Nhiếp ảnh gia, doanh nhân Viết Anh Mạnh

Bị ngấm nem say của nhiếp ảnh

Trái với phong cách “bụi bặm”, “hầm hố” thường thấy ở “dân nhiếp ảnh”, Viết Anh Mạnh khá giản dị và kiệm lời. Chỉ khi nào nói về ảnh, cái “chất men say” và niềm đam mê trong anh mới bộc lộ.

Viết Anh Mạnh đến với nhiếp ảnh từ rất sớm, nhưng phải đến 4 năm sau khi ra trường (Khoa Đồ họa - Thiết kế mỹ thuật, Đại học Mỹ thuật công nghiệp), Mạnh mới tự tay sắm cho mình chiếc máy ảnh Canon 30D (dòng máy chuyên nghiệp được xem là “khủng” nhất thời điểm năm 2006), để thỏa mãn đam mê của mình.

Công việc chính của anh là thiết kế mỹ thuật, dàn trang, trình bày bìa cho Tạp chí Truyền hình Hà Nội. Về tính chất chuyên môn, việc này không có gì trở ngại đối với người học chuyên ngành như Mạnh, nhưng “vướng” nhất là nguồn ảnh phục vụ việc minh họa quá thiếu khiến tiến độ công việc bị ảnh hưởng nhiều.

Anh đề xuất ý tưởng với lãnh đạo ý tưởng tự tạo ra nguồn ảnh để vừa đáp ứng chủ đề, vừa không phụ thuộc vào bên ngoài và được chấp thuận. Thế là, những lúc rảnh rỗi, Mạnh lại “một mình một ngựa” rong ruổi khắp phố phường và các vùng quê ngoại thành Hà Nội, cho đến các tỉnh lân cận để có những bức ảnh theo chủ đề của Ban biên tập, đáp ứng yêu cầu xuất bản của đơn vị.

Từ nhịp sống tấp nập của phố phường, đến những nét bình dị của làng quê, vẻ đẹp đời thường trong lao động sản xuất… được ghi lại bằng góc nhìn độc đáo, ấn tượng. Niềm đam mê nhiếp ảnh ở Mạnh ngày càng lớn. Anh bắt đầu chuyên sâu vào sáng tác bằng sự đầu tư kỹ lưỡng về thiết bị, tư duy nghệ thuật…

“Trước đây, tôi dành phần lớn thời gian chụp phố phường Hà Nội, vì có thể chụp bất cứ lúc nào mà không cần sắp xếp công việc. Nhưng không thể mãi đi theo lối mòn như vậy, sẽ gây ra sự nhàm chán. Vậy là phạm vi sáng tác được mở rộng, ban đầu là khu vực ngoại thành, rồi đến các vùng xa, tiếp đến là vùng cao Đông, Tây Bắc…, để có đề tài phong phú và những góc nhìn, cảm xúc mới lạ”, Mạnh chia sẻ.

Sau đó, anh được điều chuyển sang phụ trách chuyên mục Văn hóa - Du lịch của trang điện tử HanoiTV. Trước yêu cầu về nguồn ảnh cho chuyên mục, anh bắt đầu thực hiện những chuyến đi sáng tác dài ngày ở những vùng sâu, vùng xa.

“Vùng núi Đông, Tây Bắc luôn là lựa chọn hàng đầu của giới nhiếp ảnh và tôi cũng không ngoại lệ, bởi không gian, cảnh vật, con người nơi đây luôn gợi cảm hứng sáng tác. Những nét đặc trưng của người miền núi rất hồn nhiên, mộc mạc, nhưng chân tình, quý khách phương xa. Phong cảnh vẫn giữ được nét nguyên sơ, chưa bị mai một hoặc chịu tác động của kiến trúc dưới xuôi”, anh kể.

