TP. Hải Phòng hiện đang sở hữu nguồn tài nguyên di sản văn hóa dồi dào với gần 1.000 di tích lịch sử, văn hóa. Đáng chú ý, trong đó có Di sản thiên nhiên thế giới quần đảo Cát Bà, 5 di tích xếp hạng quốc gia đặc biệt, 117 di tích xếp hạng cấp quốc gia và 441 di tích xếp hạng cấp thành phố.

Đồng thời, Hải Phòng cũng có hơn 400 lễ hội các cấp, 10 lễ hội và 1 nghệ thuật trình diễn dân gian được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. 2 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và di sản cần bảo vệ khẩn cấp cùng 12 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia khác.

Quần đảo Cát Bà thuộc huyện Cát Hải (TP. Hải Phòng)

Các địa chỉ văn hóa nổi tiếng như đền Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, Quần đảo Cát Bà, lễ hội Chọi trâu Đồ Sơn, lễ hội Nữ tướng Lê Chân, Hội Minh Thệ, hát Đúm Thủy Nguyên, nghệ thuật múa rối nước Nhân Hòa... hằng năm thu hút hàng triệu lượt khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, chiêm bái, trải nghiệm.

Lễ hội hát Đúm tại TP. Thủy Nguyên (TP. Hải Phòng)

Đặc biệt, Hải Phòng còn có hơn 22 cổ vật được công nhận là bảo vật quốc gia - số lượng hiếm địa phương nào có được. Ngoài ra, thành phố có các làng nghề truyền thống như làng gốm Dưỡng Động, làng nghề làm hương Kiền Bái, làng tạc tượng Bảo Hà, làng đúc Mỹ Đồng... Đặc biệt là bảo vật quốc gia Bộ kim phẩm Đền Nghè gồm 16 hiện vật. Tất cả đều được chế tạo từ vàng, được chọn lọc có tỷ lệ thành phần vàng từ 92 đến 98%. Hiện, bộ kim phẩm được Bảo tàng Hải Phòng lưu giữ.

Với bề dày lịch sử, hệ thống di sản đa dạng, những làng nghề truyền thống, lễ hội đặc sắc, nghệ thuật trình diễn độc đáo, cùng với sự giao thoa của văn hóa biển và văn hóa công nghiệp, Hải Phòng có tiềm năng to lớn để phát triển công nghiệp văn hóa trở thành một trong những trụ cột kinh tế quan trọng của thành phố. Thành phố xác định rõ, văn hóa là tài nguyên, là tài sản, cần được khai thác một cách bài bản, có chiến lược để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, từng bước xây dựng thành phố trở thành điểm đến hấp dẫn về du lịch văn hóa, nghệ thuật.

Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Hải Phòng (13/5/1955 – 13/5/2025)

Cụ thể, Thành phố đã ban hành và triển khai nhiều chính sách hỗ trợ trùng tu, tôn tạo di tích như Nghị quyết số 22 về hỗ trợ kinh phí trùng tu, tôn tạo di tích cấp thành phố giai đoạn 2018-2025; Nghị quyết số 82 về hỗ trợ kinh phí tu bổ, tôn tạo di tích xếp hạng cấp quốc gia giai đoạn 2023-2027; kế hoạch truyền thông quảng bá các giá trị của Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà...

Tại Hội thảo Khoa học “70 năm xây dựng và phát triển Hải Phòng - Thành tựu và khát vọng vươn mình” diễn ra đầu tháng 5/2025, ông Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đã chia sẻ, TP. Hải Phòng đã có nhiều nỗ lực để khai thác tiềm năng này, đặc biệt là trong các lĩnh vực du lịch văn hóa, điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn và truyền thông sáng tạo. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công nghiệp văn hóa của Hải Phòng vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng sẵn có. Công nghiệp văn hóa vẫn chủ yếu được nhìn nhận là hoạt động văn nghệ, sự kiện lễ hội, chưa được xem như một ngành kinh tế thực thụ có thể tạo ra giá trị gia tăng cao. Việc lồng ghép phát triển công nghiệp văn hóa vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, du lịch, đô thị còn rời rạc, chưa tạo được hệ sinh thái văn hóa sáng tạo tích hợp. Hạ tầng hỗ trợ sáng tạo văn hóa như không gian trưng bày, studio sáng tác, không gian biểu diễn nghệ thuật đương đại, trung tâm thiết kế sáng tạo, chợ phiên thủ công mỹ nghệ, hầu như chưa được đầu tư bài bản.

