông cho biết, tranh thủ EIB thị giá đang thấp, ngân hàng mua vào giá rẻ cũng là cách để giữ giá cổ phiếu. "Ví dụ nay mua với giá 13.500, nửa năm sau tình hình kinh tế tốt hơn, thị giá lên 14 - 14.500 thì đã hưởng chênh hơn một tỷ đồng. Trừ đi lạm phát 7% một năm thì vẫn có lợi", ông Dũng nói.

Trong khi đó, giới phân tích lại không chung cách nhìn nhận thị giá EIB đang thấp của ông Dũng. Ông Nguyễn Việt Đức – Giám đốc Nghiên cứu và phân tích tại Công ty quản lý quỹ đầu tư Sài Gòn – Hà Nội (SHF) nhận định: “Eximbank hiện là một trong những nhà băng có tình hình kinh doanh không hẳn là quá xấu, dù nợ xấu vẫn còn nhưng cũng được trích lập đầy đủ, giá cổ phiếu cũng chưa phải thuộc hàng quá thấp”.

Giá một cổ phiếu EIB hiện dao động quanh 13.000 đồng. Theo ông Đức, trước đó Sacombank và ACB cũng từng mua cổ phiếu quỹ nhưng giá chứng khoán cũng không cải thiện đáng kể. Do vậy chuyện Eximbank thực hiện giao dịch lần này chưa chắc đã giúp thúc đẩy thị giá EIB thực sự.

“Lý do chính có lẽ không phải thị giá EIB ở mức thấp nên Eximbank phải mua lại cổ phiếu quỹ. Rất có thể lý do thực hiện giao dịch lần này có liên quan đến việc tái cơ cấu cổ đông trong công ty”, ông Đức bình luận.

Đây không phải lần đầu tiên một ngân hàng tư nhân thuộc top đầu ở Việt Nam có động thái này. Hai năm trước, Ngân hàng cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank, Mã CK: STB) cũng mua 100 triệu cổ phiếu quỹ, gần 10% vốn điều lệ. Hồi tháng 6, Ngân hàng Á Châu (Mã CK: ACB) cũng đăng ký mua lại gần 6% cổ phiếu ACB đang lưu hành.

Ông Bùi Tuấn Trung – Tổng giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Bảo Việt, nêu giả thuyết, không loại trừ Eximbank muốn giảm bớt dòng tiền trả cổ tức cuối năm. Đằng nào cũng phải trả, nhưng giảm bớt được một phần cũng giúp doanh nghiệp có thể hoạch định các kế hoạch khác, ông Trung chia sẻ.

3 năm qua, tỷ lệ cổ tức EIB luôn ở mức trên 10% và chủ yếu bằng tiền mặt. Năm 2013, Eximbank dự kiến tỷ lệ cổ tức là 12%, nguồn trả trích từ lợi nhuận sau thuế cả năm.

Ngoài ra, còn một lý do nữa ông Trung cũng đề cập là chống thâu tóm thông qua việc mua cổ phiếu quỹ. Kịch bản của Sacombank trước đây khi mua cổ phiếu quỹ để tự vệ, chống cuộc thâu tóm vô hình chung khiến nhiều người đặt nghi vấn trường hợp tương tự với Eximbank.

Tuy nhiên, một chuyên gia tài chính ngân hàng từng tư vấn mua bán, sáp nhập, tái cấu trúc cho nhiều nhà băng lại nhìn nhận sẽ có những thay đổi về cơ cấu sở hữu cổ đông lớn nhiều hơn là một cuộc đổi chủ. Vị này phân tích, những vấn đề của Eximbank sẽ khác. "Tại Sacombank là một cuộc đổi chủ còn Eximbank, tôi không nghĩ nhóm cổ đông hiện tại sẽ buông. Nếu có những giao dịch bất thường, chỉ là sự thay đổi về cơ cấu sở hữu của một, hai người", ông nói.

Về phần mình, là người trong cuộc, Chủ tịch Eximbank khẳng định không có cổ đông lớn nào thoái vốn tại ngân hàng. Về những giao dịch khủng gần đây của cổ phiếu EIB, ông Dũng từ chối bình luận bởi đó là do "thị trường quyết định". "Nếu nói cổ đống lớn thoái vốn thì hãy chỉ tên cho tôi đó là cổ đông nào", ông Dũng nói.

Ngoài ra, ông Dũng cũng khẳng định tại Eximbank không có việc các cổ đông, nội bộ lục đục. Tuy nhiên, việc ngân hàng tái cơ cấu, điều chuyển nhiều nhân sự thời gian vừa qua có thể là một lý do khiến thị trường hiểu nhầm. "Không có chuyện cho nghỉ hàng loạt mà chỉ điều chuyển nhân sự một vài bộ phận sang bán hàng trực tiếp. Trước đây, làm ăn được thì bộ máy phình ra. Nay tình hình khó khăn hơn thì thu hẹp, điều chuyển là bình thường", ông Dũng nói.

Người đứng đầu Eximbank cũng nói thêm, biện pháp này sẽ không tránh khỏi chuyện một vài người không hài lòng khi buộc phải rời khỏi những phòng làm việc "máy lạnh" để bán hàng, tăng doanh thu. "Tuy nhiên, không thể gọi đó là lục đục được. Con tôi, tôi cũng cho đi bán hàng", ông Dũng nói.

Dự kiến, sang năm ông Lê Hùng Dũng sẽ nghỉ hưu tại Công ty Vàng bạc Đá quý SJC. "Sau đó, tôi sẽ càng có nhiều thời gian đầu tư cho Eximbank", người đứng đầu ngân hàng này khẳng định.

Thanh Lan - Tường Vi (Vnexpress)