Vì lẽ đó, những địa danh như Y Tý, Mù Cang Chải, Hoàng Su Phì, Tú Lệ…, Mạnh không nhớ nổi đã đến bao nhiêu lần. “Bị” cái men say núi rừng sông suối ngấm vào người, anh quyết định xin nghỉ việc để tập trung cho sáng tác…

Ảnh của Viết Anh Mạnh như đưa người xem vượt những cung đường hiểm trở để khám phá những bức họa thiên nhiên quen mà lạ, lạ mà quen. Vẫn là tấm gương trời phản chiếu núi rừng mùa nước đổ, vẫn là tấm thảm vàng mùa lúa chín, nhưng góc máy của anh khiến người xem nao lòng bởi nét điểm xuyết thật “đắt”, như ngôi nhà nhỏ xíu bên sườn núi, như một “cây cô đơn” giữa những thửa ruộng bậc thang trùng điệp…, rồi những khoảnh khắc bình yên, thư thái một cách kỳ diệu của người vùng cao quanh năm gió núi sương trời…

Không chỉ gợi về nguồn cội, ký ức làng quê đơn sơ, mộc mạc, nhưng cũng không kém phần thi vị, đâu đó, giữa những khuôn hình toàn cảnh, một vài khắc họa chân dung tạo ra sự nổi bật, đọng lại những cảm xúc khó quên ở người xem… Nhiều tác phẩm ảnh của Viết Anh Mạnh gây “sốt” bởi khả năng nắm bắt khoảnh khắc, hướng sáng, hướng nắng... “đỉnh” đến mức đáng kinh ngạc.

Đó là kết quả của những chuỗi ngày lang thang khám phá, trải nghiệm ở những điều kiện khắc nghiệt nhất để tìm ra các góc độ ưng ý nhất về bố cục, không gian, màu sắc, chất liệu… Anh được bạn bè coi là “cuốn từ điển sống” về vùng núi, nhất là Hà Giang (nay là Tuyên Quang), từ nét đặc sắc của từng địa điểm về cảnh quan, các loài hoa gắn với từng mùa, đến những lễ hội của đồng bào miền đất biên ải địa đầu đất nước. Chẳng thế mà, là nghệ sỹ từ miền xuôi lên miền ngược sáng tác, nhưng anh là tác giả có nhiều tác phẩm nhất đăng trên Tạp chí Văn nghệ Hà Giang.

“Vùng cao quanh năm phong cảnh đẹp, mùa xuân là hoa đào hoa mận; mùa hè là vẻ đẹp của ruộng bậc thang mùa nước đổ; mùa thu là thời điểm lúa chín như tấm thảm vàng giữa núi rừng hùng vỹ; cuối năm là sắc màu tam giác mạch giản dị nhưng quyến rũ lạ kỳ. Thế nhưng, sắc thái vùng cao có muôn màu, muôn vẻ, đôi khi cái đẹp không hẳn là sự hào nhoáng của khung cảnh bên ngoài, mà bằng sự thô mộc, giản dị…”, anh bày tỏ.

Muốn góp sức quảng bá du lịch nước nhà

Không chỉ tạo nên chất riêng trong tác phẩm của mình, góp phần quảng bá vẻ đẹp của nhiều vùng miền đến với du khách, công chúng, lan tỏa hình ảnh đất nước Việt Nam tươi đẹp, giàu bản sắc đến với bạn bè năm châu bằng những giải thưởng trong nước, quốc tế, Viết Anh Mạnh còn truyền cảm hứng đến những người yêu thích nghệ thuật nhiếp ảnh.

“Vùng cao phototour” (thuộc Công ty Nhật Anh Media) do Mạnh sáng lập là sân chơi mới mẻ cho những người có chung đam mê du lịch và nhiếp ảnh. Dù mới hoạt động, song “Vùng cao phototour” đã được rất nhiều người biết tới, trong đó có những du khách là những người yêu nhiếp ảnh từ TP.HCM, Cần Thơ, Gia Lai đã đi sáng tác dài ngày ở Đông, Tây Bắc Sơn La, Lào Cai, Cao Bằng cho tới miền Trung (Nghệ An, Thanh Hóa…).

Với thế mạnh là kinh nghiệm chuyên sâu về ảnh, “sân chơi” trên đã từng bước khẳng định bằng nhiều tác phẩm ảnh đẹp phục vụ du khách. Đồng thời, du khách cũng có cơ hội thể hiện các kỹ năng về ảnh, tự tay chụp những bức ảnh theo góc nhìn, bố cục của từng người, mang lại chuyến trải nghiệm đầy ý nghĩa.