Thực tế, những năm qua, hàng loạt sự kiện, lễ hội, hoạt động nghệ thuật cộng đồng đã được tổ chức, tạo nên không gian giải trí mang tính trải nghiệm, thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự. Tiêu biểu như Lễ hội Hoa Phượng Đỏ - Hải Phòng, chương trình biểu diễn nghệ thuật tại Nhà Kèn trong vườn hoa Nguyễn Du, các sự kiện nghệ thuật đường phố vào dịp cuối tuần.

Vở múa rối Bầy chim Thiên Nga trong chương trình Sân khấu truyền hình tháng 5.2025 của TP. Hải Phòng

Đề án Sân khấu truyền hình, sáng đèn Nhà hát Thành phố với các chương trình sân khấu, cải lương, ca múa nhạc được đưa vào khung giờ truyền hình và phát trực tuyến đã giúp nghệ thuật biểu diễn Thành phố Cảng tiếp cận gần hơn với khán giả, mở rộng không gian sáng tạo.

Công tác truyền dạy, trải nghiệm nghệ thuật, phát triển các câu lạc bộ nghệ thuật tại cơ sở giáo dục, thiết chế văn hóa được tổ chức bài bản, góp phần ươm mầm tài năng, giữ gìn, lan tỏa giá trị văn hóa đặc sắc của thành phố. Đội ngũ văn nghệ sĩ Hải Phòng ngày càng phát triển cả về số lượng, chất lượng, với nhiều tác phẩm đạt giải thưởng quốc gia, quốc tế, đóng góp tích cực vào đời sống tinh thần người dân.

Thành phố cũng đang tích cực chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu để kết nối đồng bộ với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Các đề án chuyển đổi số trong hoạt động thư viện, bảo tàng, mỹ thuật, triển lãm, điện ảnh; ứng dụng hệ thống thông tin địa lý trong quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản... được đẩy mạnh.

Mới đây, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng đã triển khai Chương trình tour đêm tại Đình Hàng Kênh (Dự án “Dấu thiêng Hàng Kênh” trên nền tảng ứng dụng công nghệ số 4.0, kết hợp trình diễn 3D Mapping. Theo đó, nhân dân và du khách sẽ được trải nghiệm các hoạt động như: Check in, xem múa rối nước, Hát cửa đình, xem 3D mapping show, giới thiệu về đạo học, dâng văn, biểu diễn nghệ thuật truyền thống, trải nghiệm văn hoá ẩm thực. Việc kết hợp công nghệ trình chiếu hiện đại trong không gian linh thiêng của đình là một bước đột phá trong khai thác giá trị di sản văn hóa Hải Phòng.

Đây cũng là sản phẩm du lịch đêm đầu tiên của TP. Hải Phòng ứng dụng công nghệ số hiện đại vào không gian di sản, hứa hẹn trở thành điểm nhấn mới lạ, hấp dẫn du khách trong mùa du lịch hè.

Theo chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 đề ra mục tiêu đến năm 2035 phấn đấu các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp 8% GRDP của cả nước. Dù mới chỉ ở giai đoạn khởi đầu và còn không ít trở ngại, thác thức, nhưng Hải Phòng đang cho thấy những bước đi đúng đắn trong việc dần định hình và phát triển công nghiệp văn hóa thông qua làm mới các sản phẩm truyền thống cũng như xây dựng các sản phẩm mới đặc trưng.

Bà Trần Thị Hoàng Mai, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng khẳng định: “Với nguồn vốn văn hóa dồi dào, chủ thể của những điểm đến di sản đã và đang không ngừng sáng tạo ra các sản phẩm văn hóa mới, giàu bản sắc. Thời gian tới, để phát triển công nghiệp văn hóa tương xứng với tiềm năng, thành phố cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ các hoạt động sáng tạo văn hóa; đầu tư đồng bộ hạ tầng văn hóa sáng tạo... Đồng thời, đẩy mạnh quảng bá các sản phẩm, dịch vụ văn hóa đặc sắc ra thị trường trong nước và quốc tế”.