Bước chân vào thế giới quản lý quỹ bằng niềm cảm hứng rất...  điện ảnh

Trong căn phòng làm việc tại Mekong Capital một buổi sáng đầu tuần, ánh nắng xuyên qua lớp kính dày, rọi xuống bàn làm việc, nơi những báo cáo tài chính, biểu đồ tăng trưởng và bản kế hoạch chiến lược được xếp ngay ngắn. Giữa những con số tưởng chừng lạnh lùng ấy, bà Trương Diệu Lê, người phụ nữ nhỏ nhắn với nụ cười điềm tĩnh, đang kiên nhẫn lắng nghe CEO của một doanh nghiệp trong danh mục đầu tư chia sẻ về tầm nhìn 5 năm tới của công ty.

Không đặt câu hỏi dồn dập như thường thấy ở các cuộc họp tài chính, bà khơi mở và tạo khoảng lặng cho người đối diện tự tìm ra câu trả lời. Chỉ đến khi ánh mắt vị CEO bừng sáng, bà mới mỉm cười và nói: “Đó, chính là hình ảnh công ty của anh trong tương lai!”.

Nhìn lại, 20 năm trước, một niềm cảm hứng rất… điện ảnh đã dẫn bà vào ngành tài chính. Thuở nhỏ, Trương Diệu Lê mê phim Hồng Kông, đặc biệt là hình ảnh những nhân vật nữ mặc vest chỉnh tề, bước ra từ tòa nhà chọc trời. “Lúc chọn chuyên ngành đại học, tôi và cô bạn thân đều đăng ký tài chính - tín dụng, mơ sau này được làm ngân hàng, nhất là phòng tín dụng”, bà nhớ lại.

Nhưng, con đường ấy rẽ sang hướng khác, khi Trương Diệu Lê đi du học về đúng thời điểm các quỹ đầu tư bắt đầu mở tại Việt Nam. Được bạn trai khuyến khích, Diệu Lê nộp đơn vào Mekong Capital.

“Tôi ứng tuyển vị trí chuyên viên phân tích, nhưng anh Chris Freund - Nhà sáng lập Mekong Capital - nói rằng, tôi chưa đủ kinh nghiệm, chỉ có thể nhận làm trợ lý nghiên cứu. Tôi trả lời: Không sao, tôi thích Mekong lắm, vào bất kỳ vị trí nào cũng được! Tôi chấp nhận mức lương chỉ bằng 70% công việc trước đó”, bà kể.

Quyết định ấy của bà mở ra hành trình hơn 20 năm, từ công việc hỗ trợ nghiên cứu, thăng tiến qua nhiều vị trí và trở thành Tổng giám đốc vận hành đầu tiên của Mekong Capital.

“”Kiến trúc sư”” của hậu đầu tư

Trước khi trở thành một trong những gương mặt lãnh đạo gắn bó sâu sắc với Mekong Capital, bà Trương Diệu Lê đã có hành trình nghề nghiệp trải dài qua nhiều lĩnh vực và môi trường khác nhau. Từ Trợ lý Phó tổng giám đốc Venetian Blind ở Montclair (California), đến chuyên viên tư vấn thuế tại KPMG Việt Nam, rồi Trợ lý Tổng giám đốc Công ty May - Xây dựng Huy Hoàng, bà luôn để lại dấu ấn bằng sự chỉn chu, tinh thần học hỏi không ngừng và khả năng kết nối con người.

Cơ duyên đưa bà đến với Công ty Gỗ Đức Thành bắt đầu từ năm 2005, khi Quỹ Mekong Enterprise Fund, do Mekong Capital tư vấn, quyết định đầu tư vào doanh nghiệp này. Từ những buổi làm việc đầu tiên, bà nhanh chóng thấu hiểu văn hóa và hoạt động sản xuất của Gỗ Đức Thành, điều mà không phải nhà quản lý nào cũng làm được trong thời gian ngắn. Sự am hiểu đó, cùng với cách làm việc kiên nhẫn và nguyên tắc, đã giúp bà nhận được sự tín nhiệm để trở thành Ủy viên HĐQT Công ty Gỗ Đức Thành nhiệm kỳ 2015 - 2019.