Với sự am hiểu về các địa danh và văn hóa vùng, miền, “Vùng cao phototour” không chỉ cung cấp tới du khách thông tin phong phú về điểm đến, về ẩm thực, phong tục tập quán, mà còn đáp ứng yêu cầu vận chuyển, lưu trú, trang điểm…

Anh chia sẻ, để có được một bức ảnh như ý hoàn toàn không đơn giản như nhiều người lầm tưởng, mà đòi hỏi rất nhiều thời gian, công sức, phải căn giờ, ngóng thời tiết phù hợp. Chẳng hạn, để chụp được biển mây Y Tý, phải chọn homestay gần đó, đặt báo thức lúc 3 giờ sáng để di chuyển đến địa điểm đã được khảo sát trước. Tuy nhiên, không phải điểm chụp đẹp nào cũng gần nhà dân, gần nơi lưu trú, mà phần lớn nằm ở các địa hình rất khó tiếp cận như trong hẻm núi, xe máy không vào được, chỉ có cách đi bộ, trong khi vẫn phải mang theo những thiết bị đồ nghề rất nặng.

“Sự khắc nghiệt của thời tiết vùng cao cũng là một trở ngại lớn với người sáng tác ảnh. Vào mùa đông, sáng sớm tuyết phủ trắng, lạnh tê người; đêm thì sương rơi ướt đẫm…, nếu không có lòng đam mê, thì sẽ không bao giờ thành công”, anh Mạnh cho hay.

Đơn giản hơn là những bức ảnh dưới xuôi, nhưng cũng không dễ chụp. Ví dụ, nhiều ngôi làng ven Hà Nội vẫn giữ được nét cổ kính, phong cảnh “cây đa, bến nước, sân đình” còn nguyên trạng, cho đến không khí của làng nghề, nét đẹp trong lao động…, nhưng để có góc độ ưng ý về bố cục, không gian, màu sắc, chất liệu, phải trải nghiệm thực tế rất nhiều để đúc kết ra các góc chụp, khoảnh khắc, hướng sáng, hướng nắng, thời gian người dân làm việc, chờ đợi…

“Khoảnh khắc bấm máy là một điều gì đó rất khó tả, mỗi bức ảnh là một cảm xúc khác nhau, thời điểm bấm máy trong một tích tắc như vỡ òa với bao sự vui sướng không gì so sánh được. Niềm vui của người nghệ sỹ giản dị vậy. Nghe đơn giản, nhưng để có được cảm xúc ấy là một hành trình vô cùng gian nan, cực nhọc và cả những hiểm nguy, mà chỉ có những người trong cuộc mới thấu hiểu”, anh Mạnh cho biết thêm.

Kể về những kỷ niệm trong quá trình sáng tác, Viết Anh Mạnh cho rằng, ấn tượng nhất là những khoảnh khắc bất chợt, như trong quá trình di chuyển tình cờ bắt gặp mây tụ lại do thời tiết thay đổi khiến “thiên đường mây” hình thành. Cảm xúc bất ngờ luôn tuyệt vời nhất đối với bất kỳ người sáng tác nào, nhất là với nhiếp ảnh thì càng tuyệt vời hơn nữa, bởi ánh sáng, hướng nắng hình thành tự nhiên mà không một sự sắp đặt nào có thể mang lại được.

“Du lịch Việt Nam đang hòa cùng dòng chảy của du lịch thế giới, hàng loạt điểm đến, trong đó có nhiều điểm vùng cao, được quốc tế vinh danh tại những giải thưởng lớn. Đó là niềm tự hào của Việt Nam, là cảm xúc khó tả của những người làm du lịch, đặc biệt là du lịch nhiếp ảnh, vì ở một góc độ nào đó, sự lan tỏa từ những tác phẩm nhiếp ảnh cũng góp phần vào việc quảng bá hình ảnh điểm đến với du khách gần xa. ‘Vùng cao phototour’ sẽ nỗ lực hơn nữa để lan tỏa vẻ đẹp Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới”, doanh nhân, nhiếp ảnh gia Viết Anh Mạnh bày tỏ.