Bà Trương Diệu Lê tốt nghiệp Thạc sĩ Quản trị kinh doanh tại Đại học California State Polytechnic, Pomona (Hoa Kỳ). Bằng cấp chỉ là một phần, nhưng đó là nền tảng vững chắc để bà định hình phong cách lãnh đạo của mình: quyết đoán, nhưng lắng nghe; chiến lược, nhưng gần gũi. Trong mắt đồng nghiệp và đối tác, bà không chỉ là một nhà quản trị giỏi, mà còn là người truyền cảm hứng, luôn tìm cách biến thử thách thành cơ hội để doanh nghiệp và con người cùng phát triển.

Những ngày đầu ở Mekong Capital, Trương Diệu Lê nhận bất kỳ việc gì mà đồng nghiệp giao, vì mỗi việc được làm là một điều mới để học. Chỉ sau 6 tháng, bà được thăng lên vị trí chuyên viên phân tích, đúng chức danh từng ứng tuyển.

Bước ngoặt thực sự đến khi bà nhận ra “trái tim” của giá trị hậu đầu tư không nằm ở tài chính hay chiến lược, mà ở con người. “Thông thường, các doanh nghiệp trong danh mục mà Mekong Capital đầu tư đều tăng trưởng nhanh. Ban lãnh đạo điều hành 5 - 6 cửa hàng khác hẳn với điều hành 100 cửa hàng. Ngay sau đầu tư, ưu tiên hàng đầu là cùng nhau xác lập mục tiêu dài hạn và xây dựng đội ngũ phù hợp để đạt được mục tiêu đó”, bà lý giải.

Những cái tên như Thế giới Di động, Golden Gate, Trường quốc tế Việt Úc, PNJ, F88, Vua Nệm… là minh chứng. Không ít lần, bà Trương Diệu Lê đóng vai trò điều phối “ngày tầm nhìn” - nơi Ban Lãnh đạo cùng ngồi lại, đồng thuận một tầm nhìn chung: Đột phá, nhưng khả thi và thôi thúc hành động.

“Có những khoảnh khắc, khi mọi người ôm nhau thật chặt, rơi nước mắt vì tìm thấy một tầm nhìn chung, tôi nhận ra công việc của mình không chỉ là đầu tư, mà là đồng hành cho sự chuyển hóa”, bà chia sẻ.

Đảm nhận vị trí Tổng giám đốc vận hành, bà Trương Diệu Lê định nghĩa “vận hành” vượt xa những bảng biểu hay sơ đồ tổ chức. Đó là đặt đúng người vào đúng việc, chuẩn chỉnh quy trình, tạo môi trường phối hợp hiệu quả, liên tục cải tiến, hỗ trợ mọi người học hỏi và phát triển. Lõi trung tâm của vận hành là con người và cách mọi người phối hợp cùng nhau. Đó cũng là lý do bà áp dụng và lan tỏa các phương pháp quản lý năng lượng, giao tiếp hiệu quả đến các CEO trong danh mục đầu tư, giúp họ nhìn thấy chính mình trong tương lai và tiếp cận công việc với sự tập trung, tỉnh thức.

Làm việc trong môi trường đầu tư đồng nghĩa với áp lực dồn dập. Bí quyết của bà Trương Diệu Lê đến từ việc gần 20 năm áp dụng “Mission Control”. Đây là phương pháp quản lý thời gian và năng lượng: tập trung trọn vẹn vào từng việc, từng khoảnh khắc.

“Khi có sự việc không như ý, tôi cố gắng nghĩ điều gì từ phía mình có thể làm khác, thay vì trách móc hoàn cảnh hay người khác”, bà chia sẻ, đồng thời nhấn mạnh, trạng thái tỉnh thức này đòi hỏi nỗ lực liên tục và không phải lúc nào cũng làm được.

Theo Tổng giám đốc vận hành Mekong Capital, nữ giới có những điểm mạnh bền vững trong ngành đầu tư. Đó là sự linh hoạt, dẻo dai, sức bền, tính tỉ mỉ và khả năng cảm nhận năng lượng tinh tế - yếu tố giúp đàm phán uyển chuyển và hiệu quả. Tại Mekong Capital, hơn 70% nhân sự là phụ nữ, còn tại Quỹ MEF III, 100% thành viên Ủy ban Cố vấn là phụ nữ.

“Phụ nữ thường suy nghĩ đa chiều, cân nhắc toàn diện và chịu khó đào sâu dữ liệu - những điều rất cần trong nghề đầu tư”, bà Diệu Lê nhận xét.

Cột mốc chuyển hóa sâu sắc của bà bắt đầu từ khóa học Landmark tại Singapore. “Tôi nhận ra, nhiều điều mà mình nghĩ là sự thật, hóa ra chỉ là suy diễn của bản thân”, nữ doanh nhân bộc bạch. Từ đó, Diệu Lê kết nối lại với mẹ (trước đó, Diệu Lê từng nghĩ mẹ không yêu mình lắm) và hai mẹ con ngày càng gần gũi hơn.

Hành trình ấy không chỉ thay đổi mối quan hệ cá nhân, mà còn định hình phong cách lãnh đạo của bà: từ một sếp “thẳng ruột ngựa”, chuyển sang biết lắng nghe, lựa lời giao tiếp và đồng hành cùng nhân viên. Nếu nhân viên không đạt kết quả, bà là người cùng chịu trách nhiệm.

Một khoảnh khắc đáng nhớ khác là khi người thầy Jerome nhìn thẳng vào mắt bà và nói: “Lê, em là một người lãnh đạo thực thụ, người cùng sát cánh với Chris trong hành trình này”. Lời tuyên bố ấy thôi thúc bà dám nhận những nhiệm vụ lớn hơn, bước ra khỏi “vùng an toàn” và trở thành lãnh đạo vận hành toàn Công ty.

Truyền cảm hứng cho thế hệ nữ lãnh đạo trẻ

Sau hơn 20 năm gắn bó với Mekong Capital, nếu được nói với “phiên bản Lê” ngày mới vào nghề, bà chỉ mỉm cười: “Xin chào!”, vì tin rằng, trải nghiệm thực tế sẽ là bài học lớn nhất.

Theo bà, phát triển nữ lãnh đạo trẻ ở Việt Nam cần một tổ chuyển hóa trong các hiệp hội nữ doanh nhân, mở rộng hội viên tới cả những nhân viên công sở trẻ để tiếp cận phương pháp phát triển nội tâm từ sớm. Trong cộng đồng đó, mọi người cùng động viên, giúp nhau chuyển hóa.

Bà không thích định nghĩa phụ nữ thành công, mà chọn phụ nữ viên mãn để nói về sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Với những phụ nữ trẻ đứng giữa đam mê và an toàn, bà gửi lời nhắn: “Hãy nghe theo trái tim mình. Điều gì thôi thúc bạn mỗi ngày, hãy nghe theo điều ấy”.

Chặng đường của Trương Diệu Lê không chỉ là câu chuyện về một phụ nữ Việt thành công trong ngành đầu tư, lĩnh vực vốn khắc nghiệt và ít bóng dáng nữ giới. Đó là hành trình chuyển hóa từ bên trong, để rồi lan tỏa ra cách lãnh đạo, cách đồng hành với doanh nghiệp và cách truyền cảm hứng cho thế hệ tiếp nối.

Trong thế giới của những con số và chiến lược, bà vẫn giữ cho mình sự tỉnh thức, để mỗi quyết định đều không chỉ dựa trên dữ liệu, mà còn xuất phát từ con người. Đó là điều cốt lõi nhất của mọi giá trị bền vững.

Ở bất kỳ vai trò nào, doanh nghiệp nào, từ phòng họp tại California đến xưởng gỗ tại Bình Dương, từ những thương vụ triệu đô đến những cuộc trò chuyện lặng lẽ bên ly cà phê với doanh nhân trẻ, bà Trương Diệu Lê vẫn giữ một nguyên tắc bất biến: đầu tư vào con người trước khi đầu tư vào con số. Hơn hai thập kỷ gắn bó với nghề, bà không chỉ kiến tạo giá trị cho các doanh nghiệp, mà còn gieo mầm niềm tin rằng, khi con người thay đổi, doanh nghiệp sẽ thay đổi, và từ đó, cả thị trường cũng sẽ thay đổi.

Nhìn lại hành trình của mình, bà không nói nhiều về thành tích, mà chỉ mỉm cười: “Nếu ngày mai tôi rời đi, điều tôi mong để lại không phải là bản báo cáo đẹp, mà là những con người tự tin tiếp tục hành trình phát triển của họ”. Đó có lẽ là di sản bền vững nhất mà bà đang âm thầm gây dựng - một di sản không đo đếm được bằng lợi nhuận, nhưng có sức lan tỏa lâu dài trